Profilaktyka na NFZ

Profilaktyka finansowana ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia

Profilaktyka zdrowia zmierza do zachowania dobrego stanu zdrowia oraz zapobiegania chorobom i urazom. To bardzo ważne, ponieważ niedopuszczanie do choroby jest zawsze lepsze od jej leczenia.

Część badań profilaktycznych może być wykonanych w ramach świadczeń udzielanych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Prowadzone są także programy profilaktyczne kierowane do konkretnych grup pacjentów prowadzone przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Można również skorzystać z opieki zdrowotnej oferowanej przez innych świadczeniodawców.

Przykładowe działania profilaktyczne mające na celu utrzymanie dobrego zdrowia oraz unikanie chorób:

1. Wykonywanie regularnych badań kontrolnych, m.in. badań krwi, USG, kolonoskopii, mammografii, badań prostaty, tarczycy czy ginekologicznych.
2. Aktywność fizyczna w formie, np. codziennego spaceru, biegania, jazdy na rowerze, fitnessu czy jogi. Regularna aktywność fizyczna wspiera utrzymanie prawidłowej wagi, poprawia wydolność organizmu oraz przeciwdziała chorobom serca i układu krążenia.
3. Dobrze zbilansowana zdrowa dieta, ograniczające spożycie produktów przetworzonych, tłuszczów i cukrów prostych.
4. Regularne kontrolne wizyty lekarskie celem wczesnego wykrycia chorób i ich ewentualnego leczenia.
5. Właściwa higiena osobista, obejmująca mycie rąk, regularną kąpiel oraz dwukrotne w ciągu dnia mycie zębów.
6. Odpowiednia dawka regenerującego snu, co najmniej 7-8 godzin na dobę, umożliwiającego organizmowi odpoczynek.
7. Unikanie niezdrowych nawyków, a przede wszystkim nałogów: palenia papierosów, nadużywania alkoholu oraz narkotyków.

Opisane powyżej działania profilaktyczne mogą wesprzeć utrzymanie dobrego zdrowia oraz pomóc w zapobieganiu chorobom.

Badania profilaktyczne na Narodowy Fundusz Zdrowia

Skierowania na podstawowe badania profilaktyczne z reguły uzyskać można od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza specjalisty.

Podstawowe badania profilaktyczne powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku. To pozwala na ograniczenie liczby zachorowań.

Objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)

Przewlekła obturacyjna choroba płuc to choroba układu oddechowego. Charakteryzuje się chronicznym zapaleniem dróg oddechowych, zwężeniem oskrzeli czy trudnościami oddechowymi. Najpowszechniejszą przyczyną POChP jest palenie papierosów. Mogą również chorować osoby narażone na przebywanie w pyle lub przy chemikaliach.

Objawy POChP: kaszel, trudności w oddychaniu, zbyt duże wydzielanie śluzu z dróg oddechowych oraz duszności. Takie objawy mogą nasilać się przez lata i prowadzić do niewydolności oddechowej.

Leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc obejmować powinno, m.in. unikanie czynników ryzyka, wykonywanie ćwiczeń oddechowych oraz stosowanie leków rozszerzających oskrzela. Zaawansowana choroba wymagać może zastosowania tlenoterapii lub nawet dokonania przeszczepu płuc.

Wczesne diagnostyka i leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc może zahamować postęp choroby i poprawić jakość życia pacjenta. Dlatego ważne jest, aby osoby narażone na ryzyko rozwoju POChP, takie jak palacze, poddawały się regularnym badaniom i konsultacjom z lekarzem. W zakresie diagnostyki POCHP znajdują badania spirometryczne.

Program profilaktyki chorób odtytoniowych

W ramach programu profilaktyki chorób odtytoniowych jest szereg działań zmierzających do zmniejszenia spożycia tytoniu, ograniczenie szkód wywołanych paleniem papierosów oraz ekspozycją na dym tytoniowy. Tego typu profilaktyczne programy zdrowotne pomagają w zapobieganiu i ograniczaniu występowania wielu chorób, m.in. chorób serca, płuc.

W ramach programu profilaktyki chorób odtytoniowych:

1. Prowadzi się edukację dotyczącą skutków palenia papierosów i ekspozycji na dym papierosowy oraz korzyści zdrowotnych z zaprzestania palenia.
2. Tworzy się pomoc dla osób chcących rzucić palenie udzielaną np. przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmującą porady dotyczące stylu życia, terapię farmakologiczną, czy psychologiczną.
3. Ogranicza się dostępności i sprzedaży tytoniu.
4. Dąży się do poszerzanie świadomości społecznej w zakresie zagrożeń związanych z paleniem papierosów oraz ekspozycją na dym papierosowy.
5. Prowadzi się badania i analizy.

Inne zdrowotne programy profilaktyczne

• 1. Profilaktyka 40 PLUS
• Profilaktyka 40 PLUS to program adresowany do osób powyżej 40 roku życia ze względu na większe ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych. Obejmuje, m.in.: regularne badania lekarskie, szczególnie w kierunku chorób onkologicznych, układów krążenia i kostno-stawowego, cukrzycy.
• Program ten w grupie wiekowej 40plus zawiera pakiet dla kobiet, pakiet dla mężczyzn oraz pakiet wspólny.
• Pakiet dla kobiet:
• morfologia krwi, stężenie cholesterolu, stężenie glukozy we krwi, próby wątrobowe, poziom kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu, poziom kwasu moczowego we krwi, krew utajona w kale.
• Pakiet dla mężczyzn:
• morfologia krwi, stężenie cholesterolu, poziom glukozy we krwi, próby wątrobowe, poziom kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu, poziom kwasu moczowego we krwi, krew utajona w kale, PSA
• Pakiet wspólny
• pomiar ciśnienia tętniczego, obliczenie wskaźnika BMI, pomiar masy ciała, wzrostu.
• 2.      Kolonoskopia
• Nowotwór jelita grubego to jeden z najczęstszych nowotworów. Długo może nie dawać objawów. Kolonoskopia to badanie pozwalające na wykrycie zmiany, wycięcie stwierdzonej zmiany oraz podjęcie właściwego leczenia. Osoba, u której na wczesnym etapie rozpoznano nowotwór jelita grubego, ma większe szanse na skuteczne leczenie.
• 3.      Profilaktyka nowotworów głowy i szyi
• Nowotwory głowy i szyi to szereg chorób onkologicznych dotyczących np. języka, nosa, ucha, krtani, tarczycy czy gardła. Czynniki zwiększające zachorowanie to w szczególności: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, przewlekłe choroby zębów i dziąseł, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Niepokojące objawy to: pieczenie języka, niegojące się owrzodzenia jamy ustnej, czerwone i białe naloty w jamie ustnej, przewlekła chrypka i ból gardła, problemy z połykaniem, guz na szyi, wyciek krwi z nosa. Badania oraz wczesne wykrycie zwiększa możliwość wyleczenia.
• 4.      Profilaktyka reumatoidalnego zapalenia stawów
• Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba autoimmunologiczna powodująca zapalenie stawów, ból, sztywność, trudności w poruszaniu się. Profilaktyka RZS to program adresowany do osób zdiagnozowanych i polega na ograniczaniu rozwoju choroby i opóźnianiu nasilania się objawów . Oto kilka zasad mogących wesprzeć profilaktykę RZS:
• Zdrowy styl życia.
• Wczesne wykrycie oraz leczenie.
• Badania kontrolne.
• Ograniczenie stresu.
• 5.      Program profilaktyki bólów kręgosłupa
• Bóle kręgosłupa to częsty problem zdrowotny mogący wynikać, np. z nieprawidłowej postawy, braku aktywności fizycznej, czy przemęczenia mięśni. Aby im zapobiegać, należy przestrzegać zasad ergonomii, dbać o aktywność fizyczną i zachowywać właściwą postawę ciała.
• 6.      Program profilaktyki osteoporozy
• O osteoporozie mówi się „cichy złodziej kości”., ponieważ prowadzi ona do degenaracji tkanki kostnej. Densytometria badająca gęstość kości pozwala na postawienie diagnozy. Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem i dotyczy w większym stopniu kobiet niż mężczyzn.
• 8.      Program profilaktyki chorób odkleszczowych
• Kleszcze to nosiciele groźnych dla człowieka patogenów, które wywołują boreliozę czy odkleszczowe zapalenie mózgu. Właściwe badania pozwalają postawić diagnozę i wdrożyć leczenie.
• 9.      Program profilaktyki próchnicy zębów dla młodzieży
• Program adresowany do uczniów celem poszerzenia wiedzy na temat profilaktyki próchnicy zębów. Regularne badania u stomatologa umożliwiają dbanie o zdrowe zęby.
• 10.  Program profilaktyki nowotworów skóry
• Nowotwory skóry o charakterze złośliwym to jedna z najliczniejszych grup chorób onkologicznych. Na ich rozwój wpływają przede wszystkim czynniki środowiskowe, m.in. opalanie się. Należy w związku z tym unikać ekspozycji na promieniowanie słoneczne oraz zrezygnować z solarium. Poza tym wskazana jest kontrola znamion i pieprzyków. Wczesne wykrycie zdecydowanie zwiększa możliwości wyleczenia.
• 11.  Program profilaktyki depresji poporodowej
• Celem tego programu jest wzrost poziomu wczesnego wykrywania depresji poporodowej. Właściwe rozpoznanie pozwala na udzielenie właściwego wsparcia kobiecie, której depresja dotyka także członków rodziny.
• 12.  Program profilaktyki gruźlicy
• Gruźlica to groźna choroba zakaźna. Należy do grupy chorób społecznych i często jest długotrwałą chorobą.
• 13.  Program profilaktyki raka płuca
• Rak płuc jest głównym powodem śmierci wśród osób chorujących na nowotwory. Palacze to największa grupa chorująca na raka płuc. Dlatego jest to w dużej mierze program adresowany do nich. Cykliczne badania osób z grupy ryzyka pomagają zmniejszyć ryzyko zachorowania i wystąpienia zmian o charakterze złośliwym.
• 14.  Profilaktyka chorób kardiologicznych (KORDIAN)
• Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic polegająca na stopniowym zwężaniu się ich światła. Druga groźna choroba układu krążenia to nadciśnienie tętnicze.
• 15.  Profilaktyka raka piersi
• Profilaktyka raka piersi to program adresowany do kobiet, gdyż rak piersi to jedna z głównych przyczyn śmierci kobiet w Polsce. Jednak wcześnie wykryty jest wyleczalny. Ważne jest wykonanie badania u kobiet, które nie miały wykonywanej mammografii.
• 16.  Profilaktyka raka szyjki macicy
• Rak szyjki macicy to częsty nowotwór wśród kobiet. Dlatego powinny one po 25 roku życia poddawać się regularnym badaniom cytologicznym. Wczesne wykrycie wpływa znacząco na zwiększenie możliwości wyleczenia.
• 17.  Program badań prenatalnych
• Program adresowany do kobiet będących w ciąży. Ma umożliwić wykrywanie wady płodu i wczesną diagnostykę.
• 18.  Profilaktyka chorób układu krążenia (CHUK)
• Choroby układu krążenia stanowią główną przyczynę zgonów.

Udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej

Pacjent może skorzystać ze świadczeń udzielanych przez podmiot medyczny w ramach zawartej umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Możliwe jest również skorzystanie z usług świadczeniodawców finansowanych we własnym zakresie.

Przeczytaj także o:

Dermatolog NFZ – co oferuje poradnia dermatologiczna?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc, POChP

Badanie moczu – co wykrywa?

Morfologia krwi