Jakie są objawy niedoboru żelaza?

Czujesz się ciągle zmęczony, masz bladą skórę i wypadają Ci włosy? Te objawy mogą wskazywać na niedobór żelaza – jednego z najważniejszych minerałów w organizmie. Żelazo pełni istotne role w wielu procesach życiowych, dlatego jego niedobór może prowadzić do poważnych powikłań dla zdrowia i samopoczucia. Wyjaśniamy, za co odpowiada żelazo w organizmie, jakie są objawy niedoboru żelaza i jak można go uzupełnić.

Za co odpowiada żelazo w organizmie?

Żelazo jest niezbędne do produkcji hemoglobiny – białka znajdującego się w krwinkach czerwonych, które bierze udział w transporcie tlenu do wszystkich komórek organizmu. Niedobór żelaza prowadzi do obniżenia poziomu hemoglobiny, co z kolei powoduje anemię. Poza tym, żelazo pełni szereg innych funkcji, takich jak produkcja energii, wsparcie odporności, synteza neuroprzekaźników czy regeneracja tkanek. Odpowiedni poziom żelaza w organizmie jest konieczny dla prawidłowego rozwoju dzieci. Działa również antyoksydacyjnie, dzięki czemu chroni komórki przed wolnymi rodnikami. Niski poziom żelaza w organizmie może być odczuwany na wiele sposobów.

Niedobór żelaza – przyczyny i objawy

Niedobór żelaza ma różne stopnie zaawansowania. Najlżejszym z nich jest utajony niedobór żelaza, kiedy żelazo wystarcza na bieżące potrzeby organizmu, ale nie posiada żadnych rezerw – ta sytuacja często trwa miesiącami, aby wykryć czy ilość zgromadzonych zapasów żelaza jest wystarczająca należy wykonać badanie Ferrytyny i TIBC. Niski poziom żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości.

Przyczyn niedoboru żelaza może być wiele, mogą się one wiązać z różnymi stanami chorobowymi, fizjologicznymi czy niezdrowym trybem życia.

Jakie objawy wiążą się z niedoborem żelaza?

• Utrata krwi – obfite miesiączki, krwawienia z przewodu pokarmowego, urazy, operacje.
• Zaburzenia wchłaniania – choroby przewodu pokarmowego (np. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna), częste stosowanie leków przeciwbólowych.
• Zwiększone zapotrzebowanie w procesach fizjologicznych – ciąża, okres wzrostu, intensywny wysiłek fizyczny – wtedy ryzyko wystąpienia niedoboru żelaza w organizmie jest duże.
• Niewystarczająca podaż żelaza – dieta uboga w produkty bogate w żelazo.

Objawy niedoboru żelaza mogą być bardzo różnorodne i często niespecyficzne, co utrudnia ich rozpoznanie. Najczęstsze objawy to:

• Zmęczenie i osłabienie – są to jedne z pierwszych i najbardziej charakterystycznych objawów niedoboru żelaza.
• Bladość skóry i błon śluzowych – spowodowana zmniejszoną ilością hemoglobiny.
• Kołatanie serca, duszności, zasłabnięcia – wynikające z niedotlenienia organizmu, są to skutki niedoboru żelaza i związanej z nim anemii.
• Bóle głowy, zawroty głowy – spowodowane niedotlenieniem mózgu, niedobory żelaza często skłaniają również do wizyty u neurologa.
• Niepokój, drażliwość – osoby z nieprawidłowym stężeniem żelaza często stają się drażliwe i mają wahania nastrojów, a nawet stany depresyjne.
• Wypadanie włosów, łamliwe paznokcie – wynikające z zaburzeń produkcji keratyny.
• Sucha skóra – spowodowana zaburzeniami odnowy komórkowej.

Nietypowe objawy niedoboru żelaza:

• Zespół niespokojnych nóg – objawiający się nieprzyjemnymi odczuciami w nogach, które nasilają się w spoczynku i powodują potrzebę ruchu.
• Spaczone łaknienie – np. pragnienie jedzenia niejadalnych przedmiotów.

Co poprawia wchłanianie żelaza? Suplementacja żelaza to nie wszystko

Uzupełnić niedobór żelaza można poprzez jego suplementację. Warto jednak pamiętać, że wchłanianie żelaza zależy od wielu czynników, takich jak:

• Rodzaj żelaza – żelazo hemowe (pochodzące z mięsa) jest lepiej wchłaniane niż żelazo niehemowe (pochodzące z roślin).
• Obecność innych składników pokarmowych – witamina C znacznie poprawia przyswajanie żelaza niehemowego, natomiast wapń, fosforany i fityniany (zawarte w pełnoziarnistych produktach zbożowych) mogą je ograniczać.
• Stan zdrowia – niektóre choroby przewodu pokarmowego mogą zaburzać wchłanianie żelaza.

Zmiany w diecie oraz odpowiednio dobrany suplement, powinny podnieść poziom żelaza oraz wzrost stężenia hemoglobiny. Przy niedoborze żelaza w organizmie warto sprawdzić, czy nie występuje niedobór witamin, które zwiększają przyswajalność żelaza.

Przeczytaj także o:

Dlaczego warto pić dużo wody?

Dlaczego warto regularnie badać wątrobę?

Po co monitorować poziom enzymów wątrobowych?