Stan podgorączkowy – przyczyny stanu podgorączkowego.
Podwyższona temperatura ciała człowieka to jeden z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu, gdy zaatakują go wirusy, bakterie, alergeny lub grzyby. Niekiedy jest to również stan fizjologiczny. Stan podgorączkowy to sytuacja, kiedy temperatura ciała jest jedynie lekko podwyższona - między 37℃ do maksymalnie 38℃. Co jeszcze może wywoływać stan podgorączkowy? Dowiedz się, jak właściwie mierzyć temperaturę ciała i interpretować jej wyniki.
Stan podgorączkowy – podwyższona ciepłota ciała.
Za wzrost temperatury ciała odpowiada układ odpornościowy – podwyższoną temperaturą ciała zwalcza szkodliwe patogeny, które wniknęły do organizmu. Prawidłowa temperatura ciała oscyluje wokół wartości 36,6℃ – prawidłowe wartości mieszczą się w zakresie 36℃ – 37℃, więc np. 36,8℃ lub 36,2℃.
Uznaje się, że stan podgorączkowy to przedział 37℃ – 38℃.
Stan podgorączkowy i gorączka powstają, kiedy do organizmu wnikają pirogeny z zewnątrz – są to białka będące produktem metabolizmu wirusów i bakterii. Komórki odpornościowe po zetknięciu się z nimi zaczynają wytwarzać pirogeny endogenne – te razem z krwią dostają się podwzgórza. Pirogeny endogenne pobudzają podwzgórze to wytwarzana prostaglandyn i innych substancji zapalnych, które po dotarciu do ośrodka regulacji temperatury zmieniają punkt nastawczy na wyższy. Temperatura ciała wzrasta wtedy o kilka stopni lub nieznacznie podnosi się.
Stan podgorączkowy – przyczyny.
Co właściwie oznacza stan podgorączkowy? Wszystko zależy od towarzyszących mu innych objawów. Stan podgorączkowy pojawia się często wraz z pierwszymi objawami infekcji wirusowej lub bakteryjnej, takimi jak katar, ból gardła, ból głowy, kaszel. Przyczynami stanu podgorączkowego mogą być następujące schorzenia o podłożu infekcyjnym lub bakteryjnym:
- zapalenie gardła (ból gardła, głowy, uczucie rozbicia, podwyższona temperatura ciała, zaczerwieniona lub zaróżowiona błona śluzowa gardła i powiększone migdały. Często chorują na nie dzieci z powodu nie do końca rozwiniętego układu odpornościowego)
- zapalenie oskrzeli (pojawiają się typowe objawy infekcji z uporczywym, suchym kaszlem, który stopniowo przechodzi w mokry);
- zapalenie ucha (stan podgorączkowy lub gorączka, uczucie osłabienia, ból i uczucie pełności w uchu, wrażenie przytkania ucha, może wystąpić wyciek z ucha);
- zakażenie układu moczowego (często jego jedynym objawem jest tylko stan podgorączkowy lub gorączka, może wystąpić częstomocz, pieczenie w okolicach cewki moczowej, częste parcie na mocz;
- zakażenie układu pokarmowego (wymioty, nudności, ból brzucha, brak apetytu, stan podgorączkowy lub gorączka);
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna (bóle brzucha, stan podgorączkowy, gorączka, stolce z krwią, utrata masy ciała, częste biegunki);
- zapalenie zatok (ból głowy z przodu i na wysokości czoła, nasila się przy pochylaniu, towarzyszy mu katar, osłabienie, ból gardła, zatkany nos).
Chorobą, w której pojawia się przewlekły stan podgorączkowy jest nadczynność tarczycy. Jest to choroba, w której tarczyca produkuje zbyt duże ilości hormonów. Nadczynność tarczycy objawia się podwyższoną temperaturą, uczuciem gorąca, nadmierną potliwością, drżeniem rąk, pojawia się w niej wytrzeszcz oczu i nieregularne miesiączki. W badaniach laboratoryjnych charakteryzuje się niskim poziomem TSH przy jednoczesnym zwiększonym stężeniu wolnych hormonów tarczycy (fT3 i fT4).
Wyższa temperatura ciała – stany fizjologiczne.
Istnieje wiele stanów fizjologicznych organizmu, kiedy występuje stan podgorączkowy. Może on pojawić się w czasie owulacji, fazy lutealnej i ciąży. Krótkotrwały stan podgorączkowy jest zwykle wynikiem przegrzania organizmu – zwiększenie ciepłoty ciała występuje przy wzmożonym wysiłku fizycznym, podczas upalnych dni lub w czasie korzystania z sauny. Przegrzanie organizmu może wystąpić przy zbyt długim przebywaniu na słońcu.
Jak mierzyć temperaturę ciała?
Podczas choroby monitorowanie temperatury powinno odbywać się w regularnych odstępach czasu, zależnie od towarzyszących objawów i samopoczucia. Pomiar temperatury może odbyć się za pomocą termometru elektronicznego, dotykowego lub cieczowego (nie jest to rtęć – termometry rtęciowe nie są produkowane od 2009 roku, zastąpił je galinstan). Mierzyć temperaturę możemy na czole (termometry elektroniczne, zbliżeniowe), pod pachą (najmniej dokładny pomiar z perspektywy medycyny), w ustach i w odbycie (najdokładniejszy pomiar).
Właściwe wartości temperatury ciała, zależnie od miejsca pomiaru temperatury:
- pod pachą termometrem szklanym lub elektronicznym – 36,6℃ – 37,5℃;
- na czole termometrem bezdotykowym – 36,6 – 37,5℃;
- w odbycie – za prawidłową temperaturę uznaje 37,1℃ – 37,9℃, wynik 38℃ oznacza podwyższoną temperaturę – stan podgorączkowy;
- w ustach – prawidłowa wartość to 36,8℃.
W przypadku mierzenia temperatury pod pachą lub na czole, należy pamiętać, że jest to najmniej dokładny pomiar.
Co zrobić gdy stan podgorączkowy utrzymuje się dłuższy czas?
Utrzymujący się stan podgorączkowy bez wyraźnych przyczyn wymaga konsultacji lekarskiej i przeprowadzenia szeregu badań laboratoryjnych. Leczenie stan podgorączkowy powinno zaczynać się od jego przyczyny – gdy wystąpią objawy przeziębienia, podwyższona temperatura ciała minie wraz z nimi. W przypadku stanu podgorączkowego trwającego przewlekle, trzeba znaleźć jego przyczynę. Zgłoś się do lekarza rodzinnego – ten zbierze wywiad, zaleci morfologię krwi, badanie ogólne moczu, badanie hormonów tarczycy. Sam objaw w postaci stanu podgorączkowego na ogół nie wymaga leczenia. Dopiero wysoka gorączka powinna być zbijana (39℃ u dzieci i ok. 40℃ u dorosłych, jednak jeżeli dziecko lub dorosły czuje się bardzo źle nawet przy 38℃, lekarze też wtedy polecają zbijanie gorączki). W przypadku tak wysokiej gorączki należy zbijać farmakologicznie, stosując leki przeciwgorączkowe (za pomocą ibuprofenu, kwasu acetylosalicylowego, pyralginy czy paracetamolu). W przypadku gorączki z zapalenia oskrzeli lub zapalenia płuc stosuje się leczenie antybiotykami.
Przeczytaj także o: