Zapalenie jajowodów i zapalenie jajników (zapalenie przydatków)

Zapalenie jajowodów (salpingitis) i zapalenie jajników (oophoritis) często występują razem. Wtedy jest one nazywane zapaleniem przydatków. Nie jest to zjawisko rzadkie: dotyczy około jednej na osiem aktywnych seksualnie kobiet. Zazwyczaj choroba jest spowodowana przez bakterie, takie jak chlamydie lub gonokoki.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia jajowodów i zapalenia jajników (zapalenia przydatków)?

Objawy zapalenia przydatków (zapalenia jajowodów i zapalenia jajników) mogą być bardzo różne. U niektórych kobiet infekcja przebiega prawie niezauważalnie. W innych przypadkach sytuacja zagraża życiu. W każdym razie ważne jest, by chora, jeśli zauważyła u siebie podejrzane objawy, wcześnie skonsultowała się z ginekologiem. W takiej sytuacji idealnym rozwiązaniem jest skorzystanie z możliwości wideokonsultacji ze specjalistą TELEMEDI, który podejmie właściwą decyzję co do dalszego postępowania, a także będzie mógł wystawić receptę i zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Opis: Jednostronne lub obustronne zapalenie jajowodów (salpingitis) lub jajników (oophoritis). Zapalenie jajowodów (salpingitis) czasami występuje samodzielnie, podczas gdy zapalenie jajników (oophoritis) rozwija się prawie wyłącznie razem z zapaleniem jajowodów. Zapalenie jajowodów i zapalenie jajników nazywane jest zapaleniem przydatków.
• Przyczyny i czynniki ryzyka: Najczęściej bakterie, takie jak chlamydie lub gonokoki (czynnik wywołujący rzeżączkę), rzadziej wirusy (takie jak wirus grypy lub wirus świnki). Czynniki ryzyka to młody wiek, częsta zmiana partnerów seksualnych, wkładki wewnątrzmaciczne, palenie papierosów, wykonywanie irygacji pochwy.
• Objawy: W ostrym zapaleniu zwykle pojawia się nagły, silny ból brzucha, gorączka, silne poczucie choroby, ewentualnie cuchnąca wydzielina, nudności i wymioty. W przewlekłym zapaleniu tępy ból podbrzusza, ból pleców lub dna miednicy, ból podczas seksu, zmęczenie, ewentualnie zaparcia, wzdęcia, nieregularności cyklu menstruacyjnego.
• Powikłania i późne następstwa: Ropnie, upośledzenie płodności aż do bezpłodności włącznie, ciąża pozamaciczna, zapalenie otrzewnej, niedrożność jelit, zatrucie krwi (sepsa).
• Diagnostyka: Wywiad lekarski, badanie ginekologiczne, badanie wymazu z szyjki macicy, badanie krwi, USG, laparoskopia.
• Leczenie: Zazwyczaj zachowawcze z zastosowaniem leków (antybiotyków, przeciwzapalnych środków przeciwbólowych takich jak diklofenak) i środków fizycznych (takich jak stosowanie zimna). W niektórych przypadkach – operacja chirurgiczna.

Zapalenie jajników i jajowodów: objawy

Izolowane zapalenie jajowodów lub kombinowane zapalenie jajowodów i jajników (zapalenie przydatków) może być ostre lub przewlekłe (izolowane zapalenie jajników jest niezwykle rzadkie).

Ostre zapalenie jajowodów i jajników

Nie przy każdym zapaleniu jajowodów i jajników występują objawy, a przynajmniej takie, które nie są zauważalne. Na przykład zapalenie jajowodów, wywołane przez chlamydie, często nie daje żadnych objawów.

Jednak ostre zapalenie jajowodów lub zapalenie przydatków zwykle powoduje następujące objawy:

• nagły silny ból brzucha (po jednej lub obu stronach),
• gorączka,
• silne poczucie choroby,
• nudności i wymioty,
• wybrzuszona, napięty, twardy brzuch,
• możliwe żółtawo-zielone, cuchnące upławy z pochwy,
• możliwe nietypowe krwawienie z pochwy.

UWAGA: Twarda, rozdęta, bolesna pod względem ucisku ściana jamy brzusznej, nudności i wymioty, gorączka i silny, ostry ból brzucha razem składają się na obraz „ostrego brzucha”. Może się to zdarzyć w przypadku różnych chorób jamy brzusznej. W przypadku zapalenia przydatków „ostry brzuch” wskazuje, że zapalenie rozprzestrzeniło się na sąsiednie organy, takie jak otrzewna. W takim przypadku natychmiast skontaktuj się z lekarzem!

