Grzybica paznokci

Grzybica paznokci (onychomikoza, tinea unguium) to choroba grzybicza paznokci u rąk i nóg. Cierpi na nią ponad dwanaście procent wszystkich Polaków. Najczęściej chorują mężczyźni i osoby starsze.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku grzybicy paznokci? 

Jeśli wzrost paznokci jest zaburzony przez pewne choroby lub układ odpornościowy jest osłabiony, mogą się w nich namnażać zarazki. Każdy, kto podejrzewa, że może mieć infekcję grzybiczą na paznokciu, powinien koniecznie udać się do lekarza, najlepiej dermatologa. Taką możliwość daje wideokonsultacja ze specjalistą TELEMEDI, który postawi diagnozę, zaproponuje dalszy sposób leczenia, wystawi receptę i ewentualnie również zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Leczenie: Długotrwałe i konsekwentne leczenie środkami przeciwgrzybiczymi (antymikotykami) w postaci lakieru do paznokci, kremu lub sztyftu, ewentualnie także w postaci tabletek. Także laseroterapia, a w ciężkich przypadkach ewentualnie chirurgiczne usuwanie paznokci.
• Typowe objawy: W zależności od rodzaju grzyba może dojść do przebarwień od brzegu lub od nasady paznokcia, całkowitego odbarwienia lub plam, zgrubienia i rozpuszczenia struktury paznokcia lub odpryskiwania górnych warstw. Często pojawia się też ból, zaczerwienienie fałdu paznokciowego, zapalenie łożyska paznokcia.
• Przyczyny: Do zakażenia dochodzi np. przez wspólne ręczniki, dywany, łóżka.
• Czynniki ryzyka: Np. wilgotne środowisko w zamkniętym obuwiu (spocone stopy), korzystanie ze wspólnych pryszniców (sauna, klub sportowy, basen), często wilgotne/mokre dłonie, choroby metaboliczne i immunologiczne (np. cukrzyca, zakażenie HIV), zaburzenia krążenia, palenie tytoniu, prawdopodobnie także niedobór witamin i cynku.
• Diagnoza: Konsultacja z lekarzem i badanie fizykalne, badanie mikroskopowe próbek chorego paznokcia.
• Rokowanie: Duże szanse na wyleczenie, jeśli długotrwałe leczenie zostanie wcześnie rozpoczęte i będzie konsekwentnie prowadzone.

Grzybica paznokci: leczenie

Leczenie grzybicy paznokci zależy głównie od rodzaju i nasilenia objawów. Leczenie miejscowe jest zalecane we wszystkich stadiach grzybicy paznokci. Za najskuteczniejszy uważa się lakier przeciwgrzybiczy do paznokci, ponieważ dobrze wnika w tkankę paznokcia.

Poniższa tabela zawiera przegląd najważniejszych metod i środków zaradczych przeciwko grzybicy paznokci. Przed rozpoczęciem leczenia warto delikatnie usunąć zainfekowany materiał z paznokcia. W tym celu zwykle raz dziennie nakłada się maść mocznikową, która zmiękcza zrogowaciałą substancję paznokcia. Następnie można go ostrożnie zeskrobać.

Samodzielne leczenie grzybicy paznokci nie jest jednak zalecane, jeśli paznokieć jest już mocno zaatakowany przez grzyby. W takich przypadkach lekarz często przepisuje tabletki przeciwko infekcji, a także środki stosowane miejscowo.

Środek/metoda	Użycie	Uwagi
Lakier antygrzybiczny do paznokci (rozpuszczalny w wodzie)	Nieskomplikowana i szybka aplikacja. Nałóż na całą powierzchnię paznokcia, do 5 mm od otaczającej go skóry i pod wolny brzeg paznokcia. Składnik aktywny cyklopiroks: raz dziennie. Składnik aktywny terbinafina: raz dziennie przez cztery tygodnie, następnie raz w tygodniu. Po aplikacji paznokieć nie może mieć kontaktu z wodą przez 6 godzin. Po upływie 6 godzin resztki lakieru można po prostu zmyć wodą. Środek przeciwgrzybiczy, cyklopiroks, ma również działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne; podobne właściwości ma terbinafina.	Składniki aktywne: cyklopiroks lub terbinafina. Dostępne bez recepty. Nie używaj jednocześnie kosmetycznych lakierów do paznokci!
Przeciwgrzybiczny lakier do paznokci (wodoodporny)	Nieskomplikowana i szybka aplikacja. Składnik aktywny amorolfin: stosuj raz lub dwa razy w tygodniu. Składnik aktywny cyklopiroks: stosuj co drugi dzień w pierwszym miesiącu, co najmniej dwa razy w tygodniu w drugim miesiącu, co najmniej raz w tygodniu w trzecim miesiącu. Pozostałości lakieru można usunąć jedynie za pomocą alkoholu lub zmywacza do paznokci. Ciclopirox ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, amorolfina nie.	Składniki aktywne: cyklopiroks lub amorolfina. Dostępne bez recepty. Nigdy nie używaj jednocześnie kosmetycznych lakierów do paznokci!
Krem/maść przeciwgrzybicza	Zawiera aktywny składnik bifonazol (a czasem także mocznik): jest stosowany raz dziennie (czas trwania: kilka tygodni). Zawsze wskazane jest wstępne leczenie maścią z mocznikiem (w celu rozluźnienia paznokcia). Bifonazol ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.	Odpowiedni dla zgrubiałych paznokci i infekcji grzybiczych pod płytką paznokcia. Dostępne bez recepty.
Sztyft na grzybicę paznokci	Nieskomplikowana i szybka aplikacja. Stosuj raz lub dwa razy dziennie, w zależności od produktu.	Różne składniki aktywne. Dostępne bez recepty. Nigdy nie używaj jednocześnie kosmetycznego lakieru do paznokci!
Tabletki z terbinafiną	Zażywaj nieprzerwanie każdego dnia lub z przerwami w leczeniu (np. zażywaj przez 1 tydzień, potem 3 tygodnie przerwy). Czas użytkowania: maks. 4 miesiące. Mniej interakcji z innymi lekami niż w przypadku itrakonazolu i flukonazolu, dlatego jest szczególnie polecany dla starszych pacjentów.	Standardowe leki przeciwko dermatofitom (najczęstszym patogenom grzybicy paznokci). Dostępne tylko na receptę.
Tabletki z itrakonazolem	Przyjmuj nieprzerwanie każdego dnia lub z przerwami w leczeniu (np. przyjmuj przez 1 tydzień, a potem 3 tygodnie przerwy). Czas użytkowania: maks. 3 miesiące. Możliwość wielu interakcji z innymi lekami.	Pomaga w walce z konkretnymi patogenami grzybicy paznokci, wobec których terbinafina i flukonazol są nieskuteczne. Dostępne tylko na receptę.
Tabletki z flukonazolem	Przyjmowane raz w tygodniu. Czas użycia: 6 do 12 miesięcy. Mniej skuteczna niż terbinafina i itrakonazol, ale dobrze tolerowana, dlatego szczególnie polecana dla dzieci. Możliwość wielu interakcji z innymi lekami.	Stosuje się, gdy inne leki nie pomagają lub nie można ich przyjąć. Dostępne tylko na receptę.
Chirurgiczne usuwanie paznokci	Szybki rezultat, ale nie bardziej obiecujący niż inne metody leczenia. Wysokie ryzyko nawrotu choroby. Często ból i czasowa niezdolność do pracy po zabiegu.	W dzisiejszych czasach prawie w ogóle nie jest wykonywane. Łagodniejsze jest usuwanie paznokci za pomocą maści z mocznikiem.
Leczenie laserem	Prawie żadnych efektów ubocznych, nieskomplikowane i skuteczne.	Drogie i dostępne tylko w nielicznych gabinetach dermatologicznych.

Przeciwgrzybiczny lakier do paznokci, kremy i sztyfty

Miejscowe leczenie grzybicy paznokci za pomocą przeciwgrzybiczego lakieru do paznokci, kremu lub sztyftu może być przeprowadzone przez każdego pacjenta w domu. W łagodnych przypadkach takie samoleczenie może być wystarczające, tzn. gdy:

• dotknięty jest tylko jeden paznokieć,
• zainfekowana jest nie więcej niż połowa powierzchni paznokcia,
• macierz paznokcia nie jest zainfekowana (jest to miejsce, w którym tworzy się płytka paznokcia).

Jeśli nie masz pewności, czy te zasady odnoszą się do ciebie, poproś o radę lekarza lub podiatrę.

Przeciwgrzybiczny lakier do paznokci, krem i sztyft to nieskomplikowana pomoc na grzybicę paznokci. Muszą one jednak być stosowane do czasu, gdy grzyb zostanie bezpiecznie zniszczony. Nie jest łatwo to dostrzec laikom. Jeśli masz wątpliwości, zgłoś się do lekarza!

Leczenie grzybicy paznokci za pomocą tabletek

Zgłoś się do lekarza, jeśli nie możesz samodzielnie wyleczyć grzybicy paznokci lub jeśli problem dotyczy wielu paznokci albo dużych ich powierzchni. Miejscowa terapia grzybicy paznokci musi być wtedy zwykle uzupełniona terapią ogólnoustrojową – czyli przyjmowaniem tabletek przeciwgrzybiczych, które działają od wewnątrz i w całym organizmie.

Wybierając odpowiednią substancję czynną (terbinafina, itrakonazol, flukonazol), lekarz bierze pod uwagę dokładny typ patogenu i inne czynniki. Na przykład kobiety w ciąży powinny w miarę możliwości unikać przyjmowania terbinafiny, mimo że jest ona najbardziej odpowiednią substancją aktywną przeciwko grzybom nitkowatym (najczęstszym patogenom grzybicy paznokci). Zamiast tego lekarz może przepisać kobietom w ciąży klotrimazol lub mikonazol.

Z kolei starsi pacjenci powinni być leczeni terbinafiną. W przypadku tej substancji czynnej ryzyko interakcji z innymi lekami jest znacznie mniejsze niż w przypadku itrakonazolu i flukonazolu. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych, ponieważ zazwyczaj muszą one przyjmować kilka różnych leków (np. leki na ciśnienie krwi).

Pacjenci powinni też sumiennie informować lekarza o wszystkich możliwych chorobach i dolegliwościach zdrowotnych. Dzieje się tak dlatego, że niektóre leki przeciwgrzybicze mogą nie być w ogóle podawane w przypadku pewnych chorób, np. terbinafina w przypadku zaburzeń czynności wątroby.

Leczenie grzybicy paznokci za pomocą zabiegów chirurgicznych

W przeszłości często stosowano opcję chirurgicznego usuwania paznokci. Jednak ze względu na efekty uboczne (takie jak ból) i wysokie ryzyko nawrotów, zabieg ten jest obecnie rzadko wykonywany. Co więcej, chirurgiczne usunięcie chorych paznokci nie prowadzi do sukcesu szybciej niż inne metody leczenia grzybicy paznokci.

Leczenie grzybicy paznokci za pomocą lasera

Nową opcją leczenia grzybicy paznokci jest naświetlanie laserowe. W kilku sesjach może to położyć kres infekcji grzybiczej.

Kolejną zaletą laseroterapii w leczeniu grzybicy paznokci jest to, że nie powoduje ona prawie żadnych skutków ubocznych, jeśli jest przeprowadzona prawidłowo. Pacjenci zgłaszają co najwyżej uczucie ciepła lub lekkie kłucie w napromieniowanych palcach u stóp/palców.

Laserowe leczenie grzybicy paznokci jest jednak bardzo drogie.

Grzybica paznokci: domowe sposoby leczenia

Wiele osób preferuje domowe sposoby walki z grzybicą paznokci. Stosuje się na przykład ocet lub kwas octowy, cytrynę, nagietek i aloes, a także olejek z drzewa herbacianego. Takie naturalne środki uważane są za delikatną pomoc w walce z infekcją grzybiczą. Stosuje się je głównie zewnętrznie, bezpośrednio na chory paznokieć.

Jednak nie zostało jeszcze naukowo udowodnione, że ocet, olejek z drzewa herbacianego itp. są naprawdę skuteczne w walce z grzybicą paznokci. Dlatego, niektórzy lekarze odradzają ich stosowanie. Te domowe sposoby nie powinny być stosowane jako substytut, a jedynie jako uzupełnienie konwencjonalnego leczenia medycznego.

Grzybica paznokci: objawy

Ogólnie rzecz biorąc, grzybica paznokci może dotyczyć paznokci u rąk lub nóg. Jednak to te ostatnie są znacznie częściej dotknięte chorobą. Dzieje się tak z dwóch powodów.

Po pierwsze, stopy są narażone na większe obciążenia mechaniczne. Oznacza to, że bardziej prawdopodobne jest powstanie drobnych uszkodzeń, które stanowią punkty wejścia dla grzybów (i innych patogenów). Po drugie, grzyby uwielbiają wilgotne, ciepłe środowisko, a takie jest bardziej powszechne na stopach, na przykład podczas chodzenia boso na basenie lub pod wspólnymi prysznicami, a także podczas pocenia się stóp w zamkniętych butach.

Grzybica paznokci często rozwija się na dużym palcu u nogi, ale może też zaatakować jeden z pozostałych palców lub rozprzestrzenić się na kilka paznokci. Na dłoniach infekcja może być ograniczona do jednego palca lub obejmować kilka palców. W ciężkich przypadkach grzybica dotyka wszystkich paznokci u stóp lub dłoni.

Objawy grzybicy paznokci są różne w różnych postaciach grzybicy paznokci. Jeśli infekcja nie jest leczona lub jest leczona zbyt późno, cały paznokieć może w końcu zostać zainfekowany przez grzyba i całkowicie zniszczony (całkowita dystroficzna grzybica paznokci).

Grzybica podpaznokciowa dystalna (distolateral subungual onychomycosis, DSO).

Ten typ grzybicy paznokci występuje u około 82 procent wszystkich pacjentów. Patogenem jest zwykle grzyb strzępkowy Trichophyton rubrum. Wnika na wolnym (dystalnym) końcu paznokcia pod płytkę paznokciową i rozprzestrzenia się po jego spodniej stronie w kierunku macierzy paznokcia. W przebiegu choroby (bez leczenia) zwykle pojawiają się następujące objawy grzybicy paznokci:

Na początku płytka paznokcia wygląda matowo, a potem staje się biało-żółtawa. Inne objawy (ból itp.) są zwykle nieobecne w tej fazie grzybicy paznokci.

Z powodu nadmiernego rogowacenia pod płytką paznokcia (hiperkeratoza podpaznokciowa), paznokieć stopniowo grubieje i zaczyna odrywać się od łożyska. U niektórych pacjentów zgrubiała płytka paznokciowa może boleśnie uciskać wrażliwe łożysko paznokcia znajdujące się pod nią. Może to być szczególnie widoczne – w przypadku grzybicy paznokci u stóp – podczas noszenia ciasnych butów i podczas chodzenia.

Istnieje też ryzyko, że bakterie (oprócz grzyba paznokciowego) osiedlą się w uszkodzonej tkance i spowodują stan zapalny łożyska paznokcia (onychia). Możliwy jest wtedy także ból, a cały paznokieć jest bardzo wrażliwy na ucisk.

W końcu paznokieć dotknięty chorobą staje się popękany, kruchy i łamliwy.

Proksymalna onychomikoza podpaznokciow (PSO)

Ta forma grzybicy paznokci jest też zwykle wywoływana przez grzyb nitkowaty Trichophyton rubrum. Przenika on do płytki paznokciowej i łożyska paznokcia przez skórę przy ścianie paznokcia, z której wyrasta paznokieć. Na paznokciach pojawiają się białawe przebarwienia i zmętnienie. Ta forma grzybicy paznokci dotyka prawie wyłącznie osoby z osłabionym układem odpornościowym.

Biała powierzchowna grzybica paznokci (White superficial onychomycosis, WSO)

Ta grzybica paznokci nazywana jest także Leukonychia trichophytica. Czynnikiem wywołującym jest zwykle grzyb nitkowaty Trichophyton interdigitale (T. mentagrophytes). Przenika on bezpośrednio na powierzchnię płytki paznokcia. W rezultacie na paznokciach tworzą się białe plamki.

Onychia et Paronychia candidosa (Candida paronychia)

W tym przypadku proksymalna ściana paznokcia (tam, gdzie wyrasta paznokieć), a później także boczna ściana paznokcia ulegają przewlekłemu zapaleniu z powodu zakażenia grzybami drożdżopodobnymi (głównie Candida albicans). Typowe objawy grzybicy paznokci to zaczerwienienie i obrzęk ściany paznokcia.

Później płytka paznokcia odbarwia się w obszarze brzeżnym, gdzie paznokieć wyrasta, oraz po bokach. Kolor zmienia się od żółtawego przez brązowawy do zielonkawego, w zależności od dodatkowej infekcji bakteryjnej. Bez leczenia grzyb rozprzestrzenia się także na macierz paznokcia i łożysko.

Candida paronychia rozwija się najczęściej na paznokciach u osób, które często pracują rękami w wilgotnym lub mokrym środowisku.

Endonyx onychomycosis

Grzyby nitkowate z rodzaju Trichophyton są zazwyczaj odpowiedzialne za tę bardzo rzadką formę grzybicy paznokci. Wnikają one bezpośrednio między warstwy płytki paznokcia i rozprzestrzeniają się w jej wnętrzu. W rezultacie pozbawiona blasku, biaława płytka paznokcia rozpada się na blaszki. W tej grzybicy łożysko paznokcia zwykle pozostaje nienaruszone. Ponadto nie dochodzi do zgrubienia i oderwania płytki paznokciowej od łożyska.

Grzybica paznokci: przyczyny i czynniki ryzyka

Grzybica paznokci jest zwykle wywoływana przez grzyby nitkowate (dermatofity). Czasami za infekcję odpowiedzialne są także pleśnie lub drożdże. Te ostatnie atakują głównie paznokcie.

W zasadzie grzyby mogą zaatakować wszystkie zrogowaciałe części ciała (skórę, paznokcie i włosy). Żywią się tam ich głównym składnikiem, keratyną.

Czy grzybica paznokci jest zaraźliwa?

Grzybica paznokci dostaje się na skórę przez zarodniki grzybów. Zarodniki to mikroskopijne cząsteczki grzybów, które mogą przetrwać bardzo długo i służą im do rozprzestrzeniania się. Najczęstszą drogą przenoszenia choroby jest droga z człowieka na człowieka.

Ponadto zarodniki grzybów mogą być przenoszone na ludzi przez skażone przedmioty. Należą do nich na przykład ręczniki, maty kąpielowe, dywany i łóżka.

Czynniki ryzyka dla grzybicy paznokci

Grzyby preferują wzrost w ciepłych i wilgotnych miejscach – na przykład na spoconych stopach, zwłaszcza jeśli są one obecne w butach, z których ciepło i wilgoć nie mogą być łatwo odprowadzone na zewnątrz. Powstałe w ten sposób nagromadzenie ciepła i wilgoci sprzyja rozwojowi grzybów.

To samo dotyczy sytuacji, gdy nie czyścisz i nie osuszasz odpowiednio przestrzeni między palcami. Dotyczy to zwłaszcza osób, które są niepełnosprawne fizycznie lub mają np. gips na nodze. Łatwiej zapadają one na grzybicę stóp i paznokci. Przy okazji eksperci podejrzewają, że grzybica paznokci stóp często rozwija się w wyniku infekcji grzybiczej stóp (tinea pedis). Dlatego wiele osób cierpi na obie infekcje w tym samym czasie.

Inne czynniki ryzyka, które mogą sprzyjać grzybicy paznokci stóp to:

• częsty kontakt z patogenami grzybicy paznokci, na przykład na basenie, pod wspólnymi prysznicami lub w saunie,
• urazy paznokci,
• niektóre choroby skóry, takie jak łuszczyca,
• problemy z krążeniem w nogach, np. z powodu cukrzycy, choroby tętnic obwodowych (PAVD) lub palenia papierosów,
• osłabiony układ odpornościowy, np. z powodu niektórych chorób (jak HIV) lub przyjmowania leków, które tłumią układ odpornościowy (jak kortyzon),
• predyspozycje rodzinne.

Przy okazji warto wspomnieć, że diabetycy są bardziej podatni na choroby grzybicze ze względu na ilość cukru we krwi – cukier służy jako pożywienie dla grzybów.

Osoby, które często mają wilgotne ręce w pracy, są szczególnie narażone na grzybicę paznokci u rąk. Dotyczy to na przykład środków czyszczących.

Niedobór witamin (witaminy A, B1, B2, K, kwasu foliowego) i cynku są również podejrzewane jako ogólne czynniki ryzyka grzybicy paznokci (a także grzybicy skóry).

Grzybica paznokci: badania i diagnostyka

Pierwszą osobą, do której należy się zwrócić w celu wyjaśnienia sprawy grzybicy paznokci, jest lekarz rodzinny. Możesz też skonsultować się z dermatologiem.

Zebranie wywiadu medycznego

Lekarz najpierw przeprowadzi wywiad medyczny. W tym celu zapyta cię o twoje objawy, choroby podstawowe i inne czynniki ważne dla postawienia diagnozy. Możliwe pytania to na przykład:

• Od jak dawna istnieją zmiany na paznokciach (zgrubienia, przebarwienia)?
• Czy masz jakieś znane choroby przewlekłe (takie jak cukrzyca lub łuszczyca)?
• Czym się zajmujesz w życiu?
• Czy ktoś w twojej rodzinie ma lub miał infekcję grzybiczą?

Badanie fizykalne

Po wywiadzie następuje badanie przedmiotowe: lekarz bada dotknięte chorobą paznokcie i otaczające je tkanki. Pogrubione, odbarwione płytki paznokciowe są często wyraźną oznaką grzybicy paznokci. Istnieją jednak także inne możliwe wyjaśnienia rzekomych objawów grzybicy paznokci, które lekarz musi wykluczyć (diagnozy różnicowe).

Na przykład łuszczyca może obejmować paznokcie i wyglądać w tym miejscu jak grzybica (łuszczyca paznokci). Ponadto paznokcie mogą być zajęte przez egzemę skórną („egzema paznokciowa”) i inne choroby skóry, takie jak liszaj guzowaty (lichen ruber planus), który może przypominać infekcję grzybiczą.

U osób z przewlekłymi żylakami (varicose veins) paznokcie u stóp są często zgrubiałe i mają szaro-zielonkawy kolor. Może to również przypominać grzybicę paznokci. To samo dotyczy urazów paznokci, takich jak krwiak czy stłuczenie paznokcia.

Innymi diagnozami różnicowymi są rzadkie przewlekłe zmiany w paznokciach, które powstają na przykład przy zaburzeniach krążenia, chorobach tarczycy, niedoborach żelaza, wapnia lub witamin.

Wykrywanie patogenów grzybicy paznokci

Test na grzybicę paznokci pomaga lekarzowi wyjaśnić zmiany występujące na paznokciach: dezynfekuje on dany paznokieć alkoholem, a następnie zeskrobuje materiał z płytki paznokcia. Może on zabarwić maleńkie opiłki paznokci specjalnym barwnikiem i zbadać je pod mikroskopem w poszukiwaniu zarodników grzybów. Jeśli je znajdzie, oznacza to grzybicę paznokci.

Pod mikroskopem nie można zobaczyć, jakiego rodzaju jest to grzyb. Jednak lekarz musi o tym wiedzieć, jeśli chce przepisać pacjentowi leki przeciw grzybicy paznokci. Dzieje się tak dlatego, że w zależności od rodzaju patogenu niektóre substancje aktywne są bardziej odpowiednie niż inne. Aby dokładnie określić rodzaj patogenu, hoduje się go z próbki tkanki w laboratorium (hodowla grzybów). Trwa to od trzech do czterech tygodni. Jeśli grzybica paznokci jest bardzo wyraźna, lekarz może wcześniej rozpocząć terapię przeciwgrzybiczą – z użyciem substancji czynnej, która jest skuteczna w walce z całą gamą grzybów (antybiotyk o szerokim spektrum działania).

W rzadkich przypadkach przeprowadza się inne testy na obecność grzybicy paznokci. Na przykład tkanka paznokcia może być dokładniej zbadana (histologicznie) w laboratorium.

Na co powinieneś zwrócić uwagę przed wizytą u lekarza

Aby lekarz mógł postawić prawidłową diagnozę, jeśli podejrzewa grzybicę paznokci, nie powinieneś podczas badania stosować kolorowego lakieru do paznokci.

Jeśli już wcześniej próbowałeś miejscowego leczenia grzybicy paznokci (np. za pomocą przeciwgrzybicznego lakieru do paznokci), powinieneś zakończyć je na dwa do czterech tygodni przed wizytą u lekarza. W przeciwnym razie wynik hodowli grzybów może być fałszywie ujemny z powodu ewentualnych pozostałości substancji aktywnej na paznokciu.

Grzybica paznokci: przebieg choroby i rokowanie

Grzybica paznokci nie leczy się sama, ale musi być leczona. Obowiązuje następująca zasada: im wcześniej grzybica paznokci zostanie wyleczona, tym lepiej. We wczesnych stadiach jest zwykle bezbolesna i łatwiejsza do leczenia.

Z drugiej strony zaawansowana grzybica paznokci może powodować znaczny ból, na przykład podczas noszenia butów, chodzenia i z powodu wrastania zdeformowanych paznokci. Może dojść do zapalenia skóry wokół paznokcia lub łożyska paznokcia. Ponadto grzybica paznokci może przekształcić się w grzybicę stóp lub grzybicę skóry, która rozprzestrzenia się jeszcze dalej.

Jeśli paznokcie są dotknięte infekcją grzybiczą, czucie w opuszkach palców może się zmienić w taki sposób, że zaburzona zostanie motoryka.

Wreszcie, co nie mniej ważne, grzybica paznokci jest problemem estetycznym, który może stanowić duże obciążenie psychiczne dla osób nią dotkniętych. Dlatego należy ją leczyć jak najwcześniej.

Konieczne jest kontynuowanie terapii!

Leczenie grzybicy paznokci jest długotrwałym procesem i wymaga dużo cierpliwości i konsekwencji. Nawet w łagodnych przypadkach trwa to od tygodni do miesięcy. W ciężkich przypadkach leczenie grzybicy paznokci może trwać nawet rok lub dłużej. Powodem tego jest fakt, że chora część paznokcia musi najpierw całkowicie wyrosnąć, zanim pacjent zostanie uznany za wyleczonego.

Niektórzy pacjenci przerywają jednak leczenie przeciwgrzybicze wcześnie, gdy nie widać już objawów infekcji. Jednak część płytki paznokcia może być nadal zakażona. Zaczynając od tych miejsc, grzybica paznokci może rozprzestrzeniać się na zdrowe obszary.

Zapobieganie grzybicy paznokci

Grzybicy paznokci można zapobiegać. Chociaż zarodniki grzybów można znaleźć wszędzie w naszym otoczeniu, to grzyby czują się szczególnie dobrze w ciepłym i wilgotnym środowisku. Najważniejszym działaniem jest więc usunięcie miejsc, w których mogą się one rozmnażać.

Właściwe obuwie

Na co dzień rzadko powinieneś nosić zamknięte buty, w których stopy mocno się pocą. Zamiast tego wybieraj buty bardziej przepuszczające powietrze (takie jak sandały). Nie noś butów, które są mokre lub wilgotne.

Po każdym noszeniu dobrze przewietrz swoje buty. Jeśli bardzo się spociłeś, po założeniu butów powinieneś wypchać je papierem i pozwolić im całkowicie wyschnąć. Możesz też regularnie dezynfekować swoje buty.

