Ból głowy – co oznacza ten częsty objaw?
Na pewno nie raz, z różnych powodów bolała Cię głowa. Bóle głowy to niezwykle powszechny objaw i mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Towarzyszą przemęczeniu, przeziębieniu, infekcjom układu oddechowego, ale również poważnym schorzeniom i stanom zagrożenia życia. Poznaj czym się charakteryzują różne rodzaje bólu głowy i jak możesz go uśmierzyć.
Przyczyny bólu głowy.
Ból głowy jest objawem różnych schorzeń i stanów organizmu. Głowa może rozboleć Cię po intensywnej pracy lub nauce, kiedy jesteś przemęczony albo przeziębiony. Czasami bóle głowy są bardzo charakterystyczne i towarzyszą im konkretne objawy, np. zawroty głowy i mdłości. Często nawracające i przewlekłe bóle głowy powinny być skonsultowane z lekarzem. Diagnostyka bólu głowy obejmuje badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny głowy. Kluczowe są objawy, którym towarzyszy ból głowy oraz sam jego charakter. Choroby, w których występuje ból głowy to między innymi:
- zapalenie zatok,
- zapalenie ucha,
- infekcje wirusowe i bakteryjne – mononukleoza, odra itp.
- alergie,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zwyrodnienie kręgosłupa, ,
- nadciśnienie tętnicze,
- choroby naczyń krwionośnych, problemy z krążeniem mózgowym, zwężenie naczyń krwionośnych (miażdżyca);
- zapalenie mózgu;
- guzy mózgu.
Przyczyną bólu głowy może być również:
- nadmierne napięcie mięśni barków i szyi;
- zatrucie substancjami chemicznymi;
- wywoływać bóle głowy mogą intensywne zapachy;
- nadmierny wysiłek fizyczny, zbyt ciężki trening, praca fizyczna o dużej intensywności (wysiłkowy ból głowy):
- uraz głowy – stłuczenie, uderzenie, wstrząśnienie mózgu, pęknięcie czaszki itp.
Jeżeli pojawia się ostry, narastający ból głowy, któremu towarzyszą objawy neurologiczne (zaburzenia widzenia, zaburzenia świadomości, padaczka, sztywność karku, niedowład) lub uciskający ból w klatce piersiowej, wezwij pogotowie ratunkowe – są to stany wymagające jak najszybszej pomocy medycznej. Do stanów ostrych, wymagających pilnej interwencji lekarza należy również anafilaksja – nadmierna odpowiedź organizmu na kontakt z alergenem. Ostra reakcja alergiczna to ból głowy, zaczerwienienie spojówek, obrzęk naczynioruchowy, może pojawić się wodnisty katar i znaczne obniżenie ciśnienia krwi.
Ból głowy można podzielić na pierwotny i wtórny.
Pierwotny ból głowy – występują wtedy, kiedy sam ból głowy traktuje się jak stan chorobowy – migrena, klasterowy ból głowy, napięciowy ból głowy.
Wtórny ból głowy – to ból głowy spowodowany innymi chorobami, na skutek działania różnych substancji lub urazów.
Bóle głowy i ich rodzaje – napięciowe bóle głowy, migrena, klasterowy ból głowy.
Istnieją specyficzne rodzaje bólu głowy, nie związane z urazem, zatruciem lub chorobami pozostałych narządów i układów ustroju. Są to pierwotne bóle głowy. Jednostki chorobowe, których charakterystycznym i głównym objawem jest ból głowy to:
- migrena (kod G43 w skali ICD-10);
- klasterowy ból głowy (kod G44);
- napięciowy ból głowy (kod G44.2).
- Migrenowy ból głowy – choroba ta znana była już na początku naszej ery, kiedy to w I wieku na terenie dzisiejszej Turcji stworzono opis jej objawów. Pomimo to, do dnia dzisiejszego nie do końca wiadomo skąd właściwie biorą się migrenowe bóle głowy. Najprawdopodobniej przyczyny migrenowego bólu głowy to zaburzenia naczyń krwionośnych mózgu, predyspozycje genetyczne i wrażliwość na określone bodźce. Migrena jest dolegliwością głównie kobiecą a jej atak trwa od kilku godzin do aż 3 dni. W przypadku migreny ostry ból lokuje się po jednej stronie głowy w okolicach skroni i oka. Jest to pulsujący ból głowy, który narasta w czasie wysiłku fizycznego. Towarzyszą mu często mdłości, wymioty, nadwrażliwość na zapach, dźwięki i światło. Ciekawym zjawiskiem jest aura migrenowa – u niektórych chorych, zanim wystąpi ból, pojawiają się zaburzenia widzenia w postaci rozbłysków i migającego obrazu. Prawdopodobnie odpowiada za to skurcz naczyń krwionośnych. W czasie ataków bólowi głowy towarzyszą zaburzenia nastroju, mrowienia rąk idące od palców w górę, do ramion i twarzy.
- Napięciowe bóle głowy – pojawiają się regularnie u dużej części społeczeństwa. Za przyczyny napięciowego bólu głowy uważa się nadmierne napięcie mięśni karku i barków. Przy napięciowym bólu głowy dolegliwości pojawiają się najpierw w okolicy czoła i skroni, aby następnie powoli przejść do tyłu głowy. Z bólem głowy tego rodzaju pacjenci wiążą też wcześniejsze przemęczenie i przepracowanie, zbyt mało snu i stres. Atak bólowy może trwać od kilkunastu minut do nawet kilku dni. Charakter bólu głowy jest obustronny, gniotący, pacjenci opisują problem jako „uciskający ból głowy”. Niekiedy pojawiają się objawy, takie jak nadwrażliwość na światło i dźwięk, ale mdłości raczej się nie zdarzają (tak jak ma to miejsce w migrenie).
- Klasterowe bóle głowy – silny ból głowy opisywany przez pacjentów jako „świdrujący”, „gniotący”, „przeszywający”, „tępy ból”. Serie ataków bólowych pojawiają się co kilka tygodni lub miesięcy. Jest to dość rzadki rodzaj bólu głowy – cierpi na niego 0,1-0,4% populacji i są to przeważnie mężczyźni. Klasterowy ból głowy objawia się bardzo podobnie do migreny, dlatego może być źle diagnozowany przez długi czas. Ból głowy jest jednostronny, pojawia się w okolicy oka lub skroni i promieniuje do szczęki oraz tyłu głowy. Atakom towarzyszy uczucie niepokoju, zatkany nos, zaczerwienienie i łzawienie oka po bolesnej stronie. Zauważalna jest opadająca powieka i wzmożona potliwość. Za przyczynę bólu głowy typu klasterowego uważa się zaburzenia podwzgórza, które odpowiada jednocześnie za rytm snu i czuwania. Wywołać bóle głowy tego rodzaju mogą papierosy, alkohol, bodźce świetlne i niektóre pokarmy. Ataki z klasterowym bólem głowy trwają od 15 minut do kilku godzin, mogą rozpoczynać się również w czasie snu, czym wybudzają chorego. Przy klasterowym bólu głowy przerwy między epizodami wynoszą od kilku godzin do kilku dni, by następnie ustąpić na okres od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Jak leczyć napięciowy ból głowy i inne jego rodzaje.
Zgłoś się koniecznie do lekarza, kiedy regularnie dokucza Ci ból głowy. Przyczyny mogą być zarówno zupełnie błahe, jak i dość poważne, dlatego konieczna jest pogłębiona diagnostyka bólu głowy – wywiad lekarski, badania obrazowe i laboratoryjne. Z powodu bólu głowy możesz zaniedbywać swoje obowiązki w pracy, być bardziej nerwowy, nie mieć ochoty na rzeczy, które normalnie sprawiają Ci przyjemność. Zadbaj więc o to, aby wykryć źródło bólu i zastosować jak najlepsze metody jego uśmierzenia. Wtórne bóle głowy powinny minąć po wyleczeniu choroby lub stanu który je wywołuje.
Leczenie bólu głowy o charakterze pierwotnym najlepiej jest jest zacząć w gabinecie neurologicznym. Zleci on niezbędne badania, aby sprawdzić, czy za odczuwanym bólem nie stoi żadna poważna przyczyna. Bóle głowy spowodowane migreną leczone są za pomocą środków farmakologicznych przyjmowanych doraźnie oraz przewlekle. Leki doraźne to głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, kwas acetyloslicylowy, paracetamol). Bardzo skuteczne są tryptany (np. almotryptan), które można łączyć z lekami NLPZ. Chorym podawane są również leki przeciwwymiotne (metoklopramid). Czasami pacjenci z silnym bólem głowy pochodzenia migrenowego otrzymują opioidy, jednak nie jest to dobra metoda leczenia – daje efekty tylko na chwilę a ma potencjał uzależniający.
Sposoby na ból głowy typu napięciowego to doraźne stosowanie leków NLPZ, zmniejszanie napięcia mięśniowego szyi i karku poprzez masaż i rehabilitację, świeże powietrze i odpoczynek. Dobre efekty daje też masaż głowy.
Klasterowe bóle głowy są leczone za pomocą leków przeciwbólowych, często podawanych dożylnie, domięśniowo lub w formie kropel do nosa. Podobnie jak w migrenie, bardzo dobrze sprawdzają się tryptany. Ostrość bólu jest trudna do zniesienia, a leki doustne działają zbyt wolno. Atak klasterowego bólu głowy łagodzi tlenoterapia – wdychanie tlenu z butli przez maskę lub wąsy tlenowe przynosi ulgę.
Przeczytaj także o: