Wymioty

Wymioty powodują, że treść żołądkowa zostaje wydalona przez usta, a wraz z nią czynniki wyzwalające chorobę, takie jak bakterie, wirusy czy toksyny. Organizm stara się pozbyć szkodliwych substancji tak szybko, jak to możliwe. Wymioty są więc reakcją obronną organizmu i naturalnym odruchem.

Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku wymiotów?

Jeśli nieprzerwane wymioty utrzymują się dłużej niż godzinę, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Najszybszym sposobem jest videokonsultacja z lekarzem TELEMDI, który postawi diagnozę i doradzi, jakie dalsze kroki należy podjąć. W razie konieczności będzie też mógł wystawić receptę i zwolnienie lekarskie.

Podstawowe informacje

• Wymioty (łac. vomitus, emesis) to odruchowe, wsteczne opróżnianie żołądka.
• Wymioty są objawem, a nie chorobą samą w sobie.
• Możliwymi przyczynami są infekcje, zatrucia pokarmowe oraz liczne choroby.
• Silne i długotrwałe wymioty poważnie osłabiają organizm

Definicja wymiotów

Termin „wymioty” odnosi się do wstecznego opróżniania żołądka, a nawet treści jelitowej i żółci na zewnątrz przez przełyk i usta. Żołądek kurczy się odruchowo. Wymioty nie mogą być kontrolowane w sposób dowolny. Nie można im świadomie zapobiegać. Wymioty same w sobie nie są chorobą, ale zawsze mają przyczynę medyczną. Jest to reakcja obronna organizmu.

Objawy

Wymioty poprzedzone są przykrymi mdłościami. Jednak zanim to nastąpi, organizm przygotowuje się do wymiotów. Typowe objawy to:

• uczucie ucisku w żołądku,
• uczucie ucisku w górnej części brzucha,
• skurcze brzucha,
• ból w żuchwie,
• powtarzające się, intensywne ziewanie,
• odbijanie.

Wiele innych objawów takich jak biegunka, bóle i zawroty głowy, szumy w uszach czy zaburzenia świadomości stanowią wskazówkę co do możliwych przyczyn wymiotów.

Przyczyny wymiotów

Zakres możliwych przyczyn wymiotów jest bardzo duży. Wymioty mogą być zupełnie niegroźne, ale mogą też wskazywać na poważną chorobę. Zasadniczo wymioty mogą być wywołane przez bodźce obwodowego układu nerwowego, działające bezpośrednio na układ pokarmowy lub przez bodźce ośrodkowego układu nerwowego.

W poszukiwaniu przyczyn pomaga przyjrzenie się objawom towarzyszącym. Poniższa tabela zawiera przegląd możliwych przyczyn i korelacji między nimi występujących. Nie jest to jeszcze w żadnym razie kompletna lista występujących współzależności.

Czynnik wywołujący wymioty	Inne objawy	Okoliczności
Kinetoza, zwana również „chorobą morską”	Nie	Spowodowane ruchem pojazdu: autobusu, pociągu, samochodu, samolotu lub statku
COVID-19	Gorączka, kaszel, zaburzenia smaku i węchu	Zakażenie wirusem COVID-19
Wirus żołądkowo-jelitowy	Biegunka, ewentualnie gorączka, skurcze brzucha	Zakażenie wirusem, takim jak norowirus
Nietolerancja na produkty spożywcze	Biegunka, skurcze brzucha	Zatrucie pokarmowe
Nadmiar alkoholu	Nudności, zawroty głowy	Nadmierne spożycie alkoholu
Upadek lub wypadek	Zawroty głowy, ból głowy, inne urazy	Ryzyko wstrząśnienia mózgu
Migrena	Ból głowy, aura	Objaw towarzyszący wymioty
Mdłości poranne	Ciąża	Typowy objaw w pierwszych miesiącach ciąży

Większość z tych chorób jest stosunkowo niegroźna. Istnieją jednak również choroby takie jak choroba popromienna, niedrożność jelit związana z ostrą kolką, atak jaskry czy zawał serca, w przypadku których wymioty mogą być niepokojącym objawem.

