Zapalenie migdałków (angina)

Zapalenie migdałków (angina tonsillaris) jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarza. Choroba powoduje m.in. ból gardła i trudności w przełykaniu, ale z reguły można ją wyleczyć za pomocą odpowiedniej terapii.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia migdałków?

Zapalenie migdałków powinno być zawsze leczone pod opieką lekarza. Objawy ostrego zapalenia migdałków są dość wyraźne, dzięki czemu lekarz TELEMEDI podczas videokonsultacji szybko postawi właściwą diagnozę. W razie potrzeby otrzymasz również odpowiednią receptę i zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Zapalenie migdałków (angina) jest bolesnym stanem zapalnym migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła.
• Choroba ta jest wywoływana przez wirusy lub bakterie.
• Zwykle leczy się ją antybiotykami.

Definicja zapalenia migdałków

Zapalenie migdałków (Tonsillitis) daje się odczuć u pacjenta poprzez ból gardła i trudności w przełykaniu. W zależności od przyczyny, węzły chłonne są obrzęknięte, a gardło zaczerwienione. Żółtawe lub białawe zabarwienia świadczą o bakteryjnym zapaleniu migdałków. W przebiegu zapalenia często pojawia się również nieświeży oddech.

Ropne zapalenie migdałków jest zaraźliwe, dlatego osoby dotknięte chorobą powinny odizolować się od otoczenia do czasu ustąpienia objawów.

Zazwyczaj objawy rozwijają się w krótkim czasie, zwykle w ciągu kilku godzin. Chory czuje się otępiały, a w niektórych przypadkach, ale nie zawsze, występuje również wysoka gorączka.

Gdzie znajdują się migdałki?

Migdałki podniebienne znajdują się po lewej i prawej stronie za łukami podniebiennymi w gardle. Są one częściowo widoczne przy otwartych ustach. Na podniebieniu górnym znajdują się również migdałki gardłowe, a w tylnej trzeciej części języka migdałki językowe. Migdałki stanowią barierę ochronną przed zarazkami i patogenami, dlatego są ważną częścią układu odpornościowego.

Przyczyny zapalenia migdałków

Istnieje wiele czynników wywołujących anginę (zapalenie migdałków):

• Częstą przyczyną zapalenia migdałków są wirusy przeziębienia i grypy, zwłaszcza nosówki lub adenowirusy. Wnikają one do organizmu drogą kropelkową, a następnie są przenoszone przez kaszel, kichanie, rozmowę lub pocałunek.
• Zapalenie migdałków może być konsekwencją mononukleozy zakaźnej (łac. Mononucleosis infectiosa, gorączka gruczołowa, angina monocytowa, choroba Pfeiffera, choroba pocałunków). Czynnikiem wywołującym chorobę z objawami podobnymi do przeziębienia jest wirus Epsteina-Barr.
• Rzadziej chorobie tej towarzyszy bakteryjna choroba zakaźna – błonica. Można ją rozpoznać po szarawych nalotach na migdałkach. Typowy jest również wyczuwalny, słodki zapach acetonu oraz krwawienie. Przyczyna bakteryjna również jest raczej rzadka. W takim przypadku często mamy do czynienia z paciorkowcami.

W przypadku wystąpienia tych objawów należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Migdałki są również dotknięte w przebiegu szkarlatyny. Jedną z cech charakterystycznych dla tej choroby jest intensywnie czerwony język.

Jakie są objawy zapalenia migdałków?

Typowymi objawami towarzyszącymi anginie (zapaleniu migdałków) w wersji wirusowej są ból gardła i trudności w przełykaniu:

• kaszel
• nieżyt nosa
• ból głowy i ból w kończynach

Bakteryjne zapalenie migdałków można zazwyczaj rozpoznać po braku kaszlu, a także po żółtawym nalocie na powierzchni migdałków. Osoby dotknięte tą wersją choroby uskarżą się natomiast na wysoką gorączkę i bolące, obrzęknięte węzły chłonne.

Kto jest narażony na tę chorobę?

Szczególnie w pierwszych latach życia układ odpornościowy rozpoznaje ciała obce znajdujące się w jamie ustnej i gardle jako potencjalnie szkodliwe i uruchamia mechanizmy obronne. Zapalenie migdałków jest zatem częstsze u dzieci niż u dorosłych, a migdałki są częściej u nich powiększone.

Od okresu dojrzewania powierzchnia migdałków zmniejsza się, a stany zapalne występują coraz rzadziej.

Jak lekarz rozpoznaje zapalenie migdałków?

Podczas wywiadu lekarskiego lekarz najpierw pyta o dokładny opis dolegliwości. Następnie przeprowadza się zwykle badanie jamy ustnej i gardła, nosa i uszu.

Za pomocą procedur diagnostycznych można stosunkowo dokładnie określić, czy anginę wywołały wirusy, czy bakterie. Ocenie podlegają takie objawy jak bolesne, powiększone węzły chłonne czy występowanie gorączki.

Obecność bakterii paciorkowca w wymazie z gardła może potwierdzić diagnozę zapalenia migdałków o podłożu bakteryjnym. Wynik jest zazwyczaj dostępny w ciągu kilku minut, ale nie jest on w 100 procentach pewny. Wynik badania laboratoryjnego jest bardziej dokładny i zazwyczaj dostępny po kilku dniach.

