Przemęczenie

kobieta trzyma się za twarz

Zmęczenie jest często spowodowane stresem i brakiem snu. Jednak uporczywe przemęczenie może być sygnałem poważnej choroby. Ciągłe omdlenia i wyczerpanie są oznaką patologicznie zwiększonego zapotrzebowania na sen. W tym przypadku konieczna jest rozmowa z lekarzem.

Jeśli cierpisz na długotrwałe zmęczenie, zawsze powinieneś skonsultować się z lekarzem. Dotyczy to również sytuacji, gdy zmęczenie pojawia się nagle i bez wyraźnego powodu lub wyraźnie przekracza poziom odczuwany jako normalny. Podczas wideokonsultacji z lekarzem TELEMEDI otrzymasz wstępną diagnozę, a w razie potrzeby również konieczną receptę czy zwolnienie lekarskie.

  • Przemęczeniu towarzyszy apatia i zmniejszona koncentracja uwagi.
  • Przewlekłe przemęczenie mimo wystarczającej ilości snu jest objawem niedoborów pokarmowych, zaburzeń snu lub chorób.
  • Skuteczna diagnoza i leczenie chronicznego przemęczenia poprzedzone są kompleksowymi badaniami.

Poprzez zmęczenie organizm sygnalizuje, że potrzebuje odpoczynku. Mózg kontroluje uwalnianie hormonów i neurotransmiterów i w ten sposób wpływa na układ odpornościowy, powodując tworzenie się określonych białek i zmianę temperatury ciała.

Pierwszym zauważalnym objawem przemęczenia jest zmniejszona zdolność do wykonywania zadań i koncentracji. Przedłużający się brak snu przejawia się także w innych fizycznych i psychicznych zaburzeniach, takich jak:

  • metabolizm,
  • krążenie krwi,
  • czynność serca,
  • produkcja hormonów,
  • obrona immunologiczna,
  • aktywność nerwowa.

Po długim, męczącym dniu lub po wyczerpujących zajęciach zmęczenie jest normalnym zjawiskiem. Nieprzespane noce związane ze stresem powodują narastające zmęczenie w ciągu dnia. Spokojna noc z wystarczającą ilością snu lub krótka przerwa na sen działa ożywczo i dodaje nowej energii.

Jeśli uczucie zmęczenia utrzymuje się przez długi czas, mamy do czynienia z poważnym zaburzeniem zdrowia.

Chroniczne przemęczenie przy wystarczającej ilości snu jest objawem problemów zdrowotnych. Do prawidłowej regulacji rytmu snu i czuwania organizm potrzebuje tlenu i składników odżywczych w odpowiednich ilościach. Aby je uzyskać, wykorzystuje następujące funkcje fizjologiczne:

  • metabolizm,
  • krążenie krwi,
  • czynność serca,
  • produkcja hormonów,
  • obrona immunologiczna,
  • aktywność nerwowa.

Jeśli jedna z tych funkcji jest zakłócona, dochodzi do zaburzeń snu (bezsenność) lub zwiększonego zapotrzebowania na sen (hipersomnia).

Niektóre stany chorobowe mogą wywoływać zarówno zaburzenia snu, jak i zwiększone zapotrzebowanie na sen. Należą do nich zespół napięcia przedmiesiączkowego i menopauza u kobiet.

Przyczyny zaburzeń snu

Zaburzenia snu zaliczane są przede wszystkim do zmęczenia nieorganicznego lub fizjologicznego. Organizm potrzebuje snu i nie otrzymuje go w wystarczającej ilości.

  • Trudności z zasypianiem, niespokojny sen i częste przebudzenia w nocy są zazwyczaj konsekwencją stresu psychologicznego i napięcia emocjonalnego. Jeśli nie są one tylko tymczasowe, może wystąpić depresja. Wypalenie, lęk i depresja to typowe choroby związane z brakiem snu i permanentnym zmęczeniem.
  • Bezdech senny (ciężkie chrapanie z częstymi przerwami w oddychaniu) zakłóca spokojny sen z powodu niedostatecznego zaopatrzenia w tlen. Skutkiem tego jest przemęczenie w ciągu dnia.
  • Zaburzenia odżywiania, niezdrowa dieta, a także nadużywanie alkoholu i narkotyków zaburzają rytm snu i czuwania.

Przyczyny zwiększonego zapotrzebowania na sen

U osób ze zwiększonym zapotrzebowaniem na sen występuje duże uczucie zmęczenia mimo wystarczającej długości snu. W tym przypadku lekarze mówią o zmęczeniu organicznym, patologicznym.

  • Uczucie przemęczenia może być skutkiem ubocznym przyjmowania leków. Dotyczy to leków regulujących funkcje nerwowe, metabolizm mózgu lub ciśnienie krwi.
  • Brak ruchu, dostatecznej ilości wypijanych płynów i tlenu sprzyja zmęczeniu i w znacznym stopniu przyczynia się do senności w ciągu dnia.
  • Niedobór magnezu jest przyczyną zmęczenia i utraty energii.
  • Niedobory witamin i minerałów przyczyniają się do szybkiego zmęczenia.
  • Narażenie środowiskowe na działanie toksyn i zanieczyszczeń może zwiększyć zapotrzebowanie na sen.
  • Jeśli układ odpornościowy broni się przed infekcjami, obciąża to organizm i powoduje zmęczenie.

Choroby jako przyczyna chronicznego przemęczenia.

W niektórych przypadkach chorób chroniczne przemęczenie jest jednym z objawów typowych lub towarzyszących, należą do nich:

  • niedoczynność tarczycy,
  • niedokrwistość,
  • cukrzyca,
  • arytmia serca,
  • migrena,
  • niewydolność serca,
  • nowotwór,
  • zespół przewlekłego zmęczenia (CFS),
  • narkolepsja (uzależnienie od snu),
  • stwardnienie rozsiane,
  • choroby płuc,
  • choroba Parkinsona,
  • uszkodzenia wątroby i nerek,
  • różne choroby autoimmunologiczne,
  • zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie krwi,
  • choroby przewodu pokarmowego,
  • choroby reumatyczne,
  • fibromialgia.

Jeśli stresujące uczucie zmęczenia towarzyszy znanej już wcześniej chorobie, lekarz szybko zidentyfikuje jego przyczynę. Jeśli występuje u osoby dotychczas zdrowej, konieczne są liczne badania.

W pierwszej kolejności lekarz rodzinny przeprowadza szczegółową rozmowę na temat historii choroby. Podczas rozmowy będzie zadawał typowe pytania, na przykład:

  • Czy po przebudzeniu pojawia się uczucie zmęczenia?
  • Kiedy pojawia się zmęczenie?
  • Czy występuje mikrosen?
  • Czy nocnemu snu towarzyszy chrapanie?
  • Jak długi i jak dobry jest sen nocny?
  • Jak silne jest zmęczenie?
  • Czy są jakieś inne dolegliwości?
  • Jaka jest sytuacja rodzinna, społeczna i zawodowa?
  • Czy są jakieś oznaki lęku lub depresji?
  • Czy występują jakieś choroby przewlekłe?
  • Czy w ostatnim czasie występowały silne wahania wagi ciała?
  • Czy pacjent regularnie przyjmuje leki?
  • Jak przedstawia się kwestia spożywania alkoholu?
  • Czy pacjent zażywa narkotyki?
  • Czy występuje narażenie na szkodliwe wpływy środowiskowe lub ekstremalne obciążenie hałasem?

Za pomocą tych pytań lekarz stara się ustalić przyczynę nieustannego uczucia zmęczenia u pacjenta. W tym celu konieczne jest udzielanie odpowiedzi zgodnych z prawdą. Ważnych wskazówek dostarczają również intymne lub przykre informacje o problemach małżeńskich i rodzinnych lub trudnościach finansowych.

Po przeprowadzeniu wywiadu przeprowadza się następujące badania lekarskie:

  • osłuchiwanie narządów oddechowych i serca,
  • sprawdzenie czynności płuc,
  • kontrola narządów limfatycznych,
  • EKG,
  • pomiar poziomu cukru we krwi,
  • ogólne badanie krwi.

W zależności od historii choroby i wyników badań lekarz rodzinny może zasięgnąć dodatkowych opinii specjalistów.

Jeśli istnieje ryzyko lub występują szczególne obciążenia w ramach wykonywania zawodu, lekarz wypisze swojemu pacjentowi zwolnienie lekarskie z powodu przemęczenia.

Terapia mająca na celu przeciwdziałanie ciągłemu uczuciu zmęczenia zależy od diagnozy.

  • Jeśli przyczyną chronicznego przemęczenia są okoliczności życiowe pacjenta, należy je zmienić. W tym celu można wykorzystać metody stosowane w psychoterapii.
  • Jeśli przemęczenie jest skutkiem ubocznym innej choroby, terapia jest prowadzona wraz z leczeniem choroby podstawowej.
  • Jeśli przemęczenie jest efektem ubocznym przyjmowanych leku, należy je w miarę możliwości zastąpić innymi środkami.
  • Należy wyeliminować szkodliwe wpływy środowiskowe jako przyczynę.
  • Jeśli przyczyną jest jakaś niezależna choroba, jak np. zespół przewlekłego zmęczenia lub narkolepsja, leczenie farmakologiczne prowadzone jest przy wsparciu środków terapii behawioralnej.

Czy istnieją domowe sposoby na pozbycie się stresującego uczucia przewlekłego zmęczenia?

Domowe sposoby pomagają tylko w przypadku zmęczenia, które nie jest spowodowane chorobami psychicznymi lub organicznymi. Jeśli ilość snu jest niewystarczająca lub jeśli przyczyną jest stres, pomocne są: wydłużenie czasu trwania snu i różne techniki relaksacyjne.

Ćwiczenia na świeżym powietrzu, niskotłuszczowa dieta bogata w witaminy i wystarczająca ilość płynów mogą zapobiec występowaniu chronicznego przemęczenia.

Kogo głównie dotyka problem chronicznego przemęczenia?

Według badań przeprowadzonych w Niemczech w roku 2017, na stałe zmęczenie uskarżało się 9,4 proc. zatrudnionych mężczyzn. Wśród kobiet odsetek ten wynosił 11 procent.

Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza?

Wizytę u lekarza należy odbyć, jeśli uczucie ciągłego zmęczenia jest bardzo uciążliwe, uniemożliwia normalne funkcjonowanie w życiu zawodowym i osobistym i trwa dłużej niż trzy miesiące.

  • C. Myers, D. Wilks, Comparison of Euroqol EQ-5D and SF-36 in patients with chronic fatigue syndrome, „Quality of Life Research”, 8.
  • R. Baker, E.J. Shaw, Diagnosis and management of chronic fatigue syndrome or myalgic encephalomyelitis (or encephalopathy): summary of NICE guidance, „The BMJ”, 335.
  • Afari N, Buchwald D (February 2003). „Chronic fatigue syndrome: a review”. The American Journal of Psychiatry. 160.

Przeczytaj także o:

Autor

opracowano przez radę medyczną Telemedi

Zaktualizowano: 05.05.2023
  • poradnik
  • Przemęczenie