Przewlekłe zapalenie jajowodów i jajników

Jeśli ostre zapalenie nie jest odpowiednio leczone lub prowadzi do zmian w tkance bliznowatej, często dochodzi do przewlekłego zapalenia przydatków lub przewlekłego zapalenia jajowodów. Wówczas pojawiają się typowe symptomy:

• przewlekły, tępy, okresowo silny ból podbrzusza (jednostronny lub obustronny), który może nasilać się przy siadaniu lub przy aktywności fizycznej,
• nietypowy ból pleców lub dna miednicy,
• częste poczucie zmęczenia,
• skłonność do popadania w depresję,
• czasami: ból podczas seksu,
• rzadziej: zaparcia, wzdęcia, ból lub nieregularność miesiączki.

Powikłania i późne następstwa zapalenia jajowodów i jajników

Jeśli zapalenie przydatków pozostaje nieleczone przez dłuższy czas, mogą tworzyć się ropnie. Na przykład może rozwinąć się ropień zatoki Douglasa. Jest to zamknięte skupisko ropy w tzw. zatoce Douglasa (obszar pomiędzy tyłem macicy a odbytnicą). Dotknięte tym schorzeniem kobiety często odczuwają silny ból podczas wypróżnień.

Ponadto ostre zapalenie przydatków może prowadzić do powstania ropnia pomiędzy jajowodem a jajnikiem (ropień jajnikowy), w którym tkanka pomiędzy jajowodem a jajnikiem zrasta się ze sobą w wyniku zapalenia. W rezultacie pomiędzy macicą, jelitami, ścianą miednicy i więzadłami mogą powstać rozległe zrosty. Może to utrudnić jajowodowi wychwytywanie jajeczek z jajnika i przekazywanie ich dalej do macicy. Skutkiem tego jest niepłodność.

Płodność może być jednak zaburzona także w inny sposób – mianowicie wtedy, gdy ostre zapalenie jajowodów lub zapalenie przydatków powoduje powstanie dużej ilości zapalnej wydzieliny, która zatyka jajowody. Już po jednym przypadku zapalenia jajowodów 12 na 100 kobiet ma problemy z poczęciem dziecka. Po drugim zapaleniu jajowodów wskaźnik bezpłodności wynosi już 25 procent, po trzecim nawet do 50 procent. Ryzyko niepłodności jest szczególnie wysokie w przypadku przewlekłego zapalenia jajowodów i jajników.

Czasami zrosty w jajowodach powstałe w przebiegu ostrego lub przewlekłego zapalenia jajowodów nie uniemożliwiają zapłodnienia, ale utrudniają dalszy transport jajeczka do macicy: zapłodnione jajeczko może utknąć w zrostach i zagnieździć się bezpośrednio w jajowodzie – w rezultacie powstaje ciąża jajowodowa.

Zrosty w jamie brzusznej, które mogą powstać w wyniku zapalenia przydatków (lub innego zapalenia w jamie brzusznej), powodują później u niektórych kobiet mechaniczną niedrożność jelit (ileus). Jest to nagły przypadek, który wymaga natychmiastowej operacji.

Jeśli zapalna wydzielina powstająca w zapaleniu przydatków przedostanie się do jamy brzusznej, może dojść do groźnego zapalenia otrzewnej. Zazwyczaj jest ona ograniczona do miednicy mniejszej i nazywana jest wtedy zapaleniem narządów miednicy mniejszej. Jeśli zapalenie rozprzestrzenia się na całą otrzewną, nazywamy je rozlanym zapaleniem otrzewnej. Ten nagły przypadek również wymaga szybkiej pomocy medycznej!

Zarazki odpowiedzialne za zapalenie jamy brzusznej mogą rozprzestrzeniać się w całym ciele poprzez krwiobieg i w ten sposób powodować „zatrucie krwi” (sepsę). W pewnych okolicznościach istnieje zagrożenie dla życia! Dlatego, jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy sepsy (takie jak gorączka, szybkie tętno, przyspieszony oddech, blady lub szary kolor skóry, zły stan ogólny), natychmiast wezwij lekarza pogotowia.

