Wybroczyny

Czym są wybroczyny na skórze?

Wybroczyny to widoczne gołym okiem niewielkie czerwone lub fioletowe plamki, powstałe na skutek wynaczynienia się krwi. Wybroczyny znane są również pod nazwą petocie.

Wybroczyny na skórze – mechanizm powstawania

Wybroczyna powstaje w wyniku wynaczynienia się krwi z drobnych naczyń włosowatych do skóry i błon śluzowych. Kiedy w naczyniach włosowatych wzrasta ciśnienie, włośniczki ulegają uszkodzeniu – wtedy przez ich ściany przenikają czerwone krwinki, czego efektem są właśnie plamy na ciele.

Wybroczyny mogą towarzyszyć różnym chorobom, dlatego w przypadku ich wystąpienia należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia przyczyny. 

Jak wyglądają wybroczyny? Charakterystyka czerwonych i fioletowych plamek na skórze

Wybroczyny znane są również pod nazwą petocie. Są to drobne zmiany o czerwonym lub czerwonobrunatnym zabarwieniu. Zwykle mają mniej niż 3 mm. Możesz zaobserwować je na skórze i błonie śluzowej. Czasami kilka wybroczyn znajdujących się obok siebie może zlać się ze sobą w jedną całość. Niektóre wybroczyny nie są wyczuwalne pod palcami, inne są wypukłe. 

Wybroczyny nie bledną pod wpływem ucisku, aby to sprawdzić, można wykonać tzw. test szklanki. Przyciśnij do zmian skórnych przezroczyste naczynie, np. szklankę. Jeśli masz do czynienia z wybroczynami, to zaczerwienienie nie zniknie. 

Jakie są przyczyny wybroczyn na skórze?

Częstą przyczyną pojawiania się wybroczyn jest uraz mechaniczny. Wybroczyny mogą powstać nie tylko na skutek uderzenia, ale też intensywnego drapania czy długotrwałego nacisku. Do wystąpienia wybroczyn może doprowadzić także wzrost ciśnienia krwi w drobnych naczyniach krwionośnych. Ma on miejsce podczas wysiłku fizycznego, podnoszenia dużych ciężarów, porodu, wymiotów czy intensywnego kaszlu.

Oprócz tego wybroczyny skórne mogą być skutkiem takich problemów, jak:

• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• niski poziom płytek krwi,
• niedobory czynników krzepnięcia uczestniczących w procesie krzepnięcia,
• dezaktywacja funkcji płytek (podczas przyjmowania leków),
• małopłytkowe skazy krwotoczne.

Wybroczyny u dziecka – co robić, gdy się pojawią?

Najczęstsze przyczyny wybroczyn u dzieci: 

• napadu płaczu i złości, 
• kaszlu, 
• wymiotów, 
• infekcji, 
• nowotworów (białaczek i chłoniaków), 
• plamicy Schönleina-Henocha, 
• zespołu hemolityczno-mocznicowego. 

Gdzie robią się wybroczyny?

Wybroczyny mogą być zlokalizowane praktycznie na całym ciele. Najczęściej występują na twarzy, plecach, rękach i dłoniach oraz na nogach i stopach.

Niekiedy wybroczyny robią się na błonach śluzowych, w jamie ustnej, na podniebieniu czy na języku. Warto też dodać, że wybroczyny u dziecka występują tak samo często jak u osób dorosłych.

Wybroczyny na skórze – diagnostyka

Pierwszym krokiem w diagnozie wybroczyn jest wywiad lekarski.  Pytania będą dotyczyły: czasu pojawienia się zmian,  miejsce ich występowania,  zmiany wyglądu wybroczyn, wcześniejsze występowanie podobnych objawów skórnych,  stosowane leki,  problemy z krzepnięciem krwi, przebyte urazy, dodatkowe objawy, np. osłabienie, symptomy infekcji, bóle głowy i stawów, dolegliwości ze strony układu moczowego, krwawienia z nosa, zmniejszenie masy ciała. 

Kolejnym etap diagnostyki to dokładne badanie lekarskie. Lekarz obejrzy całe ciało i błony śluzowe, oceni węzły chłonne, gardło, płuca, serce, jamę brzuszną, stawy i zbada objawy oponowe (np. sztywność karku), sprawdzi również wysycenie hemoglobiny tlenem za pomocą pulsoksymetru.  

Wybroczyny na skórze- badania

W wypadku, gdy lekarz uzna to za konieczne, zostaną zapewne zlecone dodatkowe badania: 

• morfologia krwi z rozmazem, 
• posiew krwi, 
• podstawowe badanie układu krzepnięcia (INR oraz APTT), a u niektórych chorych także zaawansowane badania testujące krzepnięcie krwi, 
• enzymy wątrobowe, 
• badania określające funkcję nerek, np. kreatyninę, 
• stężenie elektrolitów, np. sodu i potasu, 
• badanie ogólne moczu, 
• nakłucie lędźwiowe. 

Przy jakich chorobach robią się wybroczyny?

Czerwone wybroczyny na ciele są charakterystyczne dla niektórych schorzeń. Najczęściej występują w przebiegu chorób zakaźnych, takich jak:

• mononukleoza zakaźna,
• zakażenia septyczne,
• meningokoki,
• parwowirusy,
• szkarlatyna (płonica),
• gorączka krwotoczna,
• infekcyjne zapalenie wsierdzia,
• cytomegalowirus (CMV).

Wśród innych czynników powodujących wybroczyny należy wymienić: 

• białaczkę, 
• chłoniaki, 
• niedokrwistość aplastyczną (zaburzenie prowadzące do obniżenia liczby erytrocytów, białych krwinek i płytek krwi), 
• plamicę Schönleina-Henocha, 
• zespół hemolityczno-mocznicowy, 
• pierwotną małopłytkowość immunologiczną, 
• toczeń rumieniowaty układowy, 
• infekcyjne zapalenie wsierdzia, 
• bolesne wybroczyny na kończynach o podłożu psychicznym rozwijające się głównie u kobiet, 
• ugryzienie przez kleszcza i niektóre pająki, 
• nadmierne spożywanie alkoholu prowadzące do zmniejszenia ilości płytek krwi, 
• niedobór witaminy C. 

Jak pozbyć się wybroczyn?

U pacjentów, u których wybroczyny pojawiają się na skutek stosowania leków, lekarz może zadecydować o ich stałym lub czasowym odstawieniu. 

Gdy wybroczyny pojawią się w wyniku dźwigania, kaszlu, napadu płaczu lub wymiotów, zazwyczaj znikają samoistnie.  

Wybroczyny na skórze – leczenie

Wybroczyny mogą pojawić się w przebiegu wielu stanów i chorób. Podstawą terapii wybroczyn jest odpowiednie leczenie schorzeń, które prowadzą do ich rozwoju. 

W przypadku infekcji wirusowych leczenie wybroczyn ma charakter objawowy:  

• odpoczynek,  
• odpowiednie nawodnienie, 
• stosowanie preparatów o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym.  
• można co najwyżej wzbogacić dietę lub zastosować suplementy z witaminą C , która uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne.

W leczeniu zakażeń bakteryjnych stosuje się antybiotyki.  

Jeżeli wybroczyny pojawiają się na skutek białaczki lub chłoniaka, to lekarz włączy odpowiednią terapię przeciwnowotworową.  

Czasami wybroczyny wymagają specjalistycznego leczenia schorzeń podstawowych.  Ma to miejsce w przypadku:  

• plamicy Schönleina-Henocha,  
• infekcyjnego zapalenia wsierdzia,  
• tocznia rumieniowatego układowego,  
• zespołu hemolityczno-mocznicowego. 

Przeczytaj także o:

Szkarlatyna

Morfologia krwi

Kreatynina