Zawsze noś buty (np. klapki kąpielowe) w przebieralniach, na basenach, w saunach i solariach – boso możesz łatwo złapać grzybicę paznokci w takich publicznych obiektach.

Skarpetki i pończochy

Wybierając skarpety, powinieneś preferować materiały takie jak wełna, bawełna lub mieszanki bawełny, a unikać materiałów syntetycznych. Zmieniaj skarpetki codziennie lub – jeśli bardzo się pocisz – kilka razy dziennie. Butów i skarpetek nie należy też nigdy dzielić z innymi osobami, aby uniknąć ewentualnego przeniesienia w ten sposób grzybicy paznokci.

Właściwa pielęgnacja stóp

Po umyciu i kąpieli dobrze osusz stopy, zanim włożysz skarpetki i buty. Susząc je, zwróć szczególną uwagę na przestrzenie między palcami!

Regularna i dokładna pielęgnacja stóp jest szczególnie ważna dla osób, które są szczególnie podatne na grzybicę paznokci. Należą do nich na przykład diabetycy i osoby z niedoborami odporności, ale także sportowcy i seniorzy. Często warto regularnie odwiedzać podologa.

Zmieniaj pościel i pierz ją prawidłowo

Ręczniki i pościel powinny być regularnie wymieniane. Jeśli masz już grzybicę paznokci, powinieneś używać osobnego ręcznika do dotkniętych nią stóp lub dłoni, a nawet zmieniać go codziennie – podobnie jak skarpetki i pończochy. Pierz je, podobnie jak maty prysznicowe, w temperaturze co najmniej 60 stopni Celsjusza. Używaj uniwersalnego detergentu lub specjalnych środków, które zabijają zarodniki grzybów. Są one dostępne w aptekach i drogeriach.

Dla osób cierpiących na grzybicę paznokci: zapobiegaj rozprzestrzenianiu się grzybów

Osoby z grzybicą paznokci nie powinny chodzić boso, zarówno na zewnątrz, jak i w domu, by nie rozprzestrzeniać w środowisku zarodników grzybów i nie zarażać innych osób.

Osoby z grzybicą paznokci powinny nosić skarpetki podczas snu. Zapobiega to rozprzestrzenianiu się zarodników grzybów w łóżku i ewentualnemu przedostawaniu się ich do innych części ciała lub na partnera i wywoływaniu tam nowych infekcji.

Pytania i odpowiedzi

Jak niebezpieczna dla organizmu jest grzybica paznokci?

W ostatnim stadium grzybicy paznokieć wypada, a łożysko paznokcia ulega zniszczeniu. Grzybicę paznokci trudno zwalczyć bez leków. Jeśli podejrzewasz, że masz tę chorobę, zdecydowanie powinieneś pójść do lekarza!

Jak ocet jabłkowy działa na grzybicę paznokci?

Leczenie octem z jabłek jest polecane na wielu forach internetowych. Mówi się, że kwas octowy zawarty w occie ma działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne.

Jak wygląda grzybica paznokci w ostatnim stadium?

W ostatnim stadium płytka paznokciowa może całkowicie odłączyć się od łożyska. Grzybica paznokci rozprzestrzenia się, zaczynając od wolnego brzegu paznokcia. Zainfekowany obszar paznokcia ma żółto-brązowawy kolor. Na środku płytki paznokciowej widać zwężającą się podłużną pręgę.

Jak długo trzeba czekać, żeby grzybica paznokci ustąpiła?

Grzybica paznokci to choroba zakaźna, która nie jest łatwa do wyleczenia, ale jest uleczalna. Potrzeba kilku miesięcy, by patogen został całkowicie wyeliminowany. Dlatego potrzebna jest cierpliwość i wytrwałość. Czasami może być konieczna kombinacja terapii miejscowej i wewnętrznej.

Źródła

• Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski. PZWL, 2005
• Zarys mikologii lekarskiej. Eugeniusz Baran (red.). Wrocław: Wydawnictwo Volumed, 1998
• Westerberg DP, Voyack MJ (December 2013). „Onychomycosis: Current trends in diagnosis and treatment”. American Family Physician. 88

Przeczytaj także o:

Złamanie palca u stopy