Dlaczego warto regularnie badać wątrobę?

Wątroba pełni niezwykle istotną rolę w utrzymaniu zdrowia. Jest odpowiedzialna za wiele procesów metabolicznych, takich jak detoksykacja organizmu, produkcja żółci, czy magazynowanie witamin i minerałów. Niestety, wiele chorób wątroby rozwija się początkowo bezobjawowo, dlatego tak ważne jest regularne badanie tego organu. Jakie objawy można powiązać z chorobami wątroby?

Po co jest wątroba?

Wątroba jest największym gruczołem w organizmie i pełni mnóstwo istotnych dla prawidłowego działania funkcji. Przede wszystkim jej zadaniem jest detoksykacja, a więc usuwanie toksyn z krwi dostarczanych z alkoholem czy lekami. Kolejnym zadaniem jest metabolizowanie węglowodanów, tłuszczy i białek w energię. Wątroba produkuje żółć, która jest konieczna do trawienia tłuszczów. Organ ten jest również swoistym magazynem dla witamin A, D, E i K, żelaza i glukozy. Wątroba jest również fabryką ważnych białek – np. albuminy.

Próby wątrobowe i inne badania, które warto wykonać

Aby ocenić stan wątroby, wykonuje się szereg badań, w tym przede wszystkim:

• Próby wątrobowe (enzymy wątrobowe, testy czynnościowe wątroby):
  • AST (transaminaza asparagininowa, AspAT) – enzym występujący w mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym, nerkach, mózgu i trzustce. Jest wskaźnikiem prawidłowej czynności wątroby. Podwyższony może świadczyć o stanie zapalnym wątroby, uszkodzenie wątroby przez leki czy alkohol;
  • ALT (wskaźnik aminotransferazy alaninowej, AlAT) – podwyższony świadczy o uszkodzonym miąższu wątroby. Podwyższony ALT występuje gdy pojawia się zawał mięśnia sercowego, stosuje się go w diagnozie chorób układu pokarmowego (zapalenie trzustki).
  • GGT (gamma-glutamylotransferaza) – podwyższony oznacza, że zdrowie wątroby może być zagrożone, np. poprzez nadmiar alkoholu czy przyjmowanie leków hepatotoksycznych.

Podwyższone próby wątrobowe ogólnie mogą świadczyć o uszkodzenie miąższu wątroby. Badanie prób wątrobowych wykonuje się poprzez pobranie krwi na czczo. Wyniki badań jest dostępny następnego dnia.

• Bilirubina – jest to barwnik żółciowy, który powstaje w wyniku rozpadu hemoglobiny. Zwiększone stężenie bilirubiny może prowadzić do zażółcenia skóry i białek oczu, co jest charakterystyczne dla wielu chorób wątroby.
• Albumina – jest to białko produkowane przez wątrobę. Obniżone stężenie albuminy może wskazywać na przewlekłe uszkodzenie wątroby.
• Badanie ultrasonograficzne (USG) wątroby – USG pozwala ocenić wielkość, strukturę i obecność zmian w wątrobie.
• Tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MR) – to bardziej zaawansowane badania obrazowe, które umożliwiają dokładniejszą ocenę wątroby.
• Biopsja wątroby – to badanie inwazyjne, polegające na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki wątroby do badania histopatologicznego. Jest przydatne w diagnozie marskości wątroby czy przy podejrzeniu raka wątrobowokomórkowego.

Wirusowe zapalenie wątroby i inne choroby wątroby

Regularne badanie wątroby pozwala na wczesne wykrycie wielu chorób, w tym:

• Wirusowe zapalenie wątroby – wywołane przez wirusy typu A, B, C, D i E. Może prowadzić do przewlekłego zapalenia wątroby, marskości, a nawet raka wątroby.
• Stłuszczenie wątroby – nadmierne odkładanie się tłuszczu w komórkach wątroby. Często związane z otyłością, cukrzycą i nadużywaniem alkoholu.
• Marskość wątroby – zaawansowane stadium wielu chorób wątroby, charakteryzujące się zastąpieniem zdrowej tkanki wątroby tkanką bliznowatą.
• Rak wątroby – najczęściej rozwija się na podłożu przewlekłego zapalenia wątroby lub marskości.
• Choroby dróg żółciowych – kamica żółciowa, objawy niedrożności dróg żółciowych.
• Choroby metaboliczne – hemochromatoza, choroba Wilsona.

Schorzenia wątroby ograniczają jej funkcjonowanie i mogą doprowadzić do wielu przykrych konsekwencji dla organizmu, np. encefalopatii wątrobowej, a więc uszkodzenia układu nerwowego toksynami.

Przeczytaj także o:

Albumina ludzka

Po co monitorować poziom enzymów wątrobowych?

Jakie są objawy chorób wątroby?

Jakie są objawy niedoboru żelaza?