Przemęczenie

Zmęczenie jest często spowodowane stresem i brakiem snu. Jednak uporczywe przemęczenie może być sygnałem poważnej choroby. Ciągłe omdlenia i wyczerpanie są oznaką patologicznie zwiększonego zapotrzebowania na sen. W tym przypadku konieczna jest rozmowa z lekarzem.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku chronicznego przemęczenia?

Jeśli cierpisz na długotrwałe zmęczenie, zawsze powinieneś skonsultować się z lekarzem. Dotyczy to również sytuacji, gdy zmęczenie pojawia się nagle i bez wyraźnego powodu lub wyraźnie przekracza poziom odczuwany jako normalny. Podczas wideokonsultacji z lekarzem TELEMEDI otrzymasz wstępną diagnozę, a w razie potrzeby również konieczną receptę czy zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Przemęczeniu towarzyszy apatia i zmniejszona koncentracja uwagi.
• Przewlekłe przemęczenie mimo wystarczającej ilości snu jest objawem niedoborów pokarmowych, zaburzeń snu lub chorób.
• Skuteczna diagnoza i leczenie chronicznego przemęczenia poprzedzone są kompleksowymi badaniami.

Co to jest przemęczenie i jakie są jego typowe objawy?

Poprzez zmęczenie organizm sygnalizuje, że potrzebuje odpoczynku. Mózg kontroluje uwalnianie hormonów i neurotransmiterów i w ten sposób wpływa na układ odpornościowy, powodując tworzenie się określonych białek i zmianę temperatury ciała.

Pierwszym zauważalnym objawem przemęczenia jest zmniejszona zdolność do wykonywania zadań i koncentracji. Przedłużający się brak snu przejawia się także w innych fizycznych i psychicznych zaburzeniach, takich jak:

• metabolizm,
• krążenie krwi,
• czynność serca,
• produkcja hormonów,
• obrona immunologiczna,
• aktywność nerwowa.

Po długim, męczącym dniu lub po wyczerpujących zajęciach zmęczenie jest normalnym zjawiskiem. Nieprzespane noce związane ze stresem powodują narastające zmęczenie w ciągu dnia. Spokojna noc z wystarczającą ilością snu lub krótka przerwa na sen działa ożywczo i dodaje nowej energii.

Jeśli uczucie zmęczenia utrzymuje się przez długi czas, mamy do czynienia z poważnym zaburzeniem zdrowia.

Możliwe przyczyny trwałego przemęczenia

Chroniczne przemęczenie przy wystarczającej ilości snu jest objawem problemów zdrowotnych. Do prawidłowej regulacji rytmu snu i czuwania organizm potrzebuje tlenu i składników odżywczych w odpowiednich ilościach. Aby je uzyskać, wykorzystuje następujące funkcje fizjologiczne:

• metabolizm,
• krążenie krwi,
• czynność serca,
• produkcja hormonów,
• obrona immunologiczna,
• aktywność nerwowa.

Jeśli jedna z tych funkcji jest zakłócona, dochodzi do zaburzeń snu (bezsenność) lub zwiększonego zapotrzebowania na sen (hipersomnia).

Niektóre stany chorobowe mogą wywoływać zarówno zaburzenia snu, jak i zwiększone zapotrzebowanie na sen. Należą do nich zespół napięcia przedmiesiączkowego i menopauza u kobiet.

Przyczyny zaburzeń snu

Zaburzenia snu zaliczane są przede wszystkim do zmęczenia nieorganicznego lub fizjologicznego. Organizm potrzebuje snu i nie otrzymuje go w wystarczającej ilości.

• Trudności z zasypianiem, niespokojny sen i częste przebudzenia w nocy są zazwyczaj konsekwencją stresu psychologicznego i napięcia emocjonalnego. Jeśli nie są one tylko tymczasowe, może wystąpić depresja. Wypalenie, lęk i depresja to typowe choroby związane z brakiem snu i permanentnym zmęczeniem.
• Bezdech senny (ciężkie chrapanie z częstymi przerwami w oddychaniu) zakłóca spokojny sen z powodu niedostatecznego zaopatrzenia w tlen. Skutkiem tego jest przemęczenie w ciągu dnia.
• Zaburzenia odżywiania, niezdrowa dieta, a także nadużywanie alkoholu i narkotyków zaburzają rytm snu i czuwania.

Przyczyny zwiększonego zapotrzebowania na sen

U osób ze zwiększonym zapotrzebowaniem na sen występuje duże uczucie zmęczenia mimo wystarczającej długości snu. W tym przypadku lekarze mówią o zmęczeniu organicznym, patologicznym.

• Uczucie przemęczenia może być skutkiem ubocznym przyjmowania leków. Dotyczy to leków regulujących funkcje nerwowe, metabolizm mózgu lub ciśnienie krwi.
• Brak ruchu, dostatecznej ilości wypijanych płynów i tlenu sprzyja zmęczeniu i w znacznym stopniu przyczynia się do senności w ciągu dnia.
• Niedobór magnezu jest przyczyną zmęczenia i utraty energii.
• Niedobory witamin i minerałów przyczyniają się do szybkiego zmęczenia.
• Narażenie środowiskowe na działanie toksyn i zanieczyszczeń może zwiększyć zapotrzebowanie na sen.
• Jeśli układ odpornościowy broni się przed infekcjami, obciąża to organizm i powoduje zmęczenie.

Choroby jako przyczyna chronicznego przemęczenia.

W niektórych przypadkach chorób chroniczne przemęczenie jest jednym z objawów typowych lub towarzyszących, należą do nich:

• niedoczynność tarczycy,
• niedokrwistość,
• cukrzyca,
• arytmia serca,
• migrena,
• niewydolność serca,
• nowotwór,
• zespół przewlekłego zmęczenia (CFS),
• narkolepsja (uzależnienie od snu),
• stwardnienie rozsiane,
• choroby płuc,
• choroba Parkinsona,
• uszkodzenia wątroby i nerek,
• różne choroby autoimmunologiczne,
• zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie krwi,
• choroby przewodu pokarmowego,
• choroby reumatyczne,
• fibromialgia.

Przemęczenie – diagnoza zaczyna się od szczegółowej rozmowy z lekarzem

Jeśli stresujące uczucie zmęczenia towarzyszy znanej już wcześniej chorobie, lekarz szybko zidentyfikuje jego przyczynę. Jeśli występuje u osoby dotychczas zdrowej, konieczne są liczne badania.

W pierwszej kolejności lekarz rodzinny przeprowadza szczegółową rozmowę na temat historii choroby. Podczas rozmowy będzie zadawał typowe pytania, na przykład:

• Czy po przebudzeniu pojawia się uczucie zmęczenia?
• Kiedy pojawia się zmęczenie?
• Czy występuje mikrosen?
• Czy nocnemu snu towarzyszy chrapanie?
• Jak długi i jak dobry jest sen nocny?
• Jak silne jest zmęczenie?
• Czy są jakieś inne dolegliwości?
• Jaka jest sytuacja rodzinna, społeczna i zawodowa?
• Czy są jakieś oznaki lęku lub depresji?
• Czy występują jakieś choroby przewlekłe?
• Czy w ostatnim czasie występowały silne wahania wagi ciała?
• Czy pacjent regularnie przyjmuje leki?
• Jak przedstawia się kwestia spożywania alkoholu?
• Czy pacjent zażywa narkotyki?
• Czy występuje narażenie na szkodliwe wpływy środowiskowe lub ekstremalne obciążenie hałasem?

Za pomocą tych pytań lekarz stara się ustalić przyczynę nieustannego uczucia zmęczenia u pacjenta. W tym celu konieczne jest udzielanie odpowiedzi zgodnych z prawdą. Ważnych wskazówek dostarczają również intymne lub przykre informacje o problemach małżeńskich i rodzinnych lub trudnościach finansowych.

Badania lekarskie

Po przeprowadzeniu wywiadu przeprowadza się następujące badania lekarskie:

• osłuchiwanie narządów oddechowych i serca,
• sprawdzenie czynności płuc,
• kontrola narządów limfatycznych,
• EKG,
• pomiar poziomu cukru we krwi,
• ogólne badanie krwi.

W zależności od historii choroby i wyników badań lekarz rodzinny może zasięgnąć dodatkowych opinii specjalistów.

Jeśli istnieje ryzyko lub występują szczególne obciążenia w ramach wykonywania zawodu, lekarz wypisze swojemu pacjentowi zwolnienie lekarskie z powodu przemęczenia.

Leczenie przewlekłego zmęczenia

Terapia mająca na celu przeciwdziałanie ciągłemu uczuciu zmęczenia zależy od diagnozy.

• Jeśli przyczyną chronicznego przemęczenia są okoliczności życiowe pacjenta, należy je zmienić. W tym celu można wykorzystać metody stosowane w psychoterapii.
• Jeśli przemęczenie jest skutkiem ubocznym innej choroby, terapia jest prowadzona wraz z leczeniem choroby podstawowej.
• Jeśli przemęczenie jest efektem ubocznym przyjmowanych leku, należy je w miarę możliwości zastąpić innymi środkami.
• Należy wyeliminować szkodliwe wpływy środowiskowe jako przyczynę.
• Jeśli przyczyną jest jakaś niezależna choroba, jak np. zespół przewlekłego zmęczenia lub narkolepsja, leczenie farmakologiczne prowadzone jest przy wsparciu środków terapii behawioralnej.

Pytania i odpowiedzi

Czy istnieją domowe sposoby na pozbycie się stresującego uczucia przewlekłego zmęczenia?

Domowe sposoby pomagają tylko w przypadku zmęczenia, które nie jest spowodowane chorobami psychicznymi lub organicznymi. Jeśli ilość snu jest niewystarczająca lub jeśli przyczyną jest stres, pomocne są: wydłużenie czasu trwania snu i różne techniki relaksacyjne.

Ćwiczenia na świeżym powietrzu, niskotłuszczowa dieta bogata w witaminy i wystarczająca ilość płynów mogą zapobiec występowaniu chronicznego przemęczenia.

Kogo głównie dotyka problem chronicznego przemęczenia?

Według badań przeprowadzonych w Niemczech w roku 2017, na stałe zmęczenie uskarżało się 9,4 proc. zatrudnionych mężczyzn. Wśród kobiet odsetek ten wynosił 11 procent.

Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza?

Wizytę u lekarza należy odbyć, jeśli uczucie ciągłego zmęczenia jest bardzo uciążliwe, uniemożliwia normalne funkcjonowanie w życiu zawodowym i osobistym i trwa dłużej niż trzy miesiące.

Źródła

• C. Myers, D. Wilks, Comparison of Euroqol EQ-5D and SF-36 in patients with chronic fatigue syndrome, „Quality of Life Research”, 8.
• R. Baker, E.J. Shaw, Diagnosis and management of chronic fatigue syndrome or myalgic encephalomyelitis (or encephalopathy): summary of NICE guidance, „The BMJ”, 335.
• Afari N, Buchwald D (February 2003). „Chronic fatigue syndrome: a review”. The American Journal of Psychiatry. 160.

Przeczytaj także o:

Zwolnienie lekarskie – jak uzyskać L4 przez internet?

Przeziębienie

Lekarz online opinie