Zapalenie jajowodów i jajników: przyczyny

Zapalenie jajowodów i zapalenie jajników są zazwyczaj spowodowane przez bakterie. Za zapalenie najczęściej odpowiedzialne są chlamydie lub gonokoki (bakterie wywołujące rzeżączkę). Często jednak przyczyną jest mieszana infekcja różnych bakterii, w tym np. gronkowców, paciorkowców, E. coli (bakterii grupy coli) i clostridii.

Rzadziej zapalenie jajowodów i zapalenie jajników wywołują wirusy, na przykład wirusy grypy.

Jak można się zarazić?

Zarazki, które wywołują infekcję, mogą dotrzeć do jajowodów i jajników na różne sposoby. W związku z tym lekarze wyróżniają:

• Zakażenie wstępujące: Zazwyczaj bakterie wędrują w górę przez pochwę i macicę do jajowodów i jajników. Niebezpieczeństwo to istnieje zwłaszcza w przypadku bakteryjnej infekcji pochwy (bacterial vaginosis) lub gdy szyjka macicy jest lekko otwarta (podczas menstruacji) lub szeroko otwarta (podczas porodu). Ingerencje przez pochwę (np. zakładanie wkładki wewnątrzmacicznej, łyżeczkowanie) również sprzyjają rozwojowi bakterii.
• Zakażenie zstępujące: Lekarze mówią wtedy o zakażeniu zstępującym w zapaleniu przydatków, kiedy bakterie, które je wywołują, atakują jajowody lub jajniki z sąsiednich narządów – albo przez bezpośredni kontakt między tymi narządami, albo przez układ limfatyczny. W ten sposób, zapalenie wyrostka robaczkowego może wywołać stan zapalny jajowodów i jajników.
• Zakażenie hematogenne: Patogeny różnych chorób zakaźnych mogą poprzez krew dotrzeć do jajowodów i jajników i wywołać tam procesy zapalne. Takie hematogenne zapalenie przydatków jest często obserwowane w gruźlicy (patogen: tubercle bacilli). Czasami jednak inne choroby zakaźne (takie jak grypa, świnka, szkarlatyna) również wywołują zapalenie jajowodów i zapalenie jajników poprzez krwiobieg.

Czynniki ryzyka zapalenia jajowodów i zapalenia jajników (zapalenia przydatków)

Różne czynniki sprzyjają zapaleniu jajowodów i zapaleniu jajników. Należą do nich:

• Młody wiek: Zapalenie przydatków dotyka głównie dziewczęta i kobiety pomiędzy 15 a 25 rokiem życia – czyli w pierwszych latach ich aktywności seksualnej.

• Częsta zmiana partnerów seksualnych: Ryzyko zarażenia się chorobą przenoszoną drogą płciową (chlamydia, rzeżączka itp.) wzrasta wraz z liczbą partnerów seksualnych. Patogeny tych chorób mogą wnikać do dróg rodnych i powodować zapalenie jajowodów i zapalenie jajników (zapalenie przydatków).

• Wkładka wewnątrzmaciczna: Kobiety, które stosują wkładki wewnątrzmaciczne, są bardziej podatne na zapalenie jajowodów lub jajników. Szczególnie w pierwszych miesiącach po założeniu wkładki domacicznej bakterie mogą łatwo przedostać się z pochwy do jajowodów i do jajników i wywołać stan zapalny.

• Palenie: Palenie papierosów zmienia skład śluzu macicznego. W rezultacie nie jest już w stanie działać jako bariera przed rozprzestrzeniającymi się zarazkami.

• Irygacja pochwy: Łatwo może się zdarzyć, że bakterie z zewnętrznych narządów płciowych zostaną wypłukane w głąb pochwy. Stamtąd już niedaleko w górę macicy, do jajowodów i jajników.

• Zabiegi w obrębie jamy brzusznej: Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia przydatków na przykład po łyżeczkowaniu lub chirurgicznym usunięciu ciąży. Podczas takich zabiegów istnieje ryzyko, że zarazki dostaną się do pochwy i macicy. Stamtąd mogą się one rozprzestrzenić na jajowody, a nawet jajniki.Wcześniejsze zapalenie jajowodów: Kobiety, które przeszły już zapalenie jajowodów, są bardziej podatne na ponowne zapalenie jajowodów.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej (pelvic inflammatory disease – PID)

