Zapalenie spojówek
Zapalenie spojówek jest szeroko rozpowszechnioną chorobą oczu, która objawia się łzawieniem, zaczerwienieniem, swędzeniem oczu i wydzieliną. Przyczyny tej choroby oczu są różnorodne.
Pakiety konsultacji od 49 zł
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia spojówek?
Większość przypadków zapalenia spojówek ulega samoistnemu wyleczeniu w ciągu kilku dni, nawet bez stosowania antybiotyków. Nie wolno jednak czekać, jeśli zapalenie spojówek zaburza widzenie lub jeśli występują silne bóle oczu. W takim przypadku należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Najwygodniejszym sposobem szybkiego kontaktu z lekarzem jest videokonsultacja ze specjalistą TELEMEDI, który od razu może wypisać odpowiednią receptę, a w razie potrzeby również wystawić zwolnienie lekarskie.
Podstawowe informacje
- Czynnikami wywołującymi zapalenie spojówek są niektóre bakterie, wirusy, grzyby, bodźce zewnętrzne lub alergie.
- W zależności od rodzaju i czynnika wywołującego, dostępne są różne formy leczenia.
- W pewnych okolicznościach zapalenie spojówek może mieć charakter zakaźny.
Czym jest zapalenie spojówek?
Spojówka pokrywa twardówkę oka cienką błoną śluzową, która jest dobrze ukrwiona. Nawilża oko i chroni je przed zarazkami i ciałami obcymi. Jako reakcja na bodźce zewnętrzne i zarazki może dojść do zaczerwienienia i uwolnienia białek i białych krwinek, a tym samym do zapalenia spojówek.
Jakie są typowe objawy zapalenia spojówek?
Oko swędzi i łzawi pozornie bez wpływu czynników zewnętrznych, jest zaczerwienione i tworzy się w nim śluzowa, ropna lub wodnista wydzielina. Są to typowe objawy zapalenia spojówek. Osoby dotknięte tym problemem często uskarżają się na następujące objawy:
- uczucie obecności ciała obcego w oku,
- zwiększona wrażliwość na światło,
- obrzęk spojówek i powiek,
- zaburzenia widzenia,
- lepkie powieki (szczególnie rano).
Jakie są przyczyny zapalenia spojówek?
Zapalenie spojówek może mieć różne przyczyny. Ogólnie rzecz biorąc, rozróżnia się formy zakaźne i niezakaźne zapalenia spojówek.
| Czynnik wyzwalający | Typowe objawy | |
|---|---|---|
| Przyczyny zakaźne |
|
|
|
| |
|
| |
| Przyczyny nieinfekcyjne |
|
|
|
|
Przyczyną zapalenia spojówek mogą być również niektóre leki. Krople do oczu stosowane w leczeniu zaczerwienienia oczu mają działanie wazokonstrykcyjne (powodujące skurcz mięśni gładkich w ścianie naczyń krwionośnych), ale z czasem zmniejszają wydzielanie łez. Oczy wysychają i tracą swoją naturalną ochronę przed ciałami obcymi i stanami zapalnymi.
Jakie wirusy i bakterie wywołują zapalenie spojówek?
Gronkowce, pneumokoki i paciorkowce należą do najczęstszych czynników wywołujących bakteryjne zapalenie spojówek. Bakterie te należą do flory skóry i błon śluzowych człowieka, kolonizują jamę ustną i gardło oraz okolice intymne. Niektóre z nich mogą powodować choroby.
Pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) może namnażać się w otwartych opakowaniach kosmetyków i prowadzić do ciężkiego zapalenia spojówek. W basenach, ale także podczas stosunków płciowych, może dojść do zakażenia Chlamydia trachomatis (chlamydia jaglicy).
W szczególności adenowirusy powodują bardzo zaraźliwe zapalenie spojówek.
W przypadku zakażenia adenowirusami dochodzi zazwyczaj do obrzęku węzłów chłonnych w obrębie twarzy. Dzięki temu można je stosunkowo łatwo odróżnić od innych form zapalenia spojówek.
Wirusy opryszczki (herpes simplex) powodują zarówno zapalenie spojówek, jak i rogówki. Przy tej postaci schorzenia na oku mogą pojawić się typowe dla opryszczki, wypełnione płynem pęcherzyki.
Jak mogę się zarazić zapaleniem spojówek?
Bakteryjne i wirusowe zapalenie spojówek jest bardzo zaraźliwe. Zwykle rozprzestrzenia się przez dotyk: pacjenci pocierają oczy, patogeny dostają się na ich ręce i dalej na przedmioty takie jak klamki czy powierzchnie. Częste jest również bezpośrednie przenoszenie choroby z człowieka na człowieka, na przykład przy podawaniu ręki.
Zapalenie spojówek wywołane przez bodźce mechaniczne lub alergie nie jest zaraźliwe.
Jak zapobiegać infekcjom przy zapaleniu spojówek?