Diagnoza

Ponieważ wymioty są tylko objawem, nie muszą one być same w sobie diagnozowane. Diagnoza obejmuje możliwe przyczyny i czynniki wywołujące wymioty. Poniższe pytania są kluczowe dla diagnostyki różnicowej:

• Kiedy zaczęły się wymioty?
• Jak często występują rzeczywiste wymioty i jak długo trwa atak?
• Czy może to mieć związek z przyjmowanymi pokarmami?
• Kiedy nastąpiło ostatnie spożycie pokarmu?
• Jak wyglądają wymiociny?
• Jakie są objawy towarzyszące?
• W jakim wieku jest pacjent?
• Jaki jest jego ogólny stan?
• Czy jest on pacjentem z grupy ryzyka zawału serca lub udaru mózgu?
• Czy istnieją jakieś znane wcześniej istniejące warunki?
• Czy pacjent jest w stanie pić lub ewentualnie zjeść przekąskę pomiędzy wymiotami?
• Jak długo trwa już ten stan?

Ogólnie rzecz biorąc, im dłużej trwają wymioty, tym bardziej krytyczny jest stan pacjenta i tym ważniejsza jest uważna obserwacja, leczenie i ewentualnie pomoc medyczna.

Konsekwencje wymiotów

Organizm ludzki może całkiem dobrze poradzić sobie z jednorazowym atakiem wymiotów podczas podróży lub z serią ataków wymiotów wywołanych infekcją wirusową lub bakteryjną.

Wymioty mają jednak negatywne konsekwencje, jeśli dana osoba wymiotuje więcej niż dziesięć razy, wypluwa żółć i jednocześnie ma biegunkę: jej metabolizm wymyka się spod kontroli. Dotyczy to głównie następujących zagadnień:

• Woda: Odwodnienie może nastąpić bardzo szybko. Skutkiem tego jest zamroczenie świadomości. Jeśli pociągnie się za fałd skóry na dłoni i pozostanie on nieruchomy, oznacza to, że pacjent pilnie potrzebuje płynów.
• Elektrolity: Z wymiocinami, podczas biegunki i pocenia się, które często występuje w tym samym czasie, dochodzi do nadmiernego wydalania soli i minerałów. Wynikiem tego jest niedobór elektrolitów. Niekorzystnie zmienia się ciśnienie krwi i krążenie.
• Cukier/energia: Jeśli pacjent nie je przez dłuższy czas lub natychmiast ponownie wymiotuje, zwiększa się ryzyko hipoglikemii. Możliwy jest spadek ciśnienia krwi.

Dlatego w diagnostyce i planowaniu leczenia ważną rolę odgrywają nie tylko czynniki wywołujące wymioty i choroby podstawowe, ale także skutki, jakie niosą ze sobą przedłużające się wymioty.

Leczenie

W leczeniu wymiotów dostępne są różne możliwości, w zależności od przyczyn, czynników wyzwalających i nasilenia dolegliwości.

• Farmakologiczne zapobieganie wymiotom: Substancje czynne takie jak dimenhydrynat lub metoklopramid (tylko na receptę) zapobiegają wymiotom poprzez zakłócanie procesów sygnalizacyjnych.
• Leczenie farmakologiczne istniejących wymiotów: Lek na receptę metoklopramid może być stosowany jako środek zapobiegawczy lub leczniczy.
• Leczenie wywołującej wymioty choroby podstawowej: To zależy całkowicie od rzeczywistej przyczyny i obejmuje szeroki zakres leków.

Alternatywne metody leczenia obejmują homeopatię, terapię kwiatową Bacha, akupresurę i środki ziołowe takie jak imbir. Nadają się one do leczenia łagodnych form wymiotów, mogą być przyjmowane już w przypadku nudności oraz zapobiegawczo w przypadku nudności lub w znanych sytuacjach wyzwalających wymioty, np. przed podróżą autobusem.

Pytania i odpowiedzi

Kiedy wskazana jest wizyta u lekarza?

Pacjent z silnymi wymiotami może bardzo szybko załamać się fizycznie. Decyzja o tym, czy pomoc medyczna jest konieczna, podejmowana jest w każdym przypadku indywidualnie. Za konsultacją przemawiają następujące okoliczności:

• długotrwałe wymioty trwające dłużej niż sześć godzin, z więcej niż pięcioma epizodami wymiotów, szczególnie u osób starszych, małych dzieci i osób z istniejącymi wcześniej innymi schorzeniami,
• krew w wymiocinach,
• wymioty o zielonkawym zabarwieniu,
• wymioty kałowe, które można rozpoznać po zapachu i kolorze.

To samo dotyczy napadów osłabienia, zaburzeń świadomości, zaburzeń rytmu serca, hipoglikemii, spadku ciśnienia krwi, kołatania serca czy problemów z oddychaniem. Każdy, kto potrzebuje zwolnienia lekarskiego z powodu wymiotów, powinien również skontaktować się z lekarzem.

