Jakie są główne przyczyny zespołu chronicznego zmęczenia?

Bóle mięśni, bóle głowy, ciągłe zmęczenie, które nie ustępuje nawet po długim śnie czy wypoczynku w łóżku, problemy z koncentracją i pamięcią krótkotrwałą, a nawet depresja czy zawroty głowy - oto niektóre objawy zespołu przewlekłego zmęczenia (CFS - chronic fatigue syndrome). Potrafią one bardzo przeszkadzać w codziennym życiu, a chory decyduje się rezygnować ze swoich planów. Chroniczne zmęczenie jest niezwykle trudne do zdiagnozowania, ponieważ najpierw trzeba wykluczyć wszelkie inne przyczyny zmęczenia. Medycyna również nie jest do końca zgodna co do przyczyn przewlekłego zmęczenia.

Przewlekłe zmęczenie – trudności diagnostyczne

Zdiagnozować chroniczne zmęczenie nie jest łatwo. Choroba występuje cztery razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Początkowo badania wskazywały, że z zespołem chronicznego zmęczenia zmagają się głównie młode kobiety rasy białej, pochodzące z wyższych warstw społecznych. Z czasem jednak ustalono, że problem występuje na całym świecie, we wszystkich warstwach społecznych, zarówno u kobiet jak i mężczyzn w różnym wieku. Pomimo, że większość znaczących organizacji zdrowotnych uznaje zespół przewlekłego zmęczenia za jednostkę chorobową, wielu lekarzy bagatelizuje problem lub nawet uważa, że jest on fanaberią pacjenta. Tymczasem u osób cierpiących znacznie spada jakość snu, ogólna jakość życia i na co dzień cierpią one różne bóle (bóle brzucha, bóle stawów, bóle mięśni, gardła, głowy). W przebiegu licznych badań laboratoryjnych i obrazowych nie udaje się znaleźć konkretnej przyczyny chronicznego zmęczenia.

Zespół przewlekłego zmęczenia a niewłaściwy tryb życia

Zespół przewlekłego zmęczenia to nie tylko brak energii – niesie za sobą całą paletę różnych objawów. Część została wymieniona już na początku artykułu, ale mogą pojawić się również takie symptomy jak:

• nadmierna senność,
• ból gardła, stany podgorączkowe, ból mięśni (ogólne objawy grypopodobne),
• zaburzenia lękowe i zaburzenia pamięci,
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
• duże zmęczenie po akceptowalnym dotychczas wysiłku fizycznym.

Ciągłe uczucie zmęczenia połączone wraz z innymi objawami może być powiązane z niewłaściwym trybem życia. Naukowcy są zgodni, że do czynników ryzyka CFS należą:

• przewlekły stres;
• brak aktywności fizycznej;
• nieprawidłowa dieta – wysoko przetworzona żywność, nadmiar cukru i węglowodanów, zaburzenia odżywiania.

Często w łagodzeniu objawów CFS pomocna jest radykalna zmiana trybu życia – regularna aktywność fizyczna, techniki relaksacyjne, terapia poznawczo-behawioralna. Niekiedy dla własnego zdrowia konieczne są ważne życiowe decyzje – odejście od partnera czy zmiana pracy – pozwolą one w dłuższej perspektywie zredukować silny stres i złe samopoczucie.

Zespół chronicznego zmęczenia a inne choroby

Pacjenci z zespołem przewlekłego zmęczenia często zauważają u siebie początek objawów po przebytej infekcji grypowej lub grypopodobnej. W czasie pandemii COVID-19 i po niej zauważono zwiększoną zapadalność na CFS u osób, które przeszły chorobę.

Przez fakt, jakie badania należy wykonać i jaka jest ich ilość, często u osób zgłaszających się z objawami CFS diagnozuje się inne choroby, które mogą być źródłem dolegliwości. Przewlekłe zmęczenie może być więc chorobą samą w sobie bez uchwytnej przyczyny, ale jednocześnie być zespołem objawów konkretnej choroby. Najczęściej do tych chorób należą:

• niedoczynność tarczycy;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• toczeń rumieniowaty układowy;
• zaburzenia metaboliczne i cukrzyca;
• stwardnienie rozsiane.

U niektórych pacjentów dochodzi do wykrycia chorób nowotworowych. Wymienione schorzenia wymagają odpowiedniego leczenia przewlekłego – gdy już uda ustalić się strategię leczenia, na którą pacjent dobrze reaguje, objawy CFS ustępują.

Przeczytaj także o:

Witamina D- dlaczego jest tak ważna i jakie są objawy jej niedoboru?

Czy zmiany stylu życia mogą pomóc w radzeniu sobie z zespołem chronicznego zmęczenia?

Czy istnieją skuteczne metody łagodzenia objawów zespołu chronicznego zmęczenia?