Niedrożność jelit

W niedrożności jelit pokarm nie przechodzi przez jelito lub przechodzi tylko częściowo. Jest to zawsze nagły, groźny przypadek. Ważne jest szybkie działanie, ponieważ przebieg choroby może zagrażać życiu, jeśli nie będzie ona leczona.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku niedrożności jelit?

W przypadku podejrzenia niedrożności jelit należy działać szybko i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Klasycznymi lekarzami kontaktowymi w przypadku dolegliwości brzusznych są lekarze rodzinni, interniści lub gastroenterolodzy. Dzięki możliwości błyskawicznej videokonsultacji z lekarzem TELEMEDI będzie można szybko ustalić trafną diagnozę i podjąć decyzję dotyczącą dalszego postępowania.

Podstawowe informacje

• W niedrożności jelit przejście pokarmu przez jelito jest przerwane i gromadzi się w nim miazga pokarmowa. W przypadku całkowitej niedrożności jelit należy jak najszybciej usunąć niedrożność chirurgicznie.
• Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy, nie jedz i nie pij więcej i udaj się na pogotowie! Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym lepiej.
• W przypadku częściowej niedrożności jelit leczenie zachowawcze kończy się sukcesem w 80 procentach wypadków.

Co to jest niedrożność jelit?

Wyróżniamy niedrożność mechaniczną i niedrożność porażenną jelit. Oba rodzaje niedrożności prowadzą do zastoju miazgi pokarmowej i przerwania pasażu pokarmu w jelitach.

• Niedrożność mechaniczna jelit to faktyczne zatkanie jelit.
• Niedrożność porażenna jest niedrożnością jelit na tle paralitycznym.
• Jeśli zamknięcie jelita nie jest kompletne i miazga pokarmowa nadal przechodzi przez szczątkowe ujście, lekarze mówią o podniedrożności.
• Z niedrożnością z zadzierzgnięcia mamy do czynienia, gdy jednocześnie zostają odcięte naczynia krwionośne i przerwany zostaje dopływ krwi do ściany jelita.

Jakie są przyczyny niedrożności jelit?

Przyczyny występowania niedrożności jelit zależą od tego, czy dotyczy ono jelita cienkiego, czy grubeo.

• W jelicie mogą występować blokujące je przeszkody, powstałe na przykład z powodu zapalenia, guza lub kamieni kałowych.
• Przerwanie ciągłości transportu pokarmu w jelicie cienkim jest zwykle spowodowane wcześniejszym zabiegiem chirurgicznym.
• Jeśli pokarm nie może przejść przez jelito grube, jest to często związane z istnieniem nowotworu złośliwego. Dochodzi do zmian w ścianie jelita.
• Zwężenie może zamknąć przejście jelitowe, możliwe przyczyny to:
  • zrosty jako powikłanie operacji jelita grubego,
  • blizny po zapaleniu jelit,
  • guzy nowotworowe,
  • skręt jelita,
  • zagojone zapalenie otrzewnej,
  • zespół ślepej pętli jelitowej.

Objawy niedrożności jelit

Kiedy miazga pokarmowa gromadzi się w jelitach, gazy i płyny mogą się zbierać pod wciąż rosnącym ciśnieniem. Możliwymi konsekwencjami są zaburzenia mikrokrążenia w ścianie jelita. Objawy zwykle zależą od lokalizacji zatoru pasażu jelitowego.

Niedrożność jelit w jelicie cienkim

Jeśli problemy zlokalizowane są w jelicie cienkim, osoby dotknięte chorobą cierpią na:

• silne mdłości,
• wymioty,
• wzdęty brzuch,
• skurcze.

Typowym objawem niedrożności jelit jest nagły, kolkowy ból brzucha.

Niedrożność jelit w jelicie grubym

Jeśli niedrożność występuje w jelicie grubym:

• przebieg choroby jest zwykle początkowo bezobjawowy,
• osoba dotknięta chorobą ma wcześniejszą długą historię chorobową,
• typowe dolegliwości to wzdęty brzuch i skurcze.

Objawy takie jak zimne poty, bladość i przyspieszony puls są uważane za oznaki zbliżającej się niewydolności krążenia.

W jaki sposób lekarz stawia diagnozę?

W celu postawienia diagnozy lekarz przeprowadza badanie fizykalne. Jama brzuszna jest osłuchiwana za pomocą stetoskopu.

• Jeśli w jelitach słychać dźwięczenie lub metaliczny dźwięk, może to oznaczać niedrożność jelit.
• Jeśli nie ma żadnych dźwięków, jest to niedrożność porażenna jelit.

Jednak nawet doświadczeni chirurdzy mają trudności z postawieniem wiarygodnej diagnozy tylko na podstawie badania fizykalnego.

Aby uzyskać większą pewność, do postawienia diagnozy wykorzystuje się badania laboratoryjne. Istotną rolę odgrywają takie parametry jak prokalcytonina, markery infekcji i elektrolity. Lekarz powinien również przeprowadzić analizę krzepliwości i analizę gazometryczną krwi. Tomografia komputerowa jest uważana za najlepsze narzędzie diagnostyczne i dostarcza więcej informacji niż zdjęcia rentgenowskie czy ultrasonografia.

Jak wygląda leczenie niedrożności jelit?

W przypadku podejrzenia niedrożności jelit ważne jest, aby osoby dotknięte chorobą nic nie jadły ani nie piły. Należy niezwłocznie zwrócić się o pomoc medyczną. W celu podjęcia właściwej terapii lekarz musi szybko wyjaśnić przyczynę i ustalić, czy jest to niedrożność mechaniczna jelit czy niedrożność porażenna.

Procedura postępowania na oddziale ratunkowym

Na oddziale ratunkowym rozpoczyna się wyrównywanie równowagi elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Pacjenci z wymiotami otrzymują zazwyczaj sondę do żołądka. Cewnik w pęcherzu moczowym pomaga lekarzowi sprawdzić ilość płynów wydalanych w stosunku do ilości płynów przyjmowanych. Lekarz może podać leki na ból i dyskomfort taki jak nudności. Po wstępnym leczeniu lekarz musi zdecydować, czy możliwa jest próba leczenia zachowawczego, czy też konieczna jest natychmiastowa operacja

Natychmiastowy zabieg chirurgiczny i leczenie zachowawcze

Wskazaniami do natychmiastowej operacji są:

• całkowite ustanie pasażu jelitowego,
• zadzierzgnięcie (gdy naczynia krwionośne są odcięte),
• niedokrwienie (tkanka nie jest już zaopatrywana w krew).

Leczenie może być również z powodzeniem prowadzone zachowawczo, zwłaszcza w przypadku zatrzymania pasażu jelitowego w jelicie cienkim. Stosowane środki zachowawcze to:

• zgłębnik żołądkowy,
• łyk herbaty,
• ograniczenie jedzenia (powstrzymywanie się od jedzenia przez pewien czas).

Leczenie zachowawcze może odbywać się w szpitalu przy ścisłej obserwacji przez kilka dni.

W przypadku niecałkowitej niedrożności jelit leczenie czysto zachowawcze kończy się sukcesem w 80 procentach przypadków.

Jak można zapobiec niedrożności jelit?

Środki zapobiegawcze są możliwe tylko w ograniczonym zakresie. Upewnij się, że regularnie się wypróżniasz. Jeśli przeszedłeś operację w obrębie jamy brzusznej, powinieneś zwracać większą uwagę na objawy niedrożności jelit. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Pytania i odpowiedzi

Jakie są możliwe konsekwencje, jeśli leczenie rozpocznie się zbyt późno?

Bez leczenia całkowita niedrożność jelit to stan bezpośrednio zagrażający życiu. Możliwe konsekwencje to:

• obumieranie części jelit,
• przedostanie się treści jelitowej przez ścianę jelita,
• szok spowodowany utratą płynów,
• ciężkie zatrucie krwi (sepsa).

Kto cierpi z powodu niedrożności jelit?

Choroba dotyka ludzi w każdym wieku. Objawy nie powinny być lekceważone; w przypadku wystąpienia jakichkolwiek symptomów należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.

Jak wygląda opieka pozabiegowa?

W pierwszych dniach po operacji pacjent nie otrzymuje żadnych pokarmów, natomiast płyny i substancje odżywcze podawane są mu za pomocą kroplówek. Pięć do siedmiu dni później pacjent zaczyna przyzwyczajać się do normalnego sposobu jedzenia. Pacjent musi przestrzegać zaleceń lekarza i w każdym przypadku unikać przeciążeń.

Czy w przypadku niedrożności jelit otrzymam zwolnienie lekarskie?

Niedrożność jelit powoduje konieczność hospitalizacji. W związku z tym osoby dotknięte chorobą przebywają na zwolnieniu lekarskim.

Źródła

• Wojciech Noszczyk: Chirurgia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.
• Stefan Kruś, Ewa Skrzypek-Fakhoury: Patomorfologia kliniczna. Warszawa: PZWL, 2007.
• Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014.

Przeczytaj także o:

Wzdęty brzuch