Testy alergiczne – sposób na wykrycie uczulenia
Objawy alergii to nie tylko uporczywy katar, kichanie czy kaszel. To również swędzące zmiany skórne i liczne objawy ze strony układu pokarmowego. Na wizycie w poradni alergologicznej zlecane są testy alergiczne różnego rodzaju. Jak wyglądają testy alergiczne i kiedy warto udać się do alergologa?
Objawy alergii – kiedy udać się do specjalisty?
Tutaj znajdziesz lekarzy specjalizacji alergolog online.
Alergia występuje wtedy, kiedy nasz układ odpornościowy nadmiernie reaguje na niektóre czynniki środowiskowe. Po kontakcie z alergenem od razu pojawiają się nieprzyjemne objawy ze strony różnych układów i narządów. Istnieją choroby alergiczne, które dają szereg charakterystycznych objawów, na przykład atopowe zapalenie skóry. Chorobę układu oddechowego z towarzyszącym uciążliwym kaszlem nazywamy astmą oskrzelową.
Większość czynników środowiskowych może wywołać alergię. Substancje wywołujące objawy alergii nazywane są alergenami. Określić, na co dokładnie jesteśmy uczuleni, pozwalają testy alergiczne lub badania krwi (oznaczenia przeciwciał IgE, IgG w kontakcie z alergenem).
Najpopularniejsze alergeny
Pyłki roślin i zarodniki grzybów (alergeny wziewne):
- pyłki traw;
- pyłki kwiatów;
- pyłki drzew liściastych (brzoza, dąb, olszyna,wierzba, leszczyna, wiąz, topola itp.);
- pyłki grzybów takich jak Aspergillus, Cladosporium i Alternaria , któych w powietrzu jest bardzo dużo od wiosny aż do późnej jesieni.
Czynniki domowe (alergeny wziewne i kontaktowe):
- roztocza kurzu domowego;
- alergeny zwierząt – sierść psa lub kota.
Alergeny pokarmowe (gdy organizm nie toleruje jakiegoś pokarmu):
- orzechy;
- mleko i produkty nabiałowe;
- białko jaja kurzego;
- cytrusy i inne owoce;
- niektóre warzywa, rośliny strączkowe;
- produkty zbożowe.
Alergeny skórne (wywołują zaczerwienienia, wysypkę i swędzenie skóry):
- alergeny kontaktowe – substancje chemiczne zawarte w proszkach do prania, środkach higieny osobistej, wodzie i kosmetykach;
- jad owadów.
Alergie na leki – właściwe wszystkie substancje lecznicze mogą wywoływać uczulenie – np. niesteroidowe leki przeciwzapalne (Paracetamol, Ibuprom).
Objawy alergii ze strony różnych układów
Objawy związane z alergią wywołuje histamina – substancja wydzielana przez komórki zapalne. Odpowiada ona za uporczywy świąd, katar, kichanie oraz reakcje skórne.
Układ oddechowy (najczęściej alergie na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych):
- wodnisty katar i kichanie;
- swędzenie i łzawienie oczu;
- drapanie w gardle;
- uporczywy kaszel.
Układ pokarmowy (po spożyciu alergizującego pokarmu):
- bóle brzucha;
- wzdęcia, nadmierne gazy po spożyciu alergenu;
- nudności i wymioty;
- wysypka na ciele.
Objawy skórne (po kontakcie z alergenem):
- zaczerwienienie i swędzenie skóry;
- nadmierne wysuszenie, skóra staje się mniej elastyczna;
- łuszczenie się skóry;
- mogą pojawiać się bąble jak po poparzeniu pokrzywą;
- rumień i wysypka.
Silną i niebezpieczną reakcją organizmu na alergen może być wstrząs anafilaktyczny. Po kontakcie z alergenem dochodzi do silnego obniżenia ciśnienia krwi, pojawiają się również takie objawy jak obrzęk tkanek podskórnych, utrata przytomności, widoczne na ciele bąble lub ból brzucha i biegunka. Jest to sytuacja zagrożenia życia, dlatego od razu należy wdrożyć odpowiednie leczenie, polegające na podaniu adrenaliny w przednio-boczną część uda.
Rodzaje testów alergicznych
Główną metodą diagnozowania alergii przez alergologa są testy alergiczne – swoiste próby prowokacyjne, które mają sprawdzić reakcję organizmu w przypadku konkretnych alergenów. Lekarz do zlecenia testów alergicznych potrzebuje od nas informacji na temat obserwacji objawów – w jakich sytuacjach i kiedy występują oraz jakie jest ich nasilenie. Na tej podstawie lekarz wybiera panel alergenów, jakie będą badane (panel pokarmowy, panel wziewny). Wyróżniamy testy alergiczne naskórkowe płatkowe oraz skórne testy punktowe.
Testy skórne nie wymagają specjalnych przygotowań.
Testy alergiczne u dzieci wykonuje się zazwyczaj po 3 roku życia, ze względu na to, że młodsze dzieci nie są skłonne do współpracy, a badanie wywołuje niewielki dyskomfort.
Na czym polegają testy skórne punktowe? Pielęgniarka lub lekarz wstrzykuje pod skórę małe ilości alergenów, lub nakłada punktowo kropelki z alergenami i delikatnie nacina skórę jednorazowym, cienkim lancetem. Oprócz alergenów na skórze przedramion umieszczane są dwie próby w postaci roztworu histaminy w stężeniu 1:1000 (powinien wywołać rumień, bąbel i niewielki świąd) oraz próba ujemna w postaci soli fizjologicznej. Jednorazowo można przebadań 10-20 alergenów.
Następnie należy odczekać na miejscu ok. 20 minut – jeśli po aplikacji pojawi się bąbel, oznacza to alergię.
Kiedy wykonuje się testy płatkowe?
Testy alergiczne należy wykonać w przypadku wystąpienia objawów alergii na leki, kosmetyki, konserwanty, leki, metale i substancje chemiczne. Lekarz zleca wtedy testy alergiczne płatkowe. W ten sposób wykrywa się również reakcje alergiczne wywołane substancjami zapachowymi.
Testy skórne płatkowe wykonywane są na skórze pleców. Lekarz na 48 godzin nakleja punktowo specjalne bibułki nasączone substancjami alergizującymi, po tym czasie sprawdza czy pojawiła się reakcja zapalna. Następny odczyt następuje po 72 godzinach. Wynik testów alergicznych płatkowych oznaczany jest w skali plusowej. Alergię na dany alergen kontaktowy diagnozuje się w przypadku wystąpienia dwóch plusów:
0 – brak reakcji,
+ – rumień
++ – rumień, grudki
+++ – rumień, grudki, pęcherzyki.
Do testów alergicznych skórnych nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Jeżeli bierzemy jakieś leki antyhistaminowe przepisane przez lekarza pierwszego kontaktu, na kilka dni przed badaniem należy je odstawić. Jeśli przyjmujemy jakieś stałe leki, dobrze jest dopytać rejestratorki przy zapisie, czy je również trzeba odstawić.
Ile kosztują testy alergiczne? Przy wizycie w ramach NFZ są one darmowe. W prywatnych placówkach medycznych są to ceny oscylujące w granicach 160-200 zł. w przypadku testów alergicznych punktowych oraz 120-160 zł. za testy naskórkowe płatkowe.
Aby uzyskać wstępną diagnozę alergii przydatne są również domowe testy alergiczne dostępne w aptekach, jednak i tak najlepiej udać się do poradni alergologicznej.
Testy alergiczne z krwi – co wykrywają?
Testy alergiczne z krwi polegają na zwykłym jej pobraniu w laboratorium. Dobrze jest wykonać badania już przed pierwszą wizytą u alergologa, jeśli jesteśmy w stanie określić, w jakich okolicznościach pojawiają się objawy (np. katar pojawia się wraz z okresem pylenia brzozy – wtedy robimy panel wziewny). Poprzez badanie krwi można sprawdzić, czy występują alergie pokarmowe, wziewne oraz skórne. Przykładowo, panel alergii pokarmowych zawiera najczęściej występujące rodzaje alergenów. W ofercie wielu laboratoriów występują również panele mieszane, np. pediatryczny, gdzie oznacza się uczulenia zarówno na alergeny pokarmowe, jak i wziewne. Przy okazji testów alergicznych oznacza się również poziom przeciwciał IgE i IgG.
Testy alergiczne z krwi należy wykonywać na czczo, na pobranie należy stawić się rano, normalnie zażyć przyjmowane leki.
Na wyniki testów alergicznych z krwi czekamy zwykle do 7 dni roboczych.
Istnieją również molekularne testy alergiczne z krwi-badają pełen przekrój alergii pokarmowych oraz wziewnych. Ze względu na ich zaawansowanie technologiczne i możliwość wykrycia wielu alergii naraz, kosztują powyżej 1000 zł.
Przeczytaj także o: