Witamina D – jak rozpoznać niedobór i zapobiec powikłaniom zdrowotnym?
W Polsce suplementacja witaminy D zalecana jest przez lekarzy rodzinnych od października do marca. Niedobór witaminy D niesie za sobą szereg objawów, które realnie wpływają na codzienne funkcjonowanie człowieka i dobrostan organizmu. Szacuje się, że niedobory witaminy D występują na całym świecie, szczególnie na półkuli północnej, u osób z różnych grup wiekowych. Dowiedz się, jakie są objawy niedoboru witaminy D, jak sprawdzić stężenie witaminy D i czy przedawkowanie witaminy D jest w ogóle możliwe?
Normy witaminy D
Witamina D w świetle aktualnej wiedzy medycznej jest niemal „świętym Gralem”. Liczne badania dowiodły, że ma ona wpływ na mnóstwo aspektów funkcjonowania organizmu. Przede wszystkim witamina D jest jedną z podstaw utrzymania homeostazy wapniowo-fosforanowej – wpływa na zdrowie zębów i kości. Poza tym wpływa na działanie układu odpornościowego i zapobiega chorobom autoimmunologicznym. Reguluje ciśnienie krwi, zapobiega nowotworom, wspomaga funkcjonowanie układu krwionośnego i serca. Jeśli chodzi o układ nerwowy, witamina D wspomaga rozwój mózgu dziecka, poprawia funkcje poznawcze oraz zapobiega depresji.
Niedobory witaminy D dotyczą większości społeczeństwa. Jej głównym źródłem jest synteza skórna, a więc reakcja zachodząca skórze przez promieniowanie słoneczne. W naszym klimacie mamy zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej przez niewielką ilość słońca w ciągu roku.
Stężenie witaminy D można mierzyć poprzez badane krwi. Niestety ocena stężenia 25 OH D w surowicy nie jest refundowana przez NFZ, pacjent musi zapłacić za badanie, kiedy kieruje na nie lekarz rodzinny. Dopiero uzyskanie skierowania od endokrynologa lub lekarza chorób metabolicznych pozwala wykonać badanie bezpłatnie. Nie jest wymagane od lekarzy, aby wprowadzając suplementację witaminy D kierowali pacjentów na badanie krwi, ponieważ ryzyko przedawkowania witaminy D u osób dorosłych jest znikome. Aby do niego doszło, musi dojść do bardzo dużej i długotrwałej podaży witaminy D w formie suplementów.
W surowicy krwi normy stężeń 25OH D wyglądają następująco:
- < 25 nmol/l – deficyt;
- 25-50 – niedobór witaminy D;
- >50-75 – poziom suboptymalny;
- 75-200 – poziom optymalny;
- >250 – poziom witaminy D toksyczny.
Niedobór witaminy D – jak się objawia?
Z niedoborem witaminy D zmaga się większość populacji ogólnej. Niestety, niedobór witaminy D nie daje żadnych, specyficznych objawów, a te które się pojawiają łatwo pomylić z innymi przyczynami.
Niedobór witaminy D może objawiać się na wiele różnych sposobów, a niektóre z najczęstszych symptomów to:
Ogólne objawy związane ze zbyt niską witaminą D:
- Przewlekłe zmęczenie
- Osłabienie mięśni
- Bóle kości i stawów
- Zwiększona podatność na infekcje
- Depresja
- Wahania nastroju
- Bezsenność
- Wypadanie włosów
U dzieci:
- Krzywica
- Opóźniony wzrost
- Problemy z zębami
- Nadmierna potliwość głowy
U dorosłych:
- Osteoporoza (osłabienie kości)
- Zwiększone ryzyko złamań
- Bóle pleców
- Trudności w chodzeniu
Jak właściwie suplementować witaminę D?
Przyjmowanie witaminy D zależy od wielu czynników. Suplementacja witaminą D zależy od masy ciała, wieku i ewentualnych wyników badań laboratoryjnych.
- Donoszone noworodki – 400 j.m/dobę od pierwszych dni życia;
- Wcześniaki – 800 j.m do czasu osiągnięcia 40 tygodnia;
- Dzieci i młodzież – 600-1000 j.m zależnie od masy ciała przez cały rok lub w okresie jesienno-zimowym;
- U osób dorosłych w profilaktyce niedoboru witaminy D – 800 – 2000 j.m;
- U osób dorosłych z potwierdzonym niedoborem witaminy D – dzienna dawka witaminy D 1000 – 10 000 j.m na dobę przez 1-3 miesiące, zależnie od masy ciała, wieku, stopnia niedoboru. Leczenie stosowane jest do osiągnięcia prawidłowego stężenia witaminy D. Przy leczeniu niedoboru witaminy D lekarze polecają rezygnację z silnych filtrów przeciwsłonecznych, jednocześnie odradzając przebywanie na słońcu w godzinach południowych.
Przeczytaj także o: