Kaszel

Kaszel to fizjologiczny, bezwarunkowy odruch każdego człowieka i kluczowy mechanizm ochronny naszego układu oddechowego. Niemniej jednak może być bardzo uciążliwy i w niektórych przypadkach kaszel jest objawem choroby.

Kaszel to fizjologiczny, bezwarunkowy odruch każdego człowieka i kluczowy mechanizm ochronny naszego układu oddechowego. Niemniej jednak może być bardzo uciążliwy i w niektórych przypadkach kaszel jest objawem choroby.

Kaszel – definicja

Tak jak wyżej zostało wspomniane, kaszel to odruch bezwarunkowy i obronny ludzkiego organizmu. Polega na skurczu mięśni krtani i klatki piersiowej, który powoduje gwałtowne wyrzucenie powietrza z dróg oddechowych a wszystko to poprzedzone jest zaczerpnięciem głębokiego wdechu.

W ten sposób nasz organizm zostaje oczyszczony z wszystkich niepotrzebnych substancji, które nie powinny znajdować się w drogach oddechowych, na przykład nadmiar śliny, śluzu czy pyłów.

Kaszel często pojawia się przy infekcjach i jest to naturalny symptom. Jednak, gdy objawy nasilają się i towarzyszy nam długotrwały kaszel, należy skonsultować to ze specjalistą.

Rodzaje kaszlu

• Kaszel mokry – inaczej kaszel produktywny. Mówimy o nim wtedy, gdy występuje wraz z odkrztuszaniem wydzieliny, co powoduje oczyszczenie górnych dróg oddechowych ze skumulowanej wydzieliny oskrzelowej. Na tym polega produktywność kaszlu mokrego.
• Kaszel suchy – inaczej mówiąc – nieproduktywny kaszel. Nie przynosi on żadnych korzyści a może nawet prowadzić do omdleń oraz pękania naczyniek krwionośnych w śluzówce dróg oddechowych.
• Kaszel ostry – inaczej nagły kaszel. Mówimy o nim, gdy trwa do 3 tygodni.
• Kaszel przewlekający się – inaczej podostry. Taki kaszel trwa zazwyczaj od 3 do 8 tygodni.
• Kaszel przewlekły, czyli ostry. Jego długość przekracza zazwyczaj 8 tygodni.
• Kaszel palacza – to to także mokry kaszel powodowany przez palenie papierosów.
• Kaszel psychogenny, nerwicowy – bardzo różnie się objawia i trudno go zdiagnozować. U niektórych osób charakteryzuje się pokasływaniem lub odchrząkiwaniem a u niektórych to silny odruch kaszlowy. Gdy jest to suchy i uporczywy kaszel, lekarz może podejrzewać kaszel na tle nerwicowym. Powodem mogą być stresujące sytuacje życiowe, problemy osobiste oraz lęki.
• Kaszel alergiczny – jest reakcją układu odpornościowego na alergeny. Przyczyny kaszlu alergicznego są różne. Mogą być niektóre pokarmy, roztocza, astma alergiczna lub zapalenie zatok.
• Kaszel polekowy – główną przyczyną jest stosowanie niektórych leków na nadciśnienie tętnicze enalapril, ramipril, perindopril itp.

Przyczyny kaszlu

Przewlekły nieżyt oskrzeli – jego objawem jest kaszel mokry produktywny i występuje głównie w godzinach porannych.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc – przy niej pojawia się kaszel z flegmą.

Astma oskrzelowa – towarzyszy jej zazwyczaj kaszel suchy i świszczenie. Astmę oskrzelową zaliczamy do przewlekłych chorób układu oddechowego.

Refluks żołądkowo-przełykowy – czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, co może powodować kaszel. Dodatkowo mogą pojawić się: zgaga, kwaśny smak w ustach oraz chrypka.

Gruźlica – przy gruźlicy kaszel utrzymuje się bardzo długo. Na początku charakteryzuje się suchym kaszlem a następnie zamienia się on w kaszel mokry. W ostrym stadium może pojawić się krew, co jest charakterystyczne dla tej choroby.

Przewlekłe zapalenie oskrzeli – jego przyczyny związane często są z paleniem papierosów. Objawami są kaszel, katar i drapanie w gardle. Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła uszkadza drogi oddechowe czego skutkiem jest kaszel chroniczny.

Nowotwory płuc – podejrzenie nowotworu zachodzi wtedy, gdy przewlekły kaszel utrzymuje się długo a oprócz tego zauważamy niewyjaśniony spadek masy ciała, osłabienie, duszność czy bóle w klatce piersiowej.

Palenie tytoniu – długotrwałe przyjmowanie nikotyny może powodować męczący kaszel (tak zwany kaszel palacza), któremu nie towarzyszą żadne inne objawy.

Niewydolność serca – choroby serca to także przyczyny kaszlu. Do tego często problemy z oddychaniem oraz duszności.

Wady genetyczne układu oddechowego – w przypadku wad genetycznych, kaszel pojawia się u najmłodszych. Mogą powodować choroby układu oddechowego, takie jak: przetoka przełykowo-tchawicza, laryngomalacja, rozszczep krtani, ring naczyniowy.

Krztusiec – towarzyszy mu suchy kaszel oraz uczucie dławienia czy wymioty.

Zapalenie płuc – łatwo można pomylić je z grypą, ponieważ objawy są podobne: duszności, gorączka, ból głowy, ból mięśni. Oprócz objawów typowo „grypowych” towarzyszy także ból w klatce piersiowej i świszczący oddech.

Infekcja górnych dróg oddechowych – uporczywy suchy kaszel może utrzymywać się do wielu tygodni po przebytym zakażeniu dróg oddechowych.

Ciało obce w gardle – jego obecność może podrażniać drogi oddechowe i powodować kaszel. Gdy nie towarzyszą mu żadne inne niepokojące objawy, należy skonsultować to ze specjalistą.

Domowe sposoby na leczenie kaszlu

• Inhalacje – te na bazie ziół pomagają zmniejszyć ból towarzyszący przeziębieniu oraz regenerują nabłonek. Dodatkowo mają właściwości przeciwzapalne oraz antybakteryjne.
• Syrop z cebuli – czyli naturalny antybiotyk. Cebula usuwa bakterie i wirusy z naszego organizmu, działa przeciwzapalnie i wykrztuśnie, co wiąże się z rozrzedzaniem wydzieliny znajdującej się w gardle i ułatwia jej odkrztuszanie.
• Siemię lniane – nawilża błonę śluzową, zmniejsza ból gardła oraz przynosi ulgę przy suchym kaszlu.
• Utrzymywanie odpowiedniego nawilżenia w pomieszczeniach – warto korzystać z nawilżaczy powietrza lub poprzez rozkładanie mokrych ręczników na kaloryfery.
• Utrzymywanie odpowiedniej ilości płynów w organizmie – należy popijać często wodę lub napary ziołowe w temperaturze pokojowej, małymi łykami. W ten sposób nawilżamy błony śluzowe.
• Miód – łyżka miodu wraz z ciepłym napojem (na przykład herbatą) dwa razy dziennie bardzo dobrze służy gardłu, ponieważ łagodzi drapanie w tylnej części gardła, a przez to zmniejsza kaszel.

Inne sposoby na kaszel

W leczeniu kaszlu mokrego (kaszel produktywny), skuteczne są leki przeciwkaszlowe wykrztuśne, ponieważ ułatwiają odkrztuszanie wydzieliny oskrzelowej. Są to najczęściej preparaty, które wzmagają kaszel. Nie należy więc stosować ich tuż przed pójściem spać. Takie leki, na przykład w formie syropu, dostępne są w aptece bez recepty.

Najmłodsi pacjenci otrzymują lizaki działające wykrztuśnie.

W leczeniu kaszlu suchego stosuje się leki przeciwkaszlowe, które mają w składzie kodeinę. Zmniejszają one częstość kaszlu hamując odruch kaszlu.

Kiedy należy zgłosić się do specjalisty?

Przede wszystkim, gdy kaszlowi towarzyszą inne niepokojące objawy, takie jak: duszności, osłabienie organizmu, odkrztuszanie krwi, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Powodami do interwencji pogotowia mogą być: kaszel spowodowany zachłyśnięciem ciałem obcym, kaszel z utratą przytomności, kaszel połączony z nasilającą się dusznością.

Przeczytaj także o:

Grypa żołądkowa