Czy istnieją domowe sposoby na nudności?

Jeśli wymioty spowodowane są tylko zjedzeniem czegoś niewłaściwego, niegroźną infekcją czy też wypiciem zbyt dużej ilości alkoholu, to można sobie z nimi poradzić domowymi sposobami. Organizm do właściwego funkcjonowania potrzebuje soli, cukrów i wody. Zalecana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) terapia z wykorzystaniem coca-coli i słonych paluszków może być stosowana w nagłych wypadkach, ale z pewnością nie jest optymalna. Czarna herbata z miodem i jedzenie sucharków to metoda o wiele lepiej tolerowana i daje organizmowi wszystko, czego potrzebuje, aby pokonać mdłości.

Co można jeść przy wymiotach?

Należy jeść tylko małe posiłki. Zimne pokarmy są lepiej tolerowane niż gorące, mają mniej intensywny zapach. Lepiej tolerowane są pokarmy bez smaku takie jak ziemniaki, pieczywo chrupkie, tosty. Należy jeść tylko lekkostrawne warzywa takie jak szpinak, cukinia, marchew, koper włoski.

Co robić, gdy wymiotujemy kwasem żołądkowym?

W celu skutecznego leczenia objawów związanych z ostrą lub przewlekłą postacią choroby takich jak bóle brzucha, lekarz prowadzący przepisuje zwykle leki przeciw nadmiarowi kwasu żołądkowego oraz odpowiednią, zgodną z zaleceniami dietę, a także odpowiednie antybiotyki w przypadku infekcji.

Kiedy po wymiotach można normalnie znowu jeść?

Jak tylko żołądek i jelita przestaną powodować dyskomfort, można znów jeść „normalnie” i spożywać dużo produktów pełnoziarnistych i warzyw.

Jakie owoce można jeść przy wymiotach?

Mandarynki, pomarańcze, jabłka, owoc passiflory, klementynki, kiwi – wszystko, co ma świeży i cierpki smak.

Co podawać dzieciom na wymioty?

Podawać mało lub nie podawać nic do jedzenia. Podrażniony żołądek nie powinien być obciążany jedzeniem, a co najwyżej lekkimi potrawami, np. sucharami. Nie ma więc znaczenia, czy podczas wymiotów dziecko przez jakiś czas nic nie je – ważniejsze jest, aby piło wystarczającą ilość płynów.

Co robić, jeśli wymiotujemy wodą?

Należy pić wystarczająco dużo, ponieważ organizm traci dużo płynów w wyniku wymiotów. Należy popijać letnią wodę lub tylko lekko osłodzoną herbatę małymi łykami. Rozcieńczony sok z borówek również uspokaja jelita. Można zetrzeć na drobno jabłko na tarce i jeść je powoli.

Czy wymioty są objawem COVID-19?

Według badań, częstość występowania objawów takich jak utrata apetytu, nudności i wymioty, biegunka i ból brzucha występowała u 18 procent pacjentów z COVID-19.

Jakie zupy pomagają przy wymiotach?

Zupa warzywna to sprawdzony domowy środek na nudności i wymioty. Zupy gwarantują również wystarczającą ilość płynów w przypadku nudności i wymiotów. Zupy warzywne, które nie są zbyt pikantne i mają mało tłuszczu, są lekkostrawne i zapewniają żołądkowi zajęcie.

W tym artykule przeczytasz o:

• torsje czynności
• atak torsji
• torsje bez wymiotów
• torsje żołądka
• wymiotowanie wodą
• przyczyny wymiotów wymioty
• nawracającymi atakami uporczywych wymiotów
• leki przeciwwymiotne
• przepisać leki przeciwwymiotne
• wymioty występują

Źródła

• The Merck Manual : objawy kliniczne : praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010.
• Andrzej Dąbrowski: Gastroenterologia (Wielka Interna). Warszawa: Medical Tribune Polska, 2010.
• Tintinalli, Judith E. (2010). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli)). New York: McGraw-Hill Companies.

Przeczytaj także o:

Ból głowy z przodu – czego jest objawem i jak sobie z nim radzić?

Biegunka i gorączka – co mogą oznaczać te objawy?

Co pomaga na migrenę?

Zwolnienie lekarskie przez telefon – jak uzyskać L4 bez wizyty w gabinecie lekarskim