Zapalenie ucha środkowego
Gorączka, ból i zawroty głowy oraz silny ból ucha: ostre zapalenie ucha środkowego jest bardzo dolegliwe. Ta infekcja wirusowa występuje często, zwłaszcza u małych dzieci, ale chorują na nią również dorośli. Mniej bolesne jest przewlekłe zapalenie ucha środkowego, które niesie ze sobą jednak poważne zagrożenia dla zdrowia.
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia ucha środkowego?
Jeśli odczuwasz ostry, kłujący ból w uchu, powinieneś szybko zgłosić się do lekarza, ponieważ za bólem ucha może stać zapalenie ucha środkowego, które w najgorszym przypadku może doprowadzić nawet do utraty słuchu. W trakcie videokonsultacji lekarz TELEMEDI szybko postawi diagnozę, wypisze receptę i, jeśli to konieczne, wystawi zwolnienie lekarskie.
Podstawowe informacje
- Zapalenie ucha środkowego jest bolesnym wirusowym lub bakteryjnym zapaleniem błony śluzowej ucha środkowego i jest bardzo częste u dzieci.
- Objawami zapalenia uch środkowego są silny ból ucha, gorączka i nudności, a także wyciek wydzieliny z ucha i zaburzenia równowagi.
- Objawy mogą być bardzo dobrze leczone przez specjalistę i zwykle ustępują w ciągu kilku dni, ale nadal mogą występować powikłania.
- W przypadku zapalenia ucha środkowego zaleca się skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego.
- Oprócz ostrego zapalenia ucha środkowego rzadziej występuje jego przewlekły wariant, który może prowadzić do uszkodzenia słuchu i którego przyczyny powinny być pilnie usuwane chirurgicznie.
Co to jest zapalenie ucha środkowego?
Zapalenie ucha środkowego to stan zapalny błony śluzowej ucha środkowego po jednej lub obu stronach głowy, który zazwyczaj, jeśli jest prawidłowo leczony, ustępuje po kilku dniach bez żadnych konsekwencji.
Dokonuje się rozróżnienia między:
- ostrym zapaleniem ucha środkowego (otitis media acuta) i
- przewlekłym zapaleniem ucha środkowego (oitis media chronica).
Objawy ostrego zapalenia ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego charakteryzuje się wyraźnie zauważalnymi objawami:
- silny kłujący lub pulsujący ból ucha,
- szumy w uszach i utrata słuchu,
- gorączka, objawy przeziębienia, nudności lub wymioty i ogólnie zły stan ogólny,
- problemy z równowagą,
- niekiedy wypływ z ucha wydzieliny po pęknięciu błony bębenkowej,
- u niemowląt i małych dzieci częste sięganie do ucha, gorączka, niechęć do picia lub wzmożony płacz.
Przyczyny ostrego zapalenia ucha środkowego
Ostre zapalenie ucha środkowego jest jedną z najczęstszych chorób wieku dziecięcego. Statystycznie każde dziecko do 7. roku życia cierpi na dolegliwości uszne przynajmniej jeden raz. Wynika to z tego, że przewód słuchowy dziecka jest krótszy i bardziej podatny na stany zapalne niż u dorosłych. Infekcje ucha środkowego rzadziej występują w wieku dorosłym. Ostre zapalenie ucha środkowego może być wywołane przez trzy różne przyczyny:
- Infekcja bakteryjna lub wirusowa spowodowana przeziębieniem lub bólem gardła. W wyniku infekcji błona śluzowa górnych dróg oddechowych w nosogardzieli jest obrzęknięta, pogarsza się wentylacja ucha środkowego, w wyniku czego zarazki mogą się rozprzestrzeniać.
- Zakażenie przez układ krwionośny w przebiegu odry lub szkarlatyny, co jednak obecnie zdarza się bardzo rzadko.
- Patogeny wnikające w przypadku urazu błony bębenkowej.
Badanie, leczenie i zwolnienie lekarskie w przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego
Jeśli ból lub inne objawy wskazują na ostre zapalenie ucha środkowego, zawsze należy skonsultować się z lekarzem specjalistą. Oprócz stanu błony bębenkowej laryngolog zbada nos, nosogardło i zatoki. W przypadku powtarzających się dolegliwości wskazane jest wykonanie badania słuchu z pomiarem zdolności wibracyjnej błony bębenkowej i ciśnienia w uchu środkowym.
Leczenie
W większości przypadków objawy niepowikłanego zapalenia ucha środkowego ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Z reguły w przypadku zapalenia ucha środkowego wystarcza zwolnienie lekarskie na okres jednego tygodnia.
Terapia pod nadzorem lekarskim obejmuje kilka działań:
| Metoda leczenia/zabieg | Wykonuje leczenie | Efekt leczenia |
|---|---|---|
| Odpoczynek w łóżku, leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. | Pacjent po konsultacji z lekarzem | Przyspieszenie procesu zdrowienia, złagodzenie bólu |
| Krople i aerozole do nosa o działaniu udrożniającym | Pacjent, nie dłużej niż jeden tydzień | Wentylacja ucha środkowego w przypadku stanów zapalnych spowodowanych przeziębieniem i nieżytem nosa |
| Przepłukanie przewodu słuchowego ciepłą wodą i przeczyszczenie wacikiem | Lekarz laryngolog | Ulga przy wydzielinie z ucha |
| Krople do uszu | Pacjent po wypisaniu recepty przez lekarza | Wspomaganie procesu zdrowienia uszkodzonej błony bębenkowej |
| Ogrzewanie lampą światła czerwonego, poduszka wypełniona pestkami winogron, saszetki z obgotowaną cebulą | Pacjent | Ulga w bólu |
| Antybiotyki/antybiotyki o szerokim spektrum działania | Pacjent po wypisaniu recepty przez lekarza | Zwalczanie zarazków w przypadku bakteryjnego zapalenia ucha środkowego, ale tylko w przypadku powikłań lub u dzieci poniżej 6. miesiąca życia. |
| Nacięcie błony bębenkowej | Lekarz laryngolog | Niewielkie nacięcie błony bębenkowej w celu odprowadzenia wysięku, ponieważ nagromadzony płyn może prowadzić do silnego bólu. |
W przypadku podejrzenia zapalenia ucha środkowego do uszu nie powinna dostawać się woda. Przez kilka pierwszych dni należy unikać prysznica, kąpieli i pływania.
Badania wykazały, że w przypadku podawania antybiotyków terapia 10-dniowa jest bardziej skuteczna niż 5-dniowa.
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego: objawy
Mogą wystąpić następujące objawy:
- upośledzenie słuchu w jednym uchu,
- powtarzający się wyciek wydzieliny z ucha
- zawroty głowy i problemy z równowagą.
Przyczyny przewlekłego zapalenia ucha środkowego
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego może być wywołane przez następujące czynniki:
- Trąbka Eustachiusza zapewnia wentylację ucha środkowego i kompensuje zmiany ciśnienia. W przypadku nieprawidłowego funkcjonowania błony śluzowej może dojść do jej zapalenia.
- Czynnikiem wywołującym może być również pęknięcie błony bębenkowej spowodowane urazem.
- Przewlekłe zapalenia kości w uchu i wrzody mogą uszkodzić sąsiadujące kości.
- W przypadku trwałych zaburzeń wentylacji ucha błona bębenkowa zapada się pod wpływem podciśnienia do jamy ucha środkowego i wywołuje przewlekły stan zapalny
Jak leczy się przewlekłe zapalenie ucha?
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego powinno być zawsze leczone przez laryngologa w celu wyeliminowania czynnika, który wywołuje. Wymaga to przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, ponieważ ten rodzaj zapalenia nie ustępuje samoistnie i nie może być leczony farmakologicznie. W celu przeprowadzenia operacji zapalenia ucha środkowego otrzymasz zwolnienie lekarskie.
Pytania i odpowiedzi
Jak można zapobiec zapaleniu ucha środkowego?