Wskazane może być badanie krwi, jeśli możliwe jest zakażenie wirusowe innymi patogenami, takimi jak wirus Epsteina-Barr. Jeśli istnieje podejrzenie, że przyczyną stanu zapalnego jest ropień, można rozważyć wykonanie badania ultrasonograficznego.

Terapia i leczenie zapalenia migdałków

Leczenie zapalenia migdałków (anginy) zależy głównie od przyczyny. W tabeli wymieniono typowe czynniki sprawcze i odpowiadające im formy leczenia.

Infekcja wirusowa	Brak możliwości leczenia przyczynowego Na pierwszy plan wysuwa się łagodzenie objawów Okłady na gardło, kąpiele parowe / inhalacje, herbata z szałwii i rumianku mogą złagodzić objawy.
Infekcja bakteryjna	W wielu przypadkach antybiotykoterapia W razie potrzeby dodatkowe środki przeciwbólowe
Ropień okołomigdałkowy	Antybiotykoterapia Konieczna może być operacja

Nieleczone bakteryjne zapalenie migdałków może prowadzić do wtórnych chorób takich jak zapalenie ucha środkowego lub ropień okołomigdałkowy. Mniej powszechne, ale możliwe, są infekcje nerek, serca lub stawów.

Czy mogę samodzielnie wyleczyć zapalenie migdałków?

Lekkie zapalenie migdałków w kontekście przeziębienia można ewentualnie złagodzić domowymi sposobami:

• okłady na gardło
• płukanie gardła
• napary z szałwii i rumianku
• picie dużej ilości płynów
• unikanie kwaśnych napojów

Bakteryjne zapalenie migdałków nie może być leczone domowymi sposobami. W przypadku wystąpienia typowych dla tego rodzaju zapalenia migdałków (anginy) objawów należy skonsultować się z lekarzem.

Profilaktyka: Czy można zapobiec zapaleniu migdałków?

Ogólne wzmocnienie układu odpornościowego poprzez zrównoważoną dietę, unikanie czynników stresogennych, odpowiednią ilość snu i regularne ćwiczenia fizyczne może utrudnić patogenom namnażanie się.

W wielu przypadkach przyczyną zapalenia migdałków (anginy) są infekcje kropelkowe. Ryzyko można zmniejszyć poprzez zachowanie dystansu od innych osób i częste wietrzenie pomieszczeń.

Kiedy należy udać się do lekarza w przypadku zapalenia migdałków?

Jeśli zauważysz na migdałkach ropny nalot, świadczy to o bakteryjnym zapaleniu migdałków, które koniecznie wymaga leczenia. Wizyta u lekarza jest również wskazana, jeśli objawy nasilają się lub trwają przez dłuższy czas.

Pytania i odpowiedzi

Dlaczego ciągle choruję na anginę (zapalenie migdałków)?

Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych może być spowodowane tzw. reinfekcją. Zarazki, które przetrwały leczenie, po krótkim czasie ponownie wywołują objawy anginy.

Kiedy należy usunąć migdałki?

Jeszcze kilka lat temu zalecano usuwanie migdałków w przypadku ich nawracających infekcji. Dziś jest to zwykle zalecane tylko wtedy, gdy angina występuje częściej niż sześć razy w roku lub gdy występuje przerost (znaczne powiększenie) migdałków. W tym ostatnim przypadku wskazana może być tonsillotomia, czyli tonsillektomia częściowa (częściowe usunięcie migdałków podniebiennych). Wykonuje się to w warunkach ambulatoryjnych w postaci zabiegu laserowego. W przypadku przewlekłego zapalenia migdałków, tonsillotomia nie jest wskazana, ponieważ zmieniony zapalnie narząd pozostaje w organizmie. W tym przypadku jedyną opcją jest tonsillektomia, czyli całkowite usunięcie migdałków.

Czy muszę mieć zwolnienie lekarskie w przypadku anginy?

Zapalenie migdałków jest zaraźliwe, szczególnie w ciągu kilku pierwszych dni choroby. Dodatkowo objawy takie jak ból, gorączka, zmęczenie i znużenie praktycznie uniemożliwiają naukę w szkole lub pracę. W przypadku zdiagnozowania anginy (zapalenia migdałków podniebiennych) zazwyczaj konieczne jest skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego.

W tym artykule przeczytasz o:

• migdalki przy anginie
• co na zapalenie migdałków
• angina ile zwolnienia
• angina migdalki
• angina po usunieciu migdałków
• chore migdałki u dorosłych
• angina bakteryjna
• ostre zapalenie gardła
• angina ropna

Przeczytaj także o:

Szkarlatyna

Zapalenie migdałków (angina)

Ból po prawej stronie brzucha – co może oznaczać?

Powiększone węzły chłonne

Źródła

• Hans Behrbohm, Oliver Kaschke, TadeusNawka, Andrew Swift, Choroby ucha nosa i gardła, Wrocław, 2, 2020.
• Jordan Richard C.K., Lewis Michael A.O., Medycyna jamy ustnej, PZWL, Warszawa, 1, 2013.
• Simon HB (2005). „Bacterialinfectionsoftheupperrespiratorytract”. In Dale DC, Federman DD (eds.). ACP Medicine, 2006 Edition.