Zapalenie jąder
Ból jąder wskazuje na stan zapalny jąder lub najądrzy. Choroby te mogą również występować jednocześnie. Rzadkie zapalenia jąder dotyczą głównie mężczyzn w okresie od dojrzewania do dorosłości. Częściej występujące zapalenie najądrza dotyczy zwykle młodszych mężczyzn, na przykład z powodu zakażenia bakteriami pochodzącymi z chorób przenoszonych drogą płciową, oraz u starszych mężczyzn z upośledzonym opróżnianiem pęcherza moczowego. Leczenie stanu zapalnego jest identyczne w obu przypadkach.
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia jąder?
W przypadku gdy jądra boleśnie puchną, jest to zwykle spowodowane zapaleniem najądrza lub samych jąder. Aby rozpocząć leczenie zapalenia i wykluczyć inne choroby, należy szybko skontaktować się z urologiem. Najprostszym sposobem jej wideokonsultacja z lekarzem TELEMEDI, który postawi wstępną diagnozę przyczyn, ustali dalszy plan leczenia, w razie potrzeby wystawi receptę na odpowiednie leki oraz zwolnienie lekarskie.
Podstawowe informacje
- Rzadko spotykane zapalenie jąder (orchitis) występuje w większości przypadków jako konsekwencja choroby świnki (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych).
- U nastolatków i młodych mężczyzn choroba występuje częściej niż u mężczyzn w starszym wieku.
- Zapalenie najądrza (epididymitis) jest bardziej powszechne, dotyka starszych mężczyzn z utrudnionym opróżnianiem pęcherza moczowego.
- U dzieci przyczyną nagłego bólu jąder mogą być skręt jądra (skręt szypuły jądra). W takim przypadku należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, może być również konieczna operacja.
- Przy odpowiednim leczeniu stany zapalne jąder i najądrzy ustępują w ciągu kilku tygodni.
Co to jest zapalenie jąder?
Jądra produkują plemniki i męskie hormony płciowe, są ściśle połączone z innymi narządami. Bakterie lub wirusy mogą przedostać się do tkanek jąder przez drogi moczowe, nasieniowody, naczynia krwionośne lub kanały limfatyczne, namnożyć się tam i w efekcie doprowadzić do zapalenia jąder. Efektem jest jednostronny lub obustronny obrzęk jąder z zaczerwienieniem i bólem.
Przyczyny zapalenia jąder i najądrzy
Przyczyną zapalenia jąder lub najądrzy są zazwyczaj patogeny, które dostają się do jąder przez krew.
- Wirusy: ospa wietrzna, świnka lub mononukleoza.
- Bakterie: Salmonella lub zarazki chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak rzeżączka i chlamydia.
- Obrażenia spowodowane użyciem siły.
- Bakterie w resztkach moczu: u starszych mężczyzn jest to często spowodowane utrudnionym opróżnianiem pęcherza i osadzaniem się bakterii w resztkach moczu. W wielu przypadkach problemem jest powiększona prostata.
Objawy zapalenia jąder
Typowe objawy zapalenia jąder są następujące:
- ból w jądrach, zwykle jednostronny, promieniujący do pachwiny i pleców,
- obrzmiałe jądra i zaczerwieniona skóra moszny,
- wrażliwa na dotyk i powiększona moszna,
- często umiarkowana, w rzadkich przypadkach wysoka gorączka,
- ślady krwi w moczu lub płynie nasiennym.
Zapalenie najądrza często towarzyszy zakażeniu dróg moczowych. Mężczyźni mają wtedy wzmożone lub niedające się już opanować parcie na mocz i piekący ból przy oddawaniu moczu.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza z zapaleniem jąder?
- Jeśli u dzieci i młodzieży wystąpi nagły ból jąder lub jego gwałtowne pogorszenie, zawsze należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Może to być przypadek skrętu jądra. W takich przypadkach konieczne jest natychmiastowe leczenie chirurgiczne! W przypadku skrętu jądra dochodzi do przerwania dopływu krwi i obumarcia jądra w ciągu kilku godzin.
- Jeśli u dorosłych objawy powoli się nasilają, powinni oni następnego dnia zgłosić się do lekarza. Jeśli jądra są bardzo opuchnięte, bardzo czerwone i bardzo bolesne, może być konieczne leczenie szpitalne.
W jaki sposób lekarz stawia diagnozę?
- Lekarz pyta o objawy i poprzednie infekcje.
- Palpacyjnie ocenia jądra i najądrza.
- W badaniu USG wyklucza się inne choroby, takie jak rak jądra czy skręcenie jądra.
- Mocz jest badany na obecność bakterii po to, aby lekarz mógł wykluczyć infekcję dróg moczowych.
- Ponadto w badaniu krwi oznaczane są wartości charakterystyczne dla występowania stanu zapalnego.
W przypadku zapalenia jąder często dochodzi do obniżenia poziomu testosteronu. Testosteron ma działanie przeciwzapalne. Podniesienie poziomu testosteronu w przypadku zapalenia jąder może zahamować chorobę, a także zaradzić zaburzeniom w tworzeniu plemników.
Leczenie zapalenia jąder
Jeśli przyczyną zapalenia jąder są bakterie, lekarz sprawdza zdolność pacjenta do wypróżniania się za pomocą badania ultrasonograficznego. Jeśli znaczna ilość moczu pozostaje w układzie, urolog zakłada cewnik, aby umożliwić odpływ moczu. Zabieg ten dotyczy zazwyczaj tylko starszych pacjentów.
- Przyjmowanie antybiotyków zatrzymuje rozwój bakterii.
- Na ból i stan zapalny podawane są przeciwzapalne leki przeciwbólowe.
- Zaleca się odpoczynek w łóżku, uniesienie jąder i ich chłodzenie. Do chłodzenia nie należy jednak nigdy używać lodu, lecz schłodzonej ściereczki. Do uniesienia moszny służy tzw. jockstrap, czyli tekstylny ubiór podtrzymujący.
- Jeśli stan pacjenta jest bardzo ciężki i nie może on być odpowiednio pielęgnowany w domu, leczenie może być prowadzone w szpitalu.
- W przypadku wystąpienia powikłań konieczna może być interwencja chirurgiczna.
- W przypadku zapalenia jąder wywołanego przez wirusy antybiotyki nie są pomocne, lekarz przepisuje natomiast leki przeciwwirusowe.
W trakcie leczenia lekarz w regularnych odstępach czasu bada palpacyjnie jądra oraz wykonuje badanie ultrasonograficzne. W ten sposób można wykryć ewentualne tworzenie się ropni już we wczesnym stadium. Jeśli ból i gorączka ustępują szybko, oznacza to, że przebieg jest niepowikłany. Z reguły zapalenie jąder goi się w ciągu kilku tygodni, opóźnione objawy i powikłania zdarzają się rzadko.
Niewłaściwe leczenie może prowadzić do niedrożności przewodów nasiennych.
Profilaktyka zapalenia jąder
- Ważnym środkiem profilaktycznym jest szczepienie przeciwko śwince. Wirusy świnki należą do najczęstszych czynników wyzwalających zapalenie jąder. Około co trzeci młody mężczyzna, który zachoruje na świnkę po okresie dojrzewania, ma zapalenie jąder jako wtórne powikłanie choroby. Dlatego lekarze zalecają obecnie dodatkowe szczepienie przeciwko śwince w wieku 18 lat. W ten sposób można uniknąć zakażenia świnką z ryzykiem zapalenia jąder.
- Mężczyźni mogą chronić się przed zakażeniami dróg moczowych podczas stosunku płciowego poprzez stosowanie prezerwatywy.
- U starszych mężczyzn prostata powinna być badana w regularnych odstępach czasu, aby zapobiec problemom z odprowadzaniem moczu.
Pytania i odpowiedzi
Do jakiego lekarza powinienem się zgłosić z powodu bólu jąder?
Aby postawić diagnozę, należy umówić się na wizytę u lekarza pierwszego kontaktu lub u specjalisty urologii i andrologii.
Czy mogę wziąć zwolnienie lekarskie, jeśli mam zapalenie jąder?
Z reguły zapalenie jąder jest bolesne, a osoba dotknięta chorobą jest mocno ograniczona w swoich działaniach. W fazie ostrej, aby leczenie było skuteczne, zalecany jest odpoczynek w łóżku. Dlatego też urolog, który leczy pacjenta, zazwyczaj wypisuje mu zwolnienie lekarskie na kilka dni.
Jakie są możliwe powikłania i jakie jest ryzyko, jeśli terapia nie jest konsekwentna?
- Zapalenie jądra może występować wielokrotnie, zajęte mogą być najądrza i osłonki jądra, możliwy jest również rozwój ropni.
- Po przebytym zapaleniu może dojść do przejściowego upośledzenia funkcji jąder. W rezultacie zmniejsza się ilość i jakość spermy.
- Mniej więcej w połowie przypadków dochodzi do częściowego zniszczenia tkanki jądra.
- Bardzo rzadko dochodzi do uszkodzenia obu jąder, co może skutkować częściową lub całkowitą niepłodnością.
Źródła
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka T.I. Warszawa: PZWL, 1968.
- Fong Y, Wantz GE (May 1992). „Prevention of ischemic orchitis during inguinal hernioplasty”. Surgery, Gynecology & Obstetrics. 174.
- Dreyfuss W (April 1954). „Acute granulomatous orchiditis”. The Journal of Urology. 71.
Przeczytaj także o:
W tym artykule poruszamy zagadnienia dotyczące:
- zapalenie jadra
- zapalenie jądra leki bez recepty
- powiększone jądro u starszego mężczyzny
- czy trzeba opróżniać jądra
- jak leczyć zapalenie jądra
- przyczyny zapalenia jądra
- zapalenia jądra
- zakażenia układu moczowego
- zapalenie pęcherza moczowego
- zapaleniu jądra