Marskość wątroby

W marskości wątroby (zwłóknieniu wątroby) tkanka wątroby ulega zanikowi i stopniowo zamienia się w tkankę łączną – bliznowacieje. Im więcej zdrowej tkanki wątroby zostanie w ten sposób utracone, tym gorzej organ ten może spełniać swoje funkcje. Najczęstszą przyczyną marskości wątroby jest przewlekłe spożywanie alkoholu i zapalenie wątroby (hepatitis).

Jak TELEMEDIC może pomóc Ci w przypadku marskości wątroby? 

Marskość wątroby jest poważną chorobą. Rozwija się ona stopniowo w wyniku długotrwałych obciążeń, takich jak nadużywanie alkoholu lub przewlekłe zapalenie wątroby (hepatitis). Marskości wątroby z reguły nie da się odwrócić. Można jednak spowolnić jej postępy, jeśli odpowiednio wcześnie wyeliminuje się przyczyny. Jeżeli podejrzewasz u siebie chorobę wątroby, skorzystaj z możliwości odbycia wideokonsultacji ze specjalistą TELEMEDI, który zweryfikuje Twoje obawy i w razie potrzeby zaplanuje dalsze postępowanie terapeutyczne.

Podstawowe informacje

• Opis: W marskości wątroby (zwłóknieniu wątroby) zdrowa tkanka wątroby coraz bardziej przekształca się w bezużyteczną tkankę łączną (tkankę bliznowatą). Wątroba w coraz mniejszym stopniu jest w stanie spełniać swoje ważne funkcje.
• Objawy: Ogólne dolegliwości (takie jak zmęczenie, brak apetytu, utrata wagi), objawy skórne schorzeń wątroby (zaczerwienione dłonie i podeszwy stóp, świąd, zażółcenie skóry i białej twardówki oka itp.), często także inne powikłania (opuchlina itp.).
• Przyczyny: Przeważnie nadużywanie alkoholu lub zapalenie wątroby wywołane przez wirusy (hepatitis). Czasami także inne choroby wątroby, dróg żółciowych, serca, choroby metaboliczne itp. lub określone leki czy toksyny.
• Leczenie: Należy wyeliminować/leczyć przyczynę choroby. W ten sposób można zatrzymać jej postępy. Istniejącego uszkodzenia wątroby nie można już odwrócić.
• Rokowanie: Zależy od tego, jak bardzo zaawansowana jest już marskość wątroby i czy można usunąć/leczyć jej przyczynę.

Co to jest marskość wątroby?

W marskości wątroby tkanka wątroby ulega zniszczeniu i stopniowo zamienia się w tkankę łączną (bliznowacieje). Może ona zostać wywołana przez uszkodzenie wątroby, np. w wyniku nadużywania alkoholu, zapalenia wątroby (hepatitis) lub innych chorób.

Funkcja narządu ulega pogorszeniu z powodu narastającej degeneracji tkanki wątroby. W końcowym stadium marskości wątroby nie może ona już w wystarczającym stopniu wypełniać swojej funkcji jako centralny organ przemiany materii, kiedy to z powodu pogorszenia się wszystkich funkcji wątroby (ostrej niewydolności wątroby) pacjent umiera.

Marskość wątroby – objawy

Marskość wątroby powoduje różne objawy ogólne, takie jak zmęczenie, brak apetytu lub mdłości. Ponadto występują objawy choroby podstawowej. Jeśli uszkodzenie wątroby jest bardziej zaawansowane, pojawiają się również specyficzne objawy marskości wątroby.

Ogólne objawy marskości wątroby

Marskość wątroby początkowo nie daje żadnych objawów lub objawia się ogólnymi symptomami choroby, takimi jak:

• zmęczenie i słaba wydajność,
• utrata apetytu,
• nudności,
• utrata wagi,
• uczucie pełności w górnej części brzucha.

Marskość wątroby – objawy choroby podstawowej

Ponadto często pojawiają się objawy choroby podstawowej, czyli rzeczywistej przyczyny marskości wątroby. Na przykład objawami choroby Wilsona, związanej z przechowywaniem miedzi w organizmie, są zaburzenia pamięci, chwiejność i psychozy.

Specyficzne objawy marskości wątroby

W późniejszym stadium marskości wątroby występują specyficzne objawy uszkodzenia tkanki wątroby: wątroba może być powiększona lub pomniejszona, szorstka lub grudkowata z powodu tworzącej się tkanki bliznowatej. U większości pacjentów stwierdza się również powiększenie śledziony. Jednoczesne powiększenie śledziony i wątroby nazywane jest hepatosplenomegalią.

Kolejnymi objawami marskości wątroby są tzw. wątrobowe objawy skórne:

• zażółcenie twardówki oczu oraz skóry (żółtaczka-icterus),
• pajączki naczyniowe: małe, widoczne rozgałęzienia naczyń krwionośnych, które rozchodzą się w kształcie gwiazdy lub pająka (szczególnie na twarzy i dekolcie),
• zaczerwienienie dłoni (rumień dłoniowy) i podeszew stóp (rumień podeszwowy),
• rozpadliny kącików ust (bolesne pęknięcia w kącikach ust) i czerwono błyszczące wargi,
• swędzenie.

Występują również zaburzenia hormonalne: jeśli wątroba jest uszkodzona, między innymi nie może już prawidłowo rozkładać żeńskich hormonów płciowych (estrogenów). Może to powodować następujące objawy marskości wątroby:

• mężczyźni: rozwój piersi, utrata owłosienia na brzuchu (łysienie brzuszne), kurczenie się jąder, spadek popędu seksualnego lub potencji;
• kobiety: brak lub nieregularność miesiączki.

Marskość wątroby: objawy powikłań

Gdy marskość wątroby jest już bardzo zaawansowana, wątroba nie jest w stanie zrekompensować dużej utraty funkcjonujących komórek. Taka marskość wątroby może powodować różne powikłania. Należą do nich wodobrzusze, nadciśnienie wrotne, rak wątrobowokomórkowy i choroby mózgu związane z wątrobą (encefalopatia wątrobowa). Często pojawiają się żylaki w przełyku.

Przy marskości wątroby tego rodzaju powikłania powodują dodatkowe objawy.

• Wodobrzusze: Wodobrzusze bardzo często rozwija się w zaawansowanych stadiach marskości wątroby. Z powodu nagromadzenia się płynów zwiększa się obwód brzucha. W pozycji leżącej płyn w jamie brzusznej rozszerza się na boki. Jeśli płyn uciska na przeponę, mogą wystąpić problemy z oddychaniem.
• Nadciśnienie wrotne: Żyła wrotna zbiera krew z różnych narządów jamy brzusznej (żołądek, jelita, śledziona itd.) i doprowadza ją do wątroby. U pacjentów z marskością wątroby krew ta może gromadzić się na zewnątrz zbliznowaciałej wątroby. Prowadzi to do nadciśnienia wrotnego (wysokie ciśnienie w żyle wrotnej). Możliwe konsekwencje to żylaki przełyku lub żołądka, które mogą pęknąć i powodować niebezpieczne krwawienie.
• Rak wątroby: Rak wątrobowokomórkowy może dawać o sobie znać poprzez bóle uciskowe w prawej górnej części brzucha. We wczesnych stadiach choroby objawy nie zawsze jednak występują. Z tego powodu wszyscy pacjenci z marskością wątroby są profilaktycznie badani pod kątem raka wątrobowokomórkowego.
• Encefalopatia wątrobowa: Encefalopatia wątrobowa jest najczęściej występującym powikłaniem marskości wątroby. Około 70 procent osób dotkniętych chorobą wykazuje objawy zaburzenia metabolizmu mózgu. Główną przyczyną jest wzrost zawartości toksyn, takich jak amoniak, we krwi, ponieważ funkcja detoksykacyjna wątroby jest niewystarczająca. W zależności od występujących objawów encefalopatię wątrobową dzieli się na cztery stadia:
  • Etap 1: Chorzy są nieco senni, lekko spowolnieni w swoich reakcjach i nieznacznie zdezorientowani. Występują również wahania nastroju, słaba koncentracja i niewyraźna mowa.
  • Etap 2: Senność się nasila. Ponadto, pacjenci są apatyczni, mają drżące ręce i zmienia się ich charakter pisma.
  • Etap 3: Pacjenci dużo śpią, ale można ich obudzić. Pobudzenie, agresywność i zmiany w aktywności elektrycznej mózgu (zmiany EEG) są kolejnymi objawami na tym etapie.
  • Etap 4: Z powodu niewydolności wątroby pacjenci zapadają w śpiączkę (coma hepaticum). Nie reagują już na bodźce bólowe, nie wykazują odruchów, a powietrze, którym oddychają, ma typowy słodki zapach (foetor hepaticus).

Żylaki przełyku

Marskość wątroby może powodować powstawanie żylaków w przełyku. Dzieje się tak, ponieważ żyły w przełyku służą wtedy jako droga zastępcza dla dużych ilości krwi żylnej w drodze z jamy brzusznej do serca. Żylaki przełyku nie powodują początkowo żadnych objawów.

Sytuacja staje się jednak niebezpieczna, gdy żylaki przełyku pękają. Tzw. krwawienie z żylaków przełyku może prowadzić do zagrażającej życiu utraty krwi i objawiać się m.in. kaszlem z krwią (krwioplucie). Jeśli pacjent wciągnie tę krew do dróg oddechowych, istnieje ryzyko uduszenia się lub ciężkiego zapalenia płuc. Ponadto krew może przedostać się przez żołądek do jelita i spowodować zabarwienie stolca na kolor czarny. Lekarze określają to jako smoliste stolce.

UWAGA: Krwotok żylakowy w przełyku zagraża życiu i musi być natychmiast intensywnie leczony!

Marskość wątroby – leczenie

Postęp marskości wątroby może zostać zatrzymany, jeśli w porę zostanie usunięta jej przyczyna. Dzięki odpowiedniemu leczeniu można również złagodzić objawy. Jednak szkody, które już powstały, pozostają – nie da się ich odwrócić.

Terapia marskości wątroby składa się z kilku elementów:

• Pacjent musi unikać substancji, które uszkadzają wątrobę. Przede wszystkim dotyczy to alkoholu. Wstrzemięźliwość od alkoholu dotyczy nie tylko pacjentów z alkoholową marskością wątroby, ale także wszystkich innych osób! Lekarz może udzielić wskazówek i możliwości odstawienia alkoholu (poradnie, ośrodki terapeutyczne itp.). Ponadto pacjenci powinni szukać wsparcia u krewnych, przyjaciół lub w grupach samopomocy (takich jak Anonimowi Alkoholicy).
• Również leki uszkadzają wątrobę, dlatego w marskości wątroby należy je przyjmować tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne z medycznego punktu widzenia. Ponadto pacjenci zawsze powinni najpierw skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów na własną rękę – w tym leków bez recepty i suplementów diety.
• Każda terapia marskości wątroby obejmuje również leczenie choroby podstawowej (najlepiej jak to możliwe). Na przykład lekarz przepisuje określone leki na zapalenie wątroby (hepatitis).
• Bardzo ważne jest również specyficzne leczenie powikłań. Na przykład leki moczopędne pomagają wypłukać nagromadzone w organizmie płyny. Ponadto osoby dotknięte chorobą powinny stosować dietę niskosodową. W ciężkich przypadkach wodobrzusza konieczne może być wykonanie tzw. punkcji: w tym przypadku lekarz wkłuwa cienką igłę do jamy brzusznej, aby odprowadzić płyn przez rurkę.
• W ciężkiej, zaawansowanej marskości wątroby przeszczep wątroby jest często ostatnią szansą dla pacjenta.

Marskość wątroby i dieta

Ogólnie rzecz biorąc, lekarze zalecają pacjentom z marskością wątroby zrównoważoną dietę bogatą w witaminy. Jeśli nie występują powikłania, a stan odżywienia pacjenta jest prawidłowy (nie występuje nadwaga ani niedowaga), nie jest wskazane stosowanie specjalnej „diety wątrobowej”. Jeśli konieczne jest zastosowanie specjalnej diety, lekarz prowadzący omówi to z pacjentem.

Na przykład pacjenci z nadwagą i stłuszczoną wątrobą powinni stosować dietę niskotłuszczową i niskokaloryczną. Pomaga to w utracie wagi (wraz z regularnymi ćwiczeniami).

Jeśli uszkodzenie wątroby zaburza już funkcje mózgu (encefalopatia wątrobowa), szczególnie ważne jest zmniejszenie ilości toksyn we krwi. Aby to zrobić, chorzy powinni jeść mniej białka, co zmniejsza ilość toksycznego amoniaku w organizmie. Ponadto wydalanie tej toksyny może być wspierane przez laktulozę, łagodny środek przeczyszczający.

Dla wszystkich innych pacjentów z marskością wątroby obowiązuje również następująca zasada: powinni oni zwracać uwagę na regularne wypróżnienia, aby wspomóc wydalanie toksyn przez jelita. Pomocna może być dieta bogata w błonnik i wystarczająca ilość płynów. Pacjenci powinni omówić z lekarzem ilość płynów, które powinni wypijać w ciągu dnia. W niektórych przypadkach nie wolno pić zbyt dużo płynów, na przykład w przypadku wodobrzusza.

Marskość wątroby – przyczyny i czynniki ryzyka

Do marskości wątroby, jako ich późne następstwo, mogą prowadzić różne choroby. W krajach uprzemysłowionych nadużywanie alkoholu jest przyczyną ponad połowy wszystkich przypadków marskości wątroby. U pozostałych pacjentów marskość wątroby może być spowodowana zapaleniem wątroby (WZW typu B lub WZW typu C) lub (rzadziej) inną chorobą. Czasami jest to również spowodowane przyjmowaniem określonych leków.

Marskość wątroby spowodowana alkoholem

Długotrwałe nadużywanie alkoholu jest jedną z głównych przyczyn marskości wątroby. Lekarze nazywają to również alkoholową marskością wątroby.

Jako centralny organ przemiany materii wątroba jest odpowiedzialna za rozkład alkoholu. W procesie tym wytwarza się duża ilość toksyn. Początkowo powodują one, że wątroba gromadzi nadmierną ilość tłuszczu – rozwija się tzw. stłuszczenie wątroby. Na tym etapie zmiany w tkance wątroby są jeszcze częściowo odwracalne.

Jeśli nadmierne spożycie alkoholu trwa nadal, komórki nadmiernie obciążone tłuszczem giną. Są one zastępowane przez tkankę łączną (tkankę bliznowatą). Lekarze mówią wtedy o zwłóknieniu wątroby. Rozwój tkanki bliznowatej i tkanki łącznej jest nieodwracalny. Jeśli zwłóknienie postępuje, prowadzi w końcu do marskości wątroby.

Ilości alkoholu, które prowadzą do marskości wątroby, są bardzo różne u poszczególnych osób. Ogólnie rzecz biorąc, dzienne spożycie około 40 gramów czystego alkoholu etylowego może nieodwracalnie uszkodzić wątrobę u mężczyzn. Kobiety reagują jeszcze bardziej wrażliwie na alkohol. U nich nawet 20 gramów alkoholu dziennie może spowodować trwałe uszkodzenie wątroby.

Marskość wątroby spowodowana wirusowym zapaleniem wątroby

Ponad 30 procent wszystkich przypadków marskości wątroby jest spowodowanych przewlekłym zapaleniem wątroby (WZW) typu B lub C. Obie formy choroby – WZW B i WZW C – są wywoływane przez określony typ wirusa. U osób zakażonych wirusy te znajdują się praktycznie we wszystkich płynach ustrojowych, takich jak krew, nasienie, mocz czy ślina.

Z powodu przewlekłego stanu zapalnego komórki wątroby mogą być z czasem tak uszkodzone, że obumierają i tworzą się zbliznowacenia – dochodzi do marskości wątroby.

Inne przyczyny marskości wątroby

Innymi przyczynami marskości wątroby mogą być:

• choroby wątroby i dróg żółciowych: np. zapalenie wątroby o podłożu immunologicznym (autoimmunologiczne zapalenie wątroby), przewlekłe zapalenie małych dróg żółciowych w wątrobie (pierwotna żółciowa marskość wątroby/zapalenie dróg żółciowych, PBC), przewlekłe zapalenie i bliznowacenie średnich i większych dróg żółciowych (pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, PSC),
• choroby metaboliczne: hemochromatoza, choroba Wilsona, mukowiscydoza itp.,
• choroby tropikalne, takie jak schistosomatoza lub zarażenie motylicą wątrobową,
• choroby serca, takie jak przewlekła niewydolność serca,
• toksyny takie jak czterochlorek węgla lub arsen,
• leki takie jak metotreksat (na raka i choroby autoimmunologiczne).

W niektórych przypadkach nie udaje się odkryć przyczyny choroby. Jest to tzw. kryptogenna marskość wątroby.

Marskość wątroby – badania i diagnostyka

Lekarz przeprowadzi najpierw rozmowę z pacjentem i zbierze wywiad chorobowy (anamneza). Będzie on pytać o objawy pacjenta i wszelkie wcześniejsze lub leżące u podstaw objawów choroby. Szczególnie ważne jest możliwe zakażenie wirusem zapalenia wątroby. Lekarz zapyta również, czy pacjent przyjmuje jakieś leki i ile spożywa alkoholu.

Badanie fizykalne

Kolejnym krokiem w przypadku podejrzenia marskości wątroby jest badanie fizykalne. Lekarz wyczuwa wielkość wątroby i śledziony, jak również krawędzie wątroby. Wykona on również badanie palpacyjne jamy brzusznej, aby sprawdzić, czy w jamie brzusznej nie znajduje się płyn (wodobrzusze).

Ważnym wskaźnikiem marskości wątroby są tzw. objawy skórne wątroby. Lekarz sprawdza na przykład, czy dłonie są zaczerwienione (rumień dłoni), czy nie ma „pajączków naczyniowych” lub czy pacjent nie ma żółtaczki (icterus).

Badanie krwi

Badanie krwi może określić stopień uszkodzenia wątroby. Jeśli poniższe wartości ulegną zmniejszeniu, oznacza to, że wątroba nie pracuje już tak dobrze, jak powinna:

• albumina,
• cholinesteraza (CHE),
• czynniki krzepnięcia II, VII, IX, X (obniżają szybkość krzepnięcia krwi).

W marskości wątroby mogą być podwyższone następujące wartości:

• bilirubina,
• amoniak (w encefalopatii wątrobowej),
• enzymy wątrobowe GOT (ASAT), GPT (ALAT), GLDH i gamma-GT.

Metody obrazowania medycznego

Za pomocą badania ultrasonograficznego (USG) lekarz może ocenić wielkość i stan wątroby. USG może również służyć do wykrywania nadciśnienia wrotnego. Czasami lekarz wykorzystuje do tego specjalną technikę ultrasonograficzną – sonografię dopplerowską. Inny specjalny rodzaj badania ultrasonograficznego (FibroScan) pokazuje, jak bardzo uszkodzona jest już wątroba.

Tomografia komputerowa (CT) jest konieczna tylko wtedy, gdy wyniki badania USG są niejasne.

W celu wykrycia strukturalnej przemiany zdrowych tkanek wątroby w zbliznowaciałą tkankę łączną lekarz pobiera próbkę tkanki (biopsję) wątroby i wysyła ją do laboratorium w celu analizy.

Inne badania

Czasami wskazane są dalsze badania. Na przykład w przypadku nowo wykrytej marskości wątroby często zaleca się wykonanie gastroskopii. Lekarz może w ten sposób wykryć żylaki w przełyku lub żołądku.

Dla wyjaśnienia lekkich uszkodzeń mózgu spowodowanych marskością wątroby (encefalopatii wątrobowej) można przeprowadzić m.in. tak zwane testy psychometryczne.

Stopnie zaawansowania marskości wątroby – skala Child-Pugh

Marskość wątroby można podzielić na różne stadia. Lekarze stosują tzw. skalę Childa-Pugha: uwzględnia ona pięć kryteriów, które pozwalają określić stopień zaawansowania obkurczonej wątroby. Kryteria skali Childa-Pugha są następujące:

• wodobrzusze stwierdzane w badaniu ultrasonograficznym,
• uszkodzenie mózgu w wyniku choroby wątroby (encefalopatia wątrobowa),
• stężenie albuminy we krwi: albumina jest białkiem, które jest produkowane w wątrobie – w marskości wątroby wytwarzana jest mniejsza ilość albuminy,
• stężenie bilirubiny we krwi: bilirubina jest produktem rozpadu barwnika krwi – hemoglobiny; w normalnych warunkach jest ona dalej rozkładana w wątrobie, w przypadku marskości wątroby gromadzi się we krwi,
• czas protrombinowy INR: ten marker krzepnięcia krwi zależy od substancji wytwarzanych w wątrobie; w marskości wątroby wytwarzana jest mniejsza ilość tych substancji.

Lekarz sprawdza te kryteria i przypisuje każdemu z nich określoną liczbę punktów:

Kryterium	1 punkt	2 punkty	3 punkty
Stężenie albuminy we krwi (g/dl)	> 3,5	2,8 – 3,5	< 2,8
Wodobrzusze	brak	umiarkowane	zaawansowane
Stężenie bilirubiny (mg/dl)	< 2,0	2,0 – 3,0	> 3,0
Encefalopatia wątrobowa	brak	umiarkowane	zaawansowane
Czas protrombinowy INR	< 1,7	1,7 – 2,3	> 2,3

Jeśli marskość wątroby jest spowodowana pierwotną żółciową marskością wątroby, wartość bilirubiny jest oceniana w inny sposób: za odczyt poniżej 4 mg/dl przyznaje się 1 punkt. Jeśli wartość bilirubiny wynosi od 4 do 10 mg/dl, przyznawane są 2 punkty. Za wartości bilirubiny powyżej 10 mg/dl lekarz przyznaje 3 punkty.

Stopnie zaawansowania marskości wątroby

Wszystkie zdobyte punkty są sumowane, aby otrzymać wynik w skali Child-Pugha. Mieści się on w przedziale od 5 do 15 punktów: marskość wątroby o najlżejszym nasileniu skutkuje oceną 5, natomiast najcięższe uszkodzenie wątroby skutkuje całkowitą oceną 15.

Poszczególne zakresy punktowe przypisane są do różnych stadiów marskości wątroby. Suma punktów od 5 do 6 wskazuje na marskość wątroby typu klasy Child A – najłagodniejsze stadium marskości wątroby. Klasa Child B odpowiada punktacji w skali Child-Pugh od 7 do 9. Z kolei punktacja od 10 do 15 oznacza najwyższe stadium marskości wątroby: klasę Child C.

Na podstawie określonego w ten sposób stadium zaawansowania choroby lekarz może oszacować, jak wysokie jest ryzyko śmierci pacjenta w ciągu następnych dwunastu miesięcy:

Skala Child-Pugha	Stadium choroby	Śmiertelność w ciągu roku
5-6	Klasa Child A	3 do10%
7-9	Klasa Child B	10 do 30%
10-15	Klasa Child C	50 do 80%

Marskość wątroby – przebieg choroby i rokowanie

Im wcześniej marskość wątroby zostanie rozpoznana i podjęte zostanie jej leczenie, tym lepsze są rokowania. Skuteczne leczenie polega na usunięciu lub wyleczeniu przyczyny choroby (alkoholizm, zapalenie wątroby itp.). Na przykład, alkoholicy, którzy trwale zaprzestali picia, mają stosunkowo dobre rokowania w przypadku marskości wątroby. Jednak już powstałych w tkance wątroby szkód nie da się wyleczyć. Można jedynie zatrzymać postęp marskości wątroby.

Jeśli osoby z marskością wątroby związaną z alkoholem nadal piją alkohol, perspektywy są znacznie gorsze. Jeden na dwóch z nich umiera w ciągu pięciu lat. Co więcej, powikłania marskości wątroby mogą jeszcze bardziej pogorszyć prognozę oczekiwanej długości życia pacjentów.

Najczęstszymi przyczynami śmierci u pacjentów z marskością wątroby są niewydolność wątroby, krwawienie z żylaków przełyku lub żołądka oraz rak wątroby (rak wątrobowokomórkowy).

Marskość wątroby – profilaktyka

Aby uniknąć marskości wątroby, należy przede wszystkim unikać alkoholu lub przynajmniej spożywać go z umiarem. Zdrowy mężczyzna może wypić do 0,75 litra piwa lub 0,375 litra wina dziennie. Zdrowym kobietom zaleca się maksymalnie 0,5 litra piwa lub 0,25 litra wina. W przypadku obu płci nie należy jednak pozwalać sobie na tę „dozwoloną” ilość alkoholu każdego dnia!

Dzięki szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby można zapobiec drugiej najczęstszej przyczynie marskości wątroby. Takie szczepienie jest wskazane szczególnie przed planowanymi wyjazdami zagranicznymi.

Należy uważać na toksyczne substancje chemiczne w miejscu pracy (czterochlorek węgla, benzen itp.): lekarze zakładowi lub lekarze medycyny pracy poinformują pracowników o możliwych zagrożeniach i środkach bezpieczeństwa w miejscu pracy.

Leki i preparaty witaminowe należy przyjmować tylko w razie potrzeby. Jako centralny organ przemiany materii, wątroba musi rozkładać i detoksykować wszystkie substancje pochodzenia zewnętrznego. Należy uprzednio zapytać lekarza lub farmaceutę o szkodliwość danego preparatu dla wątroby – być może istnieje inny, lepiej tolerowany preparat, który nie zwiększa ryzyka uszkodzenia wątroby i wystąpienia marskości wątroby.

Pytania i odpowiedzi

Czy można wyleczyć się z marskości wątroby?

Nie ma lekarstwa na marskość wątroby, ale usunięcie jej przyczyn może spowolnić przebieg choroby. Jeśli uszkodzenia nie są zbyt poważne, wątroba może z czasem sama się wyleczyć.

Jak długo można żyć z marskością wątroby?

Osoby z marskością wątroby często nie wykazują wyraźnych objawów, a oczekiwana długość życia wynosi około 9-12 lat.

Jakie są pierwsze oznaki złego stanu wątroby?

Jeśli wystąpią oznaki i objawy choroby wątroby, mogą one obejmować:

• żółtawe zabarwienie skóry i oczu (żółtaczka),
• ból i obrzęk brzucha,
• opuchliznę nóg i kostek,
• swędzenie skóry,
• ciemne zabarwienie moczu,
• blady kolor stolca,
• przewlekłe zmęczenie,
• nudności lub wymioty.

Jak odczuwane są bóle przy marskości wątroby?

Ból w samej wątrobie może być odczuwany jako tępy, pulsujący ból lub uczucie kłucia w prawej górnej części brzucha, tuż pod żebrami. Ogólne bóle brzucha i dyskomfort mogą być również związane z obrzękiem spowodowanym zatrzymaniem płynów oraz powiększeniem śledziony i wątroby w wyniku marskości wątroby.

Jaka część ciała swędzi przy problemach z wątrobą?

Swędzenie związane z chorobami wątroby nasila się zwykle późnym wieczorem i w nocy. U niektórych osób swędzenie może występować w jednym miejscu, np. na kończynach, podeszwach stóp lub dłoniach, u innych natomiast występuje na całym ciele.

Czy uszkodzenia wątroby powodują częste oddawanie moczu?

Częstomocz może być wczesną oznaką kłopotów z nerkami, a problemy z wątrobą mogą również wpływać na nerki. Wątroba nie może przetwarzać produktów przemiany materii tak, jak powinna, a jej uszkodzenie zmniejsza przepływ krwi do nerek, przez co nie mogą one prawidłowo wykonywać swojej pracy.

Jak mogę sprawdzić stan zdrowia wątroby w domu?

Testy domowe wymagają pobrania próbki krwi, często z palca. Niektóre z tych badań mogą sprawdzać różne markery w celu zbadania stanu zdrowia wątroby i innych narządów. Na przykład niektóre firmy oferują test lipidowy lub cholesterolowy, który może monitorować zarówno zdrowie wątroby, jak i serca.

Czy uszkodzenie wątroby powoduje wydzielanie nieprzyjemnego zapachu?

Nieprzyjemny zapach oddechu wskazuje na niewydolność wątroby, ponieważ wynika ze wzrostu zawartości siarczku dimetylu w wydychanym powietrzu.

Jak wygląda stolec przy problemach z wątrobą?

Zdrowy stolec ma brązowy kolor dzięki pracy wątroby. Brązowy kolor pochodzi od soli żółciowych wytwarzanych przez wątrobę. Jeśli wątroba nie wytwarza normalnie żółci lub jeśli jej przepływ jest zablokowany, stolec będzie blady, podobny do koloru gliny. Blady kolor stolca często występuje wraz z zażółceniem skóry (żółtaczka).

Czy problemy z wątrobą mogą powodować wzdęcia brzucha?

Wodobrzusze to jeden z najczęstszych objawów, który jest spowodowany marskością wątroby. Do oznak i objawów wodobrzusza należą bóle i wzdęcia brzucha, duszności oraz niewydolność wątroby.

Czy kawa jest szkodliwa dla wątroby?

Spożywanie dużej ilości kofeiny może być szkodliwe dla wątroby, zwłaszcza jeśli jest spożywana w połączeniu z alkoholem. Kiedy kofeina dostaje się do organizmu w jakiejkolwiek formie, wątroba uwalnia pewne enzymy, które metabolizują tę substancję chemiczną, zanim przedostanie się ona do krwiobiegu.

Jakich pokarmów nie toleruje wątroba?

Istnieje 6 rodzajów pokarmów, których należy unikać, jeśli masz stłuszczoną wątrobę.

• Alkohol, który może być główną przyczyną stłuszczenia wątroby, jak również innych chorób wątroby.
• Cukier. Należy unikać słodzonych pokarmów, takich jak słodycze, ciastka, napoje gazowane i soki owocowe.
• Smażone potrawy. 
• Sól kuchenna.
• Białe pieczywo, ryż i makaron. 
• Czerwone mięso.

Czy kurkuma jest dobra dla wątroby?

Działanie antyoksydacyjne kurkumy wydaje się tak silne, że może zapobiec uszkodzeniu wątroby przez toksyny. Może to być korzystne dla osób, które przyjmują silne leki na cukrzycę lub inne schorzenia, które mogą uszkodzić wątrobę przy ich długotrwałym stosowaniu.

Czy problemy z wątrobą mogą powodować przybieranie na wadze?

Z czasem w wątrobie gromadzi się tłuszcz i toksyny, a metabolizm ulega spowolnieniu. Wątroba przestaje funkcjonować i nie może przetwarzać cukrów i tłuszczów tak skutecznie jak dotychczas, co powoduje odkładanie się tłuszczu w innych częściach ciała i prowadzi do przybierania na wadze.

Jakie zmiany na skórze wywołuje marskość wątroby?

Na skórze może pojawić się czerwono-fioletowa wysypka w postaci drobnych kropek lub większych plamek, spowodowana krwawieniem z małych naczyń krwionośnych w skórze. W przypadku długotrwałego zaburzenia czynności wątroby może wystąpić świąd całego ciała, a na skórze lub powiekach mogą odkładać się małe żółte grudki tłuszczu.

Czy czosnek jest dobry dla wątroby?

Zawarty w czosnku selen może pomagać oczyszczać wątrobę. Wzmaga on produkcję enzymów wątrobowych, które w naturalny sposób wypłukują toksyny z organizmu.

Źródła

• Interna Szczeklika : podręcznik chorób wewnętrznych 2012. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2012.
• V. Kumar, R. Cotrani, S. Robbins: Patologia Robbinsa. Urban&Partner, 2005.
• Iredale JP. Cirrhosis: new research provides a basis for rational and targeted treatments.. „BMJ (Clinical research ed.)”. 7407 (327).

Przeczytaj także o:

Ból jąder

Badanie moczu – co wykrywa?

Czarny stolec

Białkomocz – co oznacza obecność białka w moczu?

Częste oddawanie moczu

Albumina ludzka

Zielony stolec – czy jest oznaką choroby?