Zapalenia różnych narządów i struktur w kobiecym podbrzuszu często występują łącznie. W tym złożonym procesie zapalnym zwykle trudno jest rozróżnić poszczególne stany zapalne. W świecie anglojęzycznym wszystkie te stany zapalne w obrębie górnych dróg rodnych i ich powikłania są zatem podsumowywane pod terminem „pelvic inflammatory disease” (PID). Należą do nich przede wszystkim:

• zapalenie przydatków (zapalenie jajowodów plus zapalenie jajników),
• zapalenie szyjki macicy (cervicitis).
• zapalenie wyściółki macicy (endometritis),
• zapalenie struktur łącznotkankowych jamy miednicy (parametritis),
• zapalenie otrzewnej ograniczone do miednicy (pelveoperitonitis),
• ropień pomiędzy jajowodem a jajnikiem (ropień cewkowo-jajnikowy).

Zapalenie jajowodów i zapalenie jajników: leczenie

Zapalenie jajowodów i zapalenie jajników leczy się przede wszystkim zachowawczo. Dostępne są leki i środki leczenia fizycznego, takie jak przykładanie zimnych okładów. Odpoczynek fizyczny lub leżenie w łóżku podczas ostrej fazy zapalenia jest również wskazane. Ponadto pacjent powinien upewnić się, że pije wystarczającą ilość płynów (chyba że musi to być ograniczone z powodów medycznych, na przykład z powodu niewydolności serca).

Operacja jest konieczna tylko w niektórych przypadkach zapalenia przydatków (np. w przypadku powikłań takich jak zapalenie otrzewnej).

W przypadku operacji pobyt w szpitalu jest zawsze konieczny. Wiele kobiet jest również przyjmowanych do szpitala w celu zachowawczego leczenia zapalenia jajowodów i jajników.

Leczenie farmakologiczne

Ostre zapalenie jajowodów i jajników leczy się antybiotykami (ponieważ bakterie są prawie zawsze czynnikiem je wyzwalającym). Zazwyczaj lekarz, zaraz po postawieniu diagnozy, przepisuje jeden lub więcej antybiotyków, które są na ogół skuteczne wobec najczęstszych patogenów zapalenia przydatków (antybiotyki o szerokim spektrum działania). Gdy tylko w wymazie z genitaliów pacjentki zostanie zidentyfikowany dokładny typ patogenu, można dostosować antybiotykoterapię. Oznacza to, że lekarz może zmienić leczenie na jeden lub więcej antybiotyków, które są szczególnie skuteczne w walce z danym patogenem.

Często antybiotyki na ostre zapalenie jajowodów i jajników podawane są w postaci infuzji, ale czasem także w formie tabletek. Lek podawany jest przez co najmniej dziesięć dni. Jeśli przyczyną zapalenia jajowodów lub zapalenia przydatków jest jakaś infekcja, np. rzeżączka, leczyć należy również partnera pacjentki.

Antybiotyki zwalczają przyczynę zapalenia (infekcję bakteryjną). Dodatkowo mogą zostać podane leki, które złagodzą objawy. Osiąga się to za pomocą leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), takich jak diklofenak.

Kortyzon (potoczna nazwa kortykosteroidów takich jak prednizolon) ma również silne działanie przeciwzapalne. Jednak jego zastosowanie w zapaleniu przydatków jest kontrowersyjne.

W przewlekłym zapaleniu przydatków antybiotykoterapię prowadzi się, gdy obecne są ostre objawy zapalenia.

Fizykoterapia

W ostrym zapaleniu jajowodów i jajników zaleca się leczenie zimnem: na podbrzuszu kładzie się okłady z lodu. Przynosi to ulgę w bólu i zapobiega rozprzestrzenianiu się stanu zapalnego (poprzez zatrzymanie związanego z zapaleniem wzrostu przepływu krwi).

Gdy tylko ostra faza choroby ustąpi, bardziej przydatne jest leczenie ciepłem: ciepłe, wilgotne okłady na podbrzusze pobudzają teraz krążenie krwi. Może to wspomagać rozpad tkanki ze zmianami zapalnymi i zapobiegać powstawaniu blizn. Służą temu również inne metody leczenia ciepłem, na przykład ciepłe nasiadówki, okłady borowinowe lub promieniowanie cieplne o wysokiej częstotliwości (diatermia krótkofalowa).

UWAGA: Przejście z leczenia zimnem na leczenie ciepłem nie może nastąpić zbyt wcześnie, w przeciwnym razie istnieje ryzyko nawrotu choroby. Dlatego lekarz sprawdza na podstawie temperatury ciała i wskaźnika sedymentacji krwi, czy ostre procesy zapalne ustąpiły, czy nie.

Ogrzewanie jest również zalecane w przypadku przewlekłego zapalenia przydatków: Ciepłe i wilgotne okłady, okłady z błota lub promieniowanie cieplne mogą poprawiać krążenie krwi w okolicach podbrzusza. Może to zmniejszyć uporczywy ból i rozluźnić zrosty. W pewnych okolicznościach przydatny może być także pobyt w SPA (z okładami błotnymi, kąpielami błotnymi itp.).

Operacja chirurgiczna

W przypadku ostrego zapalenia przydatków operacja jest konieczna wtedy, jeśli inny stan zapalny w jamie brzusznej rozprzestrzenił się na jajowody i jajniki poprzez infekcję zstępującą (jak np. zapalenie wyrostka robaczkowego). Po drugie, operacja jest wykonywana, jeśli ostre zapalenie przydatków spowodowało komplikacje, których nie można leczyć zachowawczo. Dwa przykłady takich sytuacji to:

• Jeśli zapaleniu ulega również cała otrzewna, konieczne jest otwarcie jamy brzusznej (laparotomia) i jej przepłukanie.

• Jeśli wytworzył się ropień cewkowo-jajnikowy, ostry stan zapalny jest najpierw leczony farmakologicznie (antybiotyki, leki przeciwzapalne). Po tym następuje interwencja chirurgiczna. Jeśli pacjentka nadal pragnie mieć dziecko, podejmuje się próbę chirurgicznego rozluźnienia zrostów (adhesioliza) i ponownego udrożnienia jajowodów (rekanalizacja jajowodów). Zazwyczaj odbywa się to podczas laparoskopii.

• Jeśli natomiast, planowanie rodziny zostało już zakończone lub środki zachowawcze nie przynoszą rezultatów, lekarz może zalecić pacjentce chirurgiczne oczyszczenie miejsca zapalenia (odkażenie ogniskowe) i całkowite usunięcie zajętych narządów. Oznacza to, że chirurg wycina uszkodzony jajowód (lub jajowody). Jeśli to konieczne, należy usunąć inne organy (jajniki, macicę).

Ten radykalny zabieg jest częściej rozważany u kobiet z przewlekłym zapaleniem przydatków, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów. Usunięcie jajowodów, a być może także jajników i macicy (histerektomia) jest wtedy często jedynym sposobem na całkowite wyeliminowanie przewlekłego stanu zapalnego i pozbycie się bólu, który często trwa latami.

UWAGA: Zanim pacjentka zdecyduje się na usunięcie jajowodów, a jeśli to konieczne, także jajników i macicy, powinna poprosić lekarza o szczegółowe wyjaśnienie zalet i zagrożeń związanych z tym zabiegiem. Należy także rozważyć jego konsekwencje. Na przykład: jeśli usunięte zostaną jajowody i jajniki, kobieta będzie musiała na stałe przyjmować hormony płciowe (estrogeny i progestyny).

Zapalenie jajników i zapalenie jajowodów: badania

Ginekolog jest właściwą osobą, z którą należy się skontaktować w przypadku podejrzenia zapalenia przydatków. Najpierw przeprowadzi on z pacjentką szczegółową rozmowę, aby zebrać wywiad medyczny (anamnezę). Możliwe pytania w tej rozmowie to np.:

• Jakie dokładnie są twoje dolegliwości?
• Od jak dawna masz te objawy?
• Czy miałaś kiedyś stan zapalny w podbrzuszu?
• Czy masz zmieniających się partnerów seksualnych?
• Czy stosujesz wkładkę wewnątrzmaciczną jako środek antykoncepcyjny? Jeśli tak, to kiedy została ona umieszczona?

Następnie przeprowadzane jest badanie ginekologiczne. Typowym objawem zapalenia przydatków jest ból szyjki macicy: jeśli podczas badania palpacyjnego wewnętrznych narządów płciowych ginekolog przesunie nieco szyjkę macicy do przodu i do tyłu, pojawia się ból. Ponadto zmienione zapalnie jajowody i jajniki są zwykle opuchnięte i bolesne.

Typowa dla ostrego zapalenia przydatków jest też wydzielina z pochwy i szyjki macicy. Lekarz pobiera więc wymaz z pochwy lub szyjki macicy, aby zbadać go pod kątem obecności bakterii. Dokładna identyfikacja zarazków pomaga wtedy w zaplanowaniu właściwej antybiotykoterapii.

Ginekolog pobiera również próbkę krwi od pacjentki. Kiedy w organizmie występuje stan zapalny, pewne parametry krwi, takie jak wskaźnik sedymentacji erytrocytów czy liczba białych krwinek (leukocytów), są zazwyczaj podwyższone.

W badaniu ultrasonograficznym lekarz może dostrzec oznaki zaawansowanego zapalenia przydatków. Należą do nich pogrubienie jajowodów i nagromadzenie płynu wewnątrz jajowodów. Na obrazie ultrasonograficznym widoczny jest również ropień. Badanie jest zwykle wykonywane przez pochwę (endosonografia transwaginalna). Metoda ta zapewnia lepsze obrazy wnętrza jamy brzusznej niż konwencjonalne badanie USG przez ścianę jamy brzusznej.

Jajowody i inne narządy mogą być ocenione jeszcze dokładniej przez laparoskopię. Dzieje się tak głównie w przypadkach niejasnych. Lekarz wprowadza endoskop do jamy brzusznej przez małe nacięcie. Jest to cienki instrument w kształcie rurki, na którego końcu znajduje się mała kamera i źródło światła (laparoskop). Lekarz może użyć go do bezpośredniego zbadania wewnętrznych narządów płciowych i, jeśli to konieczne, do pobrania wymazu (na przykład z jajowodów).

Laparoskopia może nie tylko pomóc zdiagnozować zapalenie przydatków, ale czasem także je wyleczyć. Małe nacięcia brzuszne mogą być również użyte do wprowadzenia delikatnych instrumentów medycznych, które mogą być użyte na przykład do chirurgicznego rozluźnienia zrostów i ponownego udrożnienia jajowodów.

Diagnostyka różnicowa

Różne choroby mogą powodować dolegliwości podobne do zapalenia przydatków. Lekarz musi więc wykluczyć je podczas badań. Należą do nich ciąża pozamaciczna, endometrioza, zapalenie wyrostka robaczkowego, zakażenie dróg moczowych i skręcona torbiel jajnika.

Zapalenie jajowodów i jajników: przebieg i rokowanie

Ostre zapalenie jajowodów i jajników powinno być leczone tak wcześnie i konsekwentnie, jak to tylko możliwe. Wtedy szanse na wyzdrowienie są duże, a ostry stan zapalny zwykle ustępuje w ciągu jednego do dwóch tygodni. Środki leczenia zachowawczego, takie jak leki i fizykoterapia, są zazwyczaj wystarczające. W przypadku ciężkich stanów zapalnych i zrostów płodność kobiety często ulega zaburzeniu.

Przewlekłe zapalenie przydatków jest trudne do leczenia. Terapia zachowawcza może w wielu przypadkach złagodzić objawy, a czasem nawet wyeliminować sam przewlekły stan zapalny. Mimo to wiele kobiet nadal ma problemy z zajściem w ciążę lub jest podatnych na ciąże pozamaciczne (z powodu trwałych zrostów w jajowodzie). W niektórych przypadkach dochodzi również do całkowitej bezpłodności, będącej skutkiem przewlekłego stanu zapalnego.

W ciężkich przypadkach leczenie zachowawcze jest nieskuteczne. W takich przypadkach przewlekłe zapalenie jajowodów i jajników może być opanowane jedynie przez całkowite usunięcie jajowodów, a w razie konieczności także jajników i macicy.

Zapalenie jajowodów i jajników: profilaktyka

Ostremu zapaleniu przydatków można zapobiec, jeśli podczas stosunków płciowych zawsze będziesz używana prezerwatywa. Ten środek antykoncepcyjny może zapobiec ciąży, a także zakażeniu patogenami, które mogą wywoływać chorobę zapalną.

Trzeba też zwracać uwagę na właściwą higienę intymną. Należy regularnie myć okolice narządów płciowych za pomocą czystej wody. Do higieny intymnej można też używać delikatnych płynów do mycia o neutralnym pH. Nie należy jednak używać agresywnego mydła! Może ono zaburzyć równowagę naturalnej flory pochwy i w ten sposób sprzyjać rozprzestrzenianiu się patogenów. Jeśli przemieszczą się one przez pochwę i macicę, istnieje ryzyko wystąpienia zapalenia przydatków. Ostrożność zalecana jest również w przypadku irygacji pochwy. Może ona również sprzyjać zapaleniu jajowodów i jajników.

Pytania i odpowiedzi

Jak odczuwa się zapalenie jajowodów?

Typowymi objawami zapalenia jajników i jajowodów są gorączka, ból w podbrzuszu i ogólne złe samopoczucie. Czasami pojawiają się też nudności i wymioty. Czasami występuje też zapalenie równocześnie pochwy, które objawia się nieprzyjemnie pachnącą wydzieliną z pochwy.

Czy zapalenie jajników można leczyć samodzielnie?

Zapalenie jajników może być leczone w domu tylko wtedy, gdy nie występuje gorączka. Stosowanie domowych sposobów leczenia zapalenia jajników jest możliwe, ale nie powinno być jedyną opcją. Leczenie profesjonalne tej choroby polega na podawaniu antybiotyków.

Jak długo trwa zapalenie jajowodów?

Około 80 procent kobiet dotkniętych tym problemem nie ma żadnych dalszych dolegliwości po zastosowaniu leków. Leczenie antybiotykami trwa zwykle około 20 dni i ważne jest, by przyjmować leki do końca, by nie doszło do rozwoju opornych patogenów.

Jak silny jest ból w zapaleniu jajników?

Ostre zapalenie jajników objawia się przede wszystkim bólem brzucha po jednej lub obu stronach, choć jego intensywność może być różna. Niektóre kobiety doświadczają jedynie łagodnego bólu, podczas gdy inne skarżą się na silny ból lub nawet skurcze, które sięgają aż do podbrzusza.

Czy jajowody mogą boleć?

Zakażenia jajowodów mogą prowadzić do nagłego bólu i gorączki. Kobiety, które przeszły już taką infekcję jajowodów lub jajników, często skarżą się na ból, który przedłuża się długo poza ostrą fazę infekcji i jej leczenie.

Jak rozpoznać, czy jajowody są zablokowane?

Zablokowane jajowody można zdiagnozować lub wykluczyć za pomocą badania ultrasonograficznego, badania rentgenowskiego z podaniem środka kontrastowego (histerosalpingografia) lub laparoskopii.

Czy owulacja może być bolesna?

Tkanka wokół rozwijającego się jaja napina się, powodując uczucie „ciągnięcia”. Samo pęknięcie lub rozerwanie pęcherzyka jajnikowego może powodować ból. Po owulacji jajowody kurczą się, by przenieść jajeczko do macicy – może to również być nieprzyjemne.

Czy zablokowane jajowody można udrożnić?

Jeśli jajowody są zatkane lub uszkodzone, plemnik i jajeczko nie mogą się spotkać, a zarodek nie może dostać się do jamy macicy. W pewnych warunkach, w pojedynczych przypadkach może być możliwe chirurgiczne, ponowne otwarcie jajowodów.

Jak dochodzi do zapalenia jajników?

Infekcja bakteryjna lub, w rzadszych przypadkach, wirusowa może spowodować zapalenie jajników. Czynnikami ryzyka są niezabezpieczone stosunki seksualne, założenie wkładki wewnątrzmacicznej oraz zapalenie wyrostka robaczkowego.

Czy po zapaleniu jajników można jeszcze zajść w ciążę?

Jeśli zapalenie zostanie w porę wyleczone, a jajowody będą nienaruszone, przyszła ciąża nie jest wykluczona.

Jak odczuwany jest ból jajników?

W ostrym zapaleniu jajników występuje ból w podbrzuszu, który w większości przypadków pojawia się w ciągu siedmiu dni od ostatniej miesiączki. Stan ogólny jest poważnie zaburzony, ściana jamy brzusznej może być napięta, a osoba dotknięta chorobą źle się czuje.

Źródła

• Richard L. Sweet, Ronald S. RGibbs: Infectious Diseases of the Female Genital Tract. Lippincott Williams & Wilkins, 2012.
• RL. Sweet. Treatment of acute pelvic inflammatory disease. „Infect Dis Obstet Gynecol”. 2011.
• Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny: biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.

Przeczytaj także o:

Ból w pachwinie

Jak wywołać okres – czy przyspieszenie okresu jest możliwe?

Leukocyty i erytrocyty w moczu

Ból po prawej stronie brzucha – co może oznaczać?