Istnieje zwiększone ryzyko ponownego wystąpienia zapalenia, jeśli pacjent już wcześniej chorował. Można je jednak zminimalizować, stosując kilka prostych środków:
| Metoda | Dorośli | Dzieci |
|---|---|---|
| Wczesne stosowanie kropli do nosa podczas przeziębienia | Nie dłużej niż tydzień | Po konsultacji z lekarzem pediatrą |
| Przy przeziębieniu nie należy wchodzić na basen, należy unikać przeciągów | W przypadku rozpoznanej wrażliwości. | Zawsze |
| Ogólne szczepienia przeciwko pneumokokom | Udowodniono, że szczepienia zmniejszają liczbę zachorowań wśród dzieci | |
| Karmienie piersią | Wzmacnia cały system odpornościowy dziecka | |
| Niepalenie i unikanie biernego palenia | Tak | Tak |
| Powstrzymanie się od częstego używania smoczka lub butelki z mlekiem w pozycji leżącej. | Tak | |
| Picie wystarczającej ilości napojów | Tak | Tak |
Jakie powikłania mogą wystąpić, jeśli nie podejmie się leczenia zapalenia ucha środkowego?
Dzięki dzisiejszym możliwościom leczenia przy zapaleniu ucha środkowego rzadko dochodzi do powikłań. Niemniej jednak istnieją pewne zagrożenia, w przypadku których ważna jest opieka medyczna:
- Przy zapaleniu wyrostka sutkowatego, któremu towarzyszy zaczerwieniony obrzęk za małżowiną uszną, ból uciskowy i wydzielina.
- Przy zapaleniu dotyczącego nerwu twarzowego (siódmego nerwu czaszkowego) może dojść do paraliżu twarzy. Konieczne jest natychmiastowe leczenie antybiotykami.
- W zapaleniu błędnika rozprzestrzenia się ono na ucho wewnętrzne, co grozi zapaleniem opon mózgowych.
- Wydzielina ropna może prowadzić do zapalenia opon mózgowych z samoistną gorączką, bólem głowy, dezorientacją, wrażliwością na światło i typową sztywnością karku.
- Możliwe jest wystąpienie ropni wewnątrz czaszki oraz zakrzepicy w dużych żyłach mózgu.
- Przewlekłe zapalenie ucha, jeśli nie jest leczone, może prowadzić do utraty słuchu.
Co się dzieje, gdy z zapaleniem ucha środkowego odbywa się podróż samolotem?
Ostre infekcje z gorączką lub zapaleniem ucha środkowego mogą stać się udręką podczas podróży samolotem. Z powodu spuchniętego przewodu usznego ciśnienie nie może być wyrównane.
Czy przy zapaleniu ucha środkowego można nosić aparaty słuchowe?
Użytkownicy aparatów słuchowych powinni pamiętać o następujących kwestiach podczas zapalenia ucha środkowego: w przypadku przewlekłego zapalenia ucha środkowego niekorzystne jest stosowanie aparatów wewnątrzusznych oraz aparatów zausznych z zamkniętą wkładką uszną. Zalecane jest używanie aparatów zausznych z cienkim dźwiękowodem, wprowadzanym do wnętrza ucha. W ten sposób ucho pozostaje odpowiednio wentylowane. Infekcja ucha środkowego nie może być jednak spowodowana przez aparaty słuchowe, ponieważ infekcja zazwyczaj odbywa się przez jamę ustną i gardło.
Jakie patogeny mogą wywołać zapalenie ucha środkowego?
Następujące bakterie i wirusy mogą być przyczyną zapalenia ucha środkowego:
- Streptococcus pneumoniae: Może powodować zapalenie płuc.
- Haemophilus influenzae: Powoduje gorączkowe zapalenie jamy nosowo-gardłowej.
- Paciorkowce beta-hemolizujące: Mogą powodować zatrucie krwi, zapalenie opon mózgowych lub zapalenie płuc, zwłaszcza u wcześniaków.
W rzadkich przypadkach może się zdarzyć, że przyczyną ostrego zapalenia ucha środkowego są wirusy grypy. Jest to tzw. grypowe zapalenie ucha, które jest najgroźniejszą postacią ostrego zapalenia ucha środkowego, gdyż może zakończyć się głuchotą.
Źródła
- Otolaryngologia kliniczna. red. A. Zakrzewski. PZWL. Warszawa 1981.
- Otorynolaryngologia praktyczna – podręcznik dla studentów i lekarzy. Tom I. red. G. Janczewki. wyd. Via Medica. Gdańsk 2005.
- Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec Pediatria. PZWL, Warszawa 2003.
Przeczytaj także o: