Co to jest Achalazja przełyku?

Achalazja przełyku to rzadkie schorzenie przewodu pokarmowego, które charakteryzuje się upośledzeniem rozkurczu dolnego zwieracza przełyku oraz brakiem prawidłowych ruchów perystaltycznych w obrębie trzonu przełyku. Choroba prowadzi do trudności w przełykaniu, a także do zarzucania treści pokarmowej. Osoby zmagające się z tą dolegliwością odczuwają znaczne utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu, zwłaszcza podczas spożywania posiłków. Achalazja przełyku objawia się zazwyczaj w wieku dorosłym, ale może również występować u dzieci i młodzieży.

Objawy achalazji przełyku

Objawy achalazji przełyku rozwijają się stopniowo, co sprawia, że wielu pacjentów nie od razu kojarzy swoje dolegliwości z poważniejszym schorzeniem. Typowym objawem achalazji jest zaburzenie połykania, zwane dysfagią, które na początku dotyczy głównie pokarmów stałych, a z biegiem czasu obejmuje także płyny. Inne charakterystyczne objawy to:

• Zarzucanie treści pokarmowej do jamy ustnej, szczególnie w nocy lub w pozycji leżącej.
• Ból w klatce piersiowej, wynikający z napięcia mięśni przełyku.
• Utrata masy ciała, spowodowana problemami z przejściem pokarmu do żołądka.
• Nieprzyjemny zapach z ust, związany z zaleganiem treści pokarmowej w przełyku.
• Odbijanie się treścią pokarmową lub żołądkową.
• Uczucie pełności w klatce piersiowej po jedzeniu.

Zaawansowana achalazja może prowadzić do zapalenia błony śluzowej przełyku, które dodatkowo utrudnia przełykanie i może zwiększać ryzyko raka przełyku.

Przyczyny achalazji przełyku

• Zaburzenia neurologiczne – upośledzenie funkcji nerwów odpowiedzialnych za kontrolę rozkurczu dolnego zwieracza przełyku.
• Predyspozycje genetyczne – niektóre badania sugerują, że istnieją dziedziczne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia achalazji.
• Choroby autoimmunologiczne – achalazja może być związana z reakcją układu odpornościowego na własne komórki nerwowe.
• Choroba Chagasa – w Ameryce Południowej achalazja często wiązana jest z tą tropikalną chorobą pasożytniczą, która prowadzi do uszkodzenia nerwów przewodu pokarmowego.

Diagnostyka achalazji przełyku

Rozpoznanie achalazji przełyku wymaga przeprowadzenia dokładnego wywiadu medycznego oraz serii badań diagnostycznych. Do najczęściej stosowanych metod należą:

• RTG przełyku z kontrastem, które pozwala na ocenę kształtu i funkcji przełyku. Typowym objawem achalazji jest tzw. „ptasi dziób” – zwężenie w dolnej części przełyku.
• Manometria przełyku – badanie to mierzy ciśnienie w obrębie przełyku, co pozwala na ocenę funkcji mięśni.
• Badanie endoskopowe – pozwala na bezpośrednią ocenę stanu błony śluzowej przełyku oraz wykluczenie innych przyczyn objawów, takich jak nowotwory.

Leczenie achalazji przełyku

Leczenie farmakologiczne

W początkowych stadiach choroby stosuje się leki zmniejszające napięcie dolnego zwieracza przełyku, co ułatwia przejście pokarmu do żołądka. Do takich leków należą azotany oraz blokery kanałów wapniowych, które pomagają w rozkurczu mięśni przełyku. Leczenie farmakologiczne jest jednak skuteczne tylko u części pacjentów i zazwyczaj stanowi jedynie terapię uzupełniającą.

Leczenie endoskopowe

W przypadku bardziej zaawansowanej achalazji przeprowadza się leczenie endoskopowe. Jednym z popularnych zabiegów jest wstrzyknięcie toksyny botulinowej w obrębie dolnego zwieracza przełyku, co powoduje czasowe zmniejszenie napięcia mięśni. Zabieg ten jest mało inwazyjny, ale jego efekt może być krótkotrwały i wymagać powtórzenia.

Leczenie operacyjne

Dla pacjentów, u których inne metody leczenia okazały się nieskuteczne, zaleca się leczenie operacyjne. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest tzw. podłużne nacięcie mięśni przełyku, znane jako miotomia Hellerowska. Operacja ta polega na podłużnym nacięciu mięśni przełyku i wpustu, co ułatwia przejście pokarmu do żołądka.

W przypadku zaawansowanych zmian w przełyku, takich jak poszerzony przełyk, mogą być konieczne bardziej skomplikowane zabiegi chirurgiczne. W niektórych przypadkach stosuje się również balonowanie przełyku, co pozwala na mechaniczne poszerzenie jego światła.

Możliwe powikłania

Nieleczona achalazja przełyku może prowadzić do wielu powikłań, takich jak:

• Przewlekłe zapalenie błony śluzowej przełyku.
• Ryzyko raka przełyku, wynikające z długotrwałego drażnienia błony śluzowej.
• Problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała i niedożywienie.

Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie achalazji przełyku jest kluczowe, aby zapobiec poważnym komplikacjom.