Jakie są objawy niedoboru żelaza?

Czujesz się ciągle zmęczony, masz bladą skórę i wypadają Ci włosy? Te objawy mogą wskazywać na niedobór żelaza – jednego z najważniejszych minerałów w organizmie. Żelazo pełni istotne role w wielu procesach życiowych, dlatego jego niedobór może prowadzić do poważnych powikłań dla zdrowia i samopoczucia. Wyjaśniamy, za co odpowiada żelazo w organizmie, jakie są objawy niedoboru żelaza i jak można go uzupełnić.

Żelazo jest niezbędne do produkcji hemoglobiny – białka znajdującego się w krwinkach czerwonych, które bierze udział w transporcie tlenu do wszystkich komórek organizmu. Niedobór żelaza prowadzi do obniżenia poziomu hemoglobiny, co z kolei powoduje anemię. Poza tym, żelazo pełni szereg innych funkcji, takich jak produkcja energii, wsparcie odporności, synteza neuroprzekaźników czy regeneracja tkanek. Odpowiedni poziom żelaza w organizmie jest konieczny dla prawidłowego rozwoju dzieci. Działa również antyoksydacyjnie, dzięki czemu chroni komórki przed wolnymi rodnikami. Niski poziom żelaza w organizmie może być odczuwany na wiele sposobów.

Niedobór żelaza ma różne stopnie zaawansowania. Najlżejszym z nich jest utajony niedobór żelaza, kiedy żelazo wystarcza na bieżące potrzeby organizmu, ale nie posiada żadnych rezerw – ta sytuacja często trwa miesiącami, aby wykryć czy ilość zgromadzonych zapasów żelaza jest wystarczająca należy wykonać badanie Ferrytyny i TIBC. Niski poziom żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości.

Przyczyn niedoboru żelaza może być wiele, mogą się one wiązać z różnymi stanami chorobowymi, fizjologicznymi czy niezdrowym trybem życia.

Jakie objawy wiążą się z niedoborem żelaza?

  • Utrata krwi – obfite miesiączki, krwawienia z przewodu pokarmowego, urazy, operacje.
  • Zaburzenia wchłaniania – choroby przewodu pokarmowego (np. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna), częste stosowanie leków przeciwbólowych.
  • Zwiększone zapotrzebowanie w procesach fizjologicznych – ciąża, okres wzrostu, intensywny wysiłek fizyczny – wtedy ryzyko wystąpienia niedoboru żelaza w organizmie jest duże.
  • Niewystarczająca podaż żelaza – dieta uboga w produkty bogate w żelazo.

Objawy niedoboru żelaza mogą być bardzo różnorodne i często niespecyficzne, co utrudnia ich rozpoznanie. Najczęstsze objawy to:

  • Zmęczenie i osłabienie – są to jedne z pierwszych i najbardziej charakterystycznych objawów niedoboru żelaza.
  • Bladość skóry i błon śluzowych – spowodowana zmniejszoną ilością hemoglobiny.
  • Kołatanie serca, duszności, zasłabnięcia – wynikające z niedotlenienia organizmu, są to skutki niedoboru żelaza i związanej z nim anemii.
  • Bóle głowy, zawroty głowy – spowodowane niedotlenieniem mózgu, niedobory żelaza często skłaniają również do wizyty u neurologa.
  • Niepokój, drażliwość – osoby z nieprawidłowym stężeniem żelaza często stają się drażliwe i mają wahania nastrojów, a nawet stany depresyjne.
  • Wypadanie włosów, łamliwe paznokcie – wynikające z zaburzeń produkcji keratyny.
  • Sucha skóra – spowodowana zaburzeniami odnowy komórkowej.

Nietypowe objawy niedoboru żelaza:

  • Zespół niespokojnych nóg – objawiający się nieprzyjemnymi odczuciami w nogach, które nasilają się w spoczynku i powodują potrzebę ruchu.
  • Spaczone łaknienie – np. pragnienie jedzenia niejadalnych przedmiotów.

Uzupełnić niedobór żelaza można poprzez jego suplementację. Warto jednak pamiętać, że wchłanianie żelaza zależy od wielu czynników, takich jak:

  • Rodzaj żelaza – żelazo hemowe (pochodzące z mięsa) jest lepiej wchłaniane niż żelazo niehemowe (pochodzące z roślin).
  • Obecność innych składników pokarmowych – witamina C znacznie poprawia przyswajanie żelaza niehemowego, natomiast wapń, fosforany i fityniany (zawarte w pełnoziarnistych produktach zbożowych) mogą je ograniczać.
  • Stan zdrowia – niektóre choroby przewodu pokarmowego mogą zaburzać wchłanianie żelaza.

Zmiany w diecie oraz odpowiednio dobrany suplement, powinny podnieść poziom żelaza oraz wzrost stężenia hemoglobiny. Przy niedoborze żelaza w organizmie warto sprawdzić, czy nie występuje niedobór witamin, które zwiększają przyswajalność żelaza.

Przeczytaj także o:

Zaktualizowano: 12.08.2024
  • #ferrytyna
  • Anemia
  • bladość-skóry
  • Fe
  • hemoglobina
  • niedobór-żelaza
  • niedokrwistość
  • TIBC
  • żelazo
  • zmęczenie