W profilaktyce zapalenia spojówek niezbędna jest skrupulatna higiena rąk: należy unikać dotykania twarzy, a zwłaszcza oczu. Należy regularnie i dokładnie myć ręce mydłem przez co najmniej 20 sekund. Należy zachować odstęp od osób chorych i nie dzielić się z nikim przedmiotami takimi jak ręczniki, ściereczki czy poduszki. Osoby chore powinny zwracać szczególną uwagę na higienę i w miarę możliwości unikać dotykania okolic oczu.
Jak lekarz rozpoznaje zapalenie spojówek?
Zaczerwienienie oka może mieć wiele przyczyn i nie jest jeszcze jednoznacznym objawem zapalenia spojówek. W związku z tym lekarz zapyta o inne możliwe przyczyny, takie jak alergie, urazy lub suchość oczu spowodowana stosowaniem soczewek kontaktowych.
Podczas badania w lampie szczelinowej zapalenie spojówek można rozpoznać po wodnistej, ropnej lub śluzowatej wydzielinie na przezroczystej spojówce. Badanie wymazu dostarcza informacji o rodzaju patogenu, powodującego stan zapalny.
Rodzaje leczenia: Jaką receptę otrzymam przy zapaleniu spojówek?
Sposoby leczenia zapalenia spojówek różnią się w zależności od jego przyczyny. Poniższa tabela zawiera informacje o typowych formach terapii.
| Przyczyny bakteryjne | Antybiotykowe krople lub maści do oczu |
|---|---|
| Wirusowe zapalenie spojówek | Jeśli spojówka jest zakażona wirusami opryszczki, należy zastosować terapię aciclowirem.W przypadku innych wirusów (np. adenowirusów) tylko środki łagodzące (substytuty łez, domowe sposoby). |
| Przyczyny mechaniczne | Unikanie podrażnieńTerapia łagodząca za pomocą domowych środków zaradczych / substytutów łez |
| Formy alergiczne | Leki przeciwhistaminowe (np. deloratatyna, olopatadyna) |
Wirusowemu zapaleniu spojówek może towarzyszyć bakteryjne zapalenie spojówek. Z tego względu lekarz często przepisuje maści lub kremy z antybiotykami jako środek zapobiegawczy również w przypadku zapalenia spojówek wywołanego przez wirusy.
Oprócz farmakologicznego leczenia zapalenia spojówek istnieją różne domowe sposoby, które mogą złagodzić objawy:
- okłady z twarogu,
- kompresy ze świetlika (Euphrasia),
- kompresy z nagietka.
Należy powstrzymać się od stosowania okładów z rumianku. W pewnych okolicznościach może to być przyczyną alergii.
Kiedy z zapaleniem spojówek należy udać się do lekarza?
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów zapalenia spojówek zalecana jest konsultacja z lekarzem.
Zaczerwienione oko powinno być zawsze powodem do zaniepokojenia. Oprócz zapalenia spojówek może wystąpić również zapalenie rogówki. Jeśli oprócz opisanych powyżej objawów występują skurcze powiek, oznacza to, że w grę wchodzi zakażenia rogówki.
Lekarz sprawdzi również, czy zapalenie spojówek jest wywołane przez wirusy, bakterie, grzyby czy inne czynniki i wystawi odpowiednią receptę.
Pytania i odpowiedzi
Jak długo zapalenie spojówek jest zaraźliwe?
Czas trwania zaraźliwości wirusowego i bakteryjnego zapalenia spojówek zależy od rodzaju patogenu, który je wywołał. W przypadku zakażeń wywołanych przez adenowirusy transmisja jest możliwa tak długo, jak długo wirus jest wykrywalny w wydzielinie oka. Może to trwać od dwóch do trzech tygodni.
Infekcje bakteryjne ustępują zwykle po około tygodniu. Od tego momentu pacjent zazwyczaj nie jest już zakaźny.
Jak długi jest okres inkubacji zapalenia spojówek?
Od zakażenia do wystąpienia objawów zapalenia spojówek mija zwykle od pięciu do dwunastu dni. Choroba często zaczyna się w jednym oku i rozprzestrzenia się na drugie w ciągu jednego do dwóch dni.
Czy z powodu zapalenia spojówek muszę wziąć zwolnienie lekarskie?
Wirusowe zapalenie spojówek jest zaraźliwe. Z tego powodu pacjenci powinni korzystać ze zwolnień lekarskich, aby nie narażać innych na niebezpieczeństwo. Stany wywołane przez alergie i czynniki mechaniczne nie wymagają izolacji. Jednak, w zależności od rodzaju aktywności, osoba dotknięta chorobą może być poważnie ograniczona w zakresie możliwości wykonywania pracy, do czasu ustąpienia objawów. Zwolnienie lekarskie może być zatem wskazane.
Co to jest przewlekłe zapalenie spojówek?
Większość przypadków zapalenia spojówek ustępuje najpóźniej po dwóch, trzech tygodniach. Zapalenie spojówek uważa się za przewlekłe, jeśli trwa dłużej niż cztery tygodnie. Te długotrwałe przypadki zapalenia spojówek mogą być spowodowane przez infekcje, ale często mają też inne przyczyny, takie jak alergie lub czynniki środowiskowe. Ponieważ są one tak uporczywe, konieczna jest kompleksowa diagnoza okulisty w celu rozpoczęcia właściwego leczenia.
Które krople do oczu pomagają przy zapaleniu spojówek?
W leczeniu zapalenia spojówek kluczowe znaczenie mają różne krople do oczu. Preparaty, które są stosowane, różnią się w zależności od przyczyny zapalenia. To, co jest przydatne i skuteczne w przypadku jednej postaci zapalenia spojówek, jest bezużyteczne w przypadku innej. Jednym z przykładów są antybiotykowe krople do oczu, które pomagają w zwalczaniu bakterii jako czynnika sprawczego, ale nie pomagają w zwalczaniu wirusów i nieinfekcyjnych stanów zapalnych.
Jak można rozpoznać zapalenie spojówek u niemowląt i małych dzieci?
Dzieci i niemowlęta są często dotknięte zapaleniem spojówek. Rozpoznaje się ją głównie po zaczerwienionym oku: białko oka jest zaczerwienione, a czasami spuchnięte. Nieprzyjemny stan zapalny może być wywołany przez patogeny (najczęściej bakterie lub wirusy), przez alergie lub różnego rodzaju podrażnienia. Ważne jest, aby udać się do lekarza w celu ustalenia przyczyny i odpowiednich środków leczenia.
Kiedy stosować antybiotyki przy zapaleniu spojówek?
Niepowikłane zapalenie spojówek często ustępuje w ciągu dziesięciu dni, nawet bez leczenia. Jeśli przyczyną są bakterie, antybiotykowe krople do oczu lub maści mogą przyspieszyć proces gojenia. Jeśli przyczyną są wirusy, antybiotyki nie pomogą.
Czy można nosić soczewki kontaktowe przy zapaleniu spojówek?
Zapalenie spojówki powoduje konieczność zaprzestania noszenia soczewek kontaktowych. Oznaki takie jak zaczerwienienie, pieczenie, swędzenie lub wydzielina na oku powinny skłonić użytkownika soczewek kontaktowych do ich wyjęcia i zaprzestania ich używania. Najlepiej, aby osoby dotknięte tym problemem skonsultowały się z okulistą.
Jak niebezpieczne jest zapalenie spojówek w czasie ciąży?
Ciąża jest zawsze szczególną sytuacją w medycynie. Lekarze i osoby dotknięte chorobą muszą myśleć nie tylko o zdrowiu przyszłej matki, ale także o zdrowiu nienarodzonego dziecka. Zapalenie spojówek nie stanowi jednak pod tym względem problemu. Nie mają one żadnego wpływu na dziecko w łonie matki. Tylko infekcje patogenami takimi jak chlamydia lub Neisseria gonorrhoeae (patogen, który powoduje rzeżączkę) mogą być niebezpieczne dla dziecka. Jeśli wystąpią one w okresie przed porodem, mogą zostać przeniesione na dziecko w trakcie lub po porodzie. Jeśli noworodek nie zostanie w porę wyleczony, infekcja może doprowadzić do poważnego uszkodzenia oka.
Jak najszybciej pozbyć się zapalenia spojówek?
Naturalnym domowym lekarstwem na zapalenie spojówek są ciepłe okłady na oczy. Może to przynieść pewną ulgę, podobnie jak odpoczynek i relaks. Staraj się unikać oglądania telewizji i pracy przy monitorach komputerowych.
Kiedy dziecko może iść do przedszkola po zapaleniu spojówek?
Ponieważ wirusowe i bakteryjne zapalenie spojówek jest bardzo zaraźliwe, dziecko nie powinno chodzić do żłobka czy przedszkola tak długo, jak długo pojawiają się objawy. Małe dzieci bardzo często dotykają swoich oczu, czemu nie można zapobiec.
Jakie antybiotyki stosować na zapalenie spojówek?
Są to m.in. antybiotyki aminoglikozydowe takie jak tobramycyna i gentamycyna, a także azytromycyna. Bardzo skuteczne fluorochinolony ciprofloksacyna i ofloksacyna, które jednak powinny być stosowane tylko w ciężkich przypadkach.
Jak długo utrzymuje się zapalenie spojówek?
Niepowikłane bakteryjne zapalenie spojówek zwykle goi się w ciągu 10 dni, nawet bez leczenia. W przypadku uporczywego lub rozległego ostrego bakteryjnego zapalenia spojówek okulista przepisze maści lub krople do oczu zawierające antybiotyki.
Źródła
- H. Małecka, Zapalenie spojówek. Medycyna Rodzinna 2007, nr 1.
- Zalewska, J. Szaflik, J. Izdebska, Zapalenie spojówek – przyczyny, objawy, leczenie. Przewodnik lekarza 2003, nr 6.
- J.J. Kański, Okulistyka kliniczna, wyd. Urban & Partner, Wrocław 2009.
Przeczytaj także o: