Zgrzytanie zębami
Zgrzytanie zębami
Zgrzytanie zębami, inaczej bruksizm, to jedna z czynności, która jest wykonywana przez nasze ciało zupełnie niepotrzebnie (inny przykład - obgryzanie paznokci). Jego przyczyny często w pierwszej kolejności kojarzone są ze stresem, jednak nie tylko on jest powodem bruksizmu.
Zgrzytanie zębami, inaczej bruksizm, to jedna z czynności, która jest wykonywana przez nasze ciało zupełnie niepotrzebnie (inny przykład – obgryzanie paznokci). Jego przyczyny często w pierwszej kolejności kojarzone są ze stresem, jednak nie tylko on jest powodem bruksizmu.
Co to jest bruksizm?
Jest to nieświadoma praca mięśni żucia – nieświadome zaciskanie szczęki i zgrzytanie zębami. Często dochodzą do tego szybkie i niepotrzebne ruchy żuchwą.
Zgrzytanie zębami dotyczy zarówno dzieci jak i osoby dorosłe. Najczęściej występuje w przedziale wiekowym 18-25 lat i dotyka częściej kobiet niż mężczyzn.
Bruksizm dzielimy na nocne zgrzytanie i dzienne. W nocy siła zaciskania zębów może być nawet 10 razy większa niż podczas jedzenia.
Objawy bruksizmu
Bardzo często osoby cierpiące na bruksizm nie mają świadomości o jego istnieniu, ponieważ nie odczuwają objawów.
Objawami towarzyszącymi zgrzytaniu zębami są: tarcie i zgrzytanie zębami, stukanie zębami, starte dziąsła, krwawienie dziąseł podczas zabiegów higieny jamy ustnej, napięciowe bóle głowy i gałek ocznych (które mogą przypominać objawy migreny), bóle karku, pleców, barków, ucha, szczęki, problemy z żuciem, zaburzenia słuchu oraz charakterystyczny kształt twarzy (kwadratowy o mocno rozrośniętych mięśniach żucia).
Przyczyny bruksizmu
Często przyjmuje się, że w dużej mierze, przyczyną zgrzytania zębami w nocy jest stan psychiczny (nadmierny stres, depresja, zaburzenia lękowe, choroby psychiczne).
Dzisiaj żyjemy szybko, mamy wiele obowiązków i napotykamy masę wyzwań. Jesteśmy narażeni na stres niemal codziennie, a najbardziej w pracy. Reagujemy czasem poprzez zgrzytanie zębami a także przygryzamy wargi czy obgryzamy paznokcie. Jest to na tyle poważny problem, ponieważ zgrzytamy zębami nie tylko w ciągu dnia, ale następnie podczas snu.
Nerwowe zaciskanie szczęki staje się powszechną przypadłością a bardzo często narażeni są na nią osoby na wyższych stanowiskach – finansiści, bankierzy, prawnicy a także piloci i stewardessy.
Niejeden stomatolog pokusi się na stwierdzenie, iż w przypadku bruksizmu, czynniki psychologiczne należy stawiać przed czynnikami fizycznymi i anatomicznymi.
Jednak do przyczyn bruksizmu należą także zaburzenia snu czy wady zgryzu (bądź ułamane zęby), nadwrażliwość zębów, usunięcie ósemek, refluks żołądka, dolegliwości stawu skroniowo-żuchwowego, niedobory witamin, przerost migdałków, zbyt częste żucie gumy.
Może być także efektem ubocznym zaburzeń neurologicznych (na przykład choroby Huningtona lub Parkinsona).
Zgrzytanie zębami w nocy może być także efektem ubocznym na leki psychotropowe (na przykład na antydepresanty).
Leczenie zgrzytania zębami
Warto zaznaczyć, że niestety, ale na bruksizm nie istnieje cudowne lekarstwo, które pozwoli pozbyć się bruksizmu.
Metodą stomatologiczną jest założenie szyny relaksacyjnej na zęby. Są to specjalne nakładki, które stabilizują zgryz osób cierpiących na bruksizm. Oprócz stabilizacji ma za zadanie rozluźniać mięśnie. Takie szyny eliminują zgrzytanie zębami oraz ścieranie zębów.
Dobre efekty przynosi fizjoterapia stomatologiczna, która staje się coraz bardziej popularna. Podczas wizyty, fizjoterapeuta stomatologiczny przeprowadza dokładny wywiad. Dodatkowo, sprawdza całą postawę ciała pacjenta oraz ocenia ruchy szyi, oddech, połykanie i pracę języka.
Na tej podstawie może dobrać odpowiednie metody leczenia. Są to zazwyczaj techniki manualne (na przykład formy masażu) a także wskazówki, jak można pomóc sobie wykonując indywidualnie zalecone ćwiczenia rozluźniające wszelkie napięcia mięśni.
Innym sposobem na zgrzytanie zębami jest botoks, czyli wstrzyknięcie toksyny botulinowej, która ma działanie rozluźniające – zmniejsza napięcie mięśni twarzy a co za tym idzie niweluje objawy. Niestety efekt jest krótkotrwały, do trzech miesięcy.
Należy pamiętać, że jest to jedynie metoda na zniwelowanie jego objawów a nie na przyczyny. Mięśnie zostają „oszukane” a ich funkcja zaburzona. Złą informacją jest to, że czasem, w przypadku stosowania botoksu, problem może powrócić z większą siłą.
Jeżeli problem bruksizmu leży w podłożu psychologicznym, dobrym rozwiązaniem może być psychoterapia, dzięki której możemy odnaleźć przyczyny głębokiego stresu oraz razem ze specjalistą przepracować problemy. Odpowiednia terapia z narzędziami wspierającymi, jak na przykład fototerapia czy muzykoterapia, pozwala na relaksację i odprężenie całego organizmu.
Konsekwencje nieleczonego bruksizmu
Leczenie zgrzytania zębami jest bardzo ważne na wczesnym jego etapie.
Długo nieleczone zgrzytanie zębami podczas snu może doprowadzić do poważnych problemów, które mogą dotykać naszego uzębienia i jamy ustnej w postaci startych zębów, ubytków, recesji dziąsłowych, rozchwiania zębów, pęknięć szkliwa a także może towarzyszyć krwawienie dziąseł. W najgorszym wypadku, zgrzytanie zębami może doprowadzić do stanu zapalnego i utraty zębów.
Nocne zgrzytanie zębami może prowadzić do zaburzeń wzroku i powodować okresowe nieostre widzenie, suchość oka, ból w okolicy oczodołów, oraz zaburzeń słuchu, co może powodować ból ucha, szum w uszach i zaburzenia równowagi.
Domowe sposoby na poradzenie sobie ze zgrzytaniem zębami
Leczenie bruksizmu zawsze można wesprzeć domowymi metodami.
Jeśli przyczyną bruksizmu jest przez nadmierny stres, możemy spróbować zastosować techniki relaksacyjne bądź stosować masaż lub ćwiczenia rozluźniające mięśnie żuchwy i poprawiające stan stawu skroniowo żuchwowego.
Napięcia mięśni żuchwy można wyeliminować ćwiczeniami. Wystarczy, że przez kilka minut dziennie będziesz naprzemiennie otwierać i zamykać usta. Warto pamiętać o regularności w ćwiczeniu.
Rezygnacja z żucia gumy czy twardych produktów to także dobry pomysł.
W przypadku bólu mięśni karku czy ramion, możemy użyć maści rozgrzewającej lub przyłożyć ciepły okład.
Doraźnie można stosować leki przeciwbólowe.
Domowe sposoby na zgrzytanie zębami u dzieci
Z dziećmi także warto wykonywać ćwiczenia rozluźniające mięśnie żuchwy.
Niestety dzieci także narażone są na stres, dlatego warto zadbać o spokojny sen najmłodszych. Pamiętajmy o odpowiedniej atmosferze i jak najmniejszej liczbie bodźców podczas usypiania.
Pomocne są także olejki eteryczne, które obecnie można dostać w aptece w formie naklejek na piżamkę. Olejki oraz maści na bazie wazeliny ukoją dziecko i pomogą spać spokojnie.
Warto także zaopatrzyć się w odpowiednią pastę do zębów z nadwrażliwością.
Jeśli jednak zgrzytanie zębami u dziecka nie ustaje, niezwłocznie skonsultuj to ze stomatologiem. Wcześnie wykryty bruksizm pozwoli uniknąć dalszych poważnych problemów ortodontycznych.
Przeczytaj także o: