Zapalenie oskrzeli
Zapalenie oskrzeli, bronchit
Jeśli masz napady kaszlu i pochodzi on z głębi klatki piersiowej, może to być ostre zapalenie oskrzeli. Szczególnie w okresie jesienno-zimowym przeziębienie, czyli wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych, może szybko przeradzać się w zapalenie oskrzeli. Infekcji wirusowej towarzyszy zazwyczaj infekcja bakteryjna. Prowadzi to do niedrożności dróg oddechowych i uciążliwego kaszlu. Zapalenie oskrzeli jest dokuczliwe i bolesne, ale zazwyczaj dobrze się goi przy odrobinie odpoczynku i stosowaniu domowych sposobów. Tylko w rzadkich przypadkach dochodzi do rozwoju poważnych chorób.
Pakiety konsultacji od 49 zł
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku zapalenia oskrzeli, bronchitu?
Warto już przy pierwszych objawach zapalenia oskrzeli, takich jak uporczywy kaszel lub kaszel z flegmą i plwociną, skonsultować się z lekarzem rodzinnym. W porę podjęte leczenie zapalenia oskrzeli może zapobiec powikłaniom, takim jak zapalenie płuc. Najlepszym i wygodnym sposobem jest wideokonsultacja z lekarzem TELEMDI, który uściśli diagnozę i w razie potrzeby wystawi odpowiednią receptę. W razie potrzeby lekarz TELEMEDI może również wystawić zwolnienie lekarskie.
Podstawowe informacje
- Zapalenie oskrzeli to w większości przypadków wirusowa infekcja dolnych dróg oddechowych.
- Objawy obejmują kaszel, ból w klatce piersiowej i często gorączkę.
- Ostre zapalenie oskrzeli można leczyć domowymi sposobami.
- Jeśli kaszel utrzymuje się dłużej niż osiem tygodni, osoby dotknięte chorobą powinny skonsultować się z lekarzem.
Oskrzela: odgałęzienia dolnych dróg oddechowych
W dolnej części tchawica dzieli się i przechodzi w dwa oskrzela. Transportują one powietrze, którym oddychamy, do i z pęcherzyków płucnych. Oskrzela zapewniają, że natlenione, świeże powietrze po wdechu dociera do miejsca przeznaczenia, a przy wydechu transportują powietrze zawierające CO2, które jest wydzielane na zewnątrz.
Oskrzela prawe i lewe dzielą się dalej w obrębie płuc i w ten sposób obsługują płaty płucne, a w nich coraz drobniej rozgałęziające się poszczególne segmenty płuc.
Co powoduje zapalenie oskrzeli?
Ostre zapalenie oskrzeli jest zazwyczaj wynikiem infekcji wirusowej – wirusy wywołujące przeziębienie atakują ludzi szczególnie w miesiącach zimowych. To, co zaczyna się od początkowego drapania w gardle, rozprzestrzenia się dalej, aż do oskrzeli. Na tym nie koniec, te raczej niegroźne adenowirusy powodują niedrożność oskrzeli i kaszel. Możliwymi przyczynami są również rinowirusy, wirusy grypy i koronawirusy.
Bakteryjne zapalenie oskrzeli jest raczej wyjątkiem niż regułą; może ono dotyczyć w szczególności pacjentów z obniżoną odpornością. Z kolei normą jest tzw. nadkażenie (superinfekcja bakteryjna), które rozprzestrzenia się na już uszkodzoną błonę śluzową oskrzeli. Superinfekcja nie jest określeniem jakościowym, ale odnosi się do tego, że infekcja bakteryjna występuje dodatkowo do już istniejącego wirusowego zapalenia oskrzeli.
Typowe objawy zapalenia oskrzeli
Zapalenie oskrzeli rzadko pojawia się samodzielnie – często jest poprzedzone objawami przeziębienia: bólem gardła i głowy. Jeśli zaatakowane są również oskrzela, pojawiają się kolejne objawy:
- na początku suchy, drażniący kaszel,
- gorączka występująca w wyniku rozprzestrzeniania się wirusów w organizmie,
- bolesność w klatce piersiowej,
- ból kończyn,
- ogólne złe samopoczucie,
- kaszel z plwociną, kiedy tylko śluz w oskrzelach ulegnie rozluźnieniu po kilku dniach choroby.
Ponieważ kaszel przeszkadza wielu chorym w nocnym wypoczynku, a zatkane oskrzela utrudniają oddychanie, zapalenie oskrzeli jest zazwyczaj nieskomplikowaną, ale bardzo uciążliwą chorobą. Dlatego w przypadku zapalenia oskrzeli często konieczne jest zwolnienie lekarskie. Faza ostra trwa od 10 do 14 dni, po czym kaszel może utrzymywać się przez kolejne sześć do ośmiu tygodni.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza? Powikłania ostrego zapalenia oskrzeli
Czasami przebieg choroby może być powikłany, w taki sposób, że błona śluzowa oskrzeli staje się bardzo obrzęknięta, drogi oddechowe zwężają się i oddychanie jest znacznie utrudnione. W tym przypadku wskazane jest badanie przez lekarza rodzinnego i ewentualnie przez specjalistę chorób płuc, ponieważ w szczególnie ciężkich przebiegach ostre zapalenie oskrzeli może przekształcić się w zapalenie płuc.
Objawami powikłanego zapalenia oskrzeli są:
- grzmiący lub świszczący oddech,
- spazmatyczne napady kaszlu,
- krew w wykrztuszanym śluzie,
- duszności,
- gorączka z dreszczami i obfitymi nocnymi potami.
Rozpoznanie zapalenia oskrzeli przez lekarza specjalistę
Jeśli konieczna jest wizyta u lekarza, np. w związku ze zwolnieniem lekarskim, to w zależności od nasilenia objawów właściwą osobą kontaktową jest lekarz rodzinny albo laryngolog lub specjalista chorób płuc. Jeśli jest to niepowikłane zapalenie oskrzeli, lekarz w wywiadzie z pacjentem ustala objawy i ogólny stan zdrowia oraz osłuchuje klatkę piersiową za pomocą stetoskopu. Z reguły bada on również górne drogi oddechowe i opukuje klatkę piersiową. W ciężkich przypadkach mogą być zastosowane techniki obrazowania medycznego.
Leczenie zapalenia oskrzeli
Często wystarczające są domowe sposoby leczenia
Zapalenie oskrzeli przebiegające bez dodatkowych komplikacji nie wymaga leczenia farmakologicznego. Przy tej chorobie szczególnie antybiotyki nie są początkowo wskazane, ponieważ czynnikiem wywołującym objawy są zazwyczaj wirusy. Czas trwania choroby trudno jest skrócić za pomocą leków. Najlepszą terapią jest połączenie odpoczynku, powstrzymanie się od wysiłku fizycznego, picie dużej ilości płynów oraz inhalacje z użyciem roztworu soli kuchennej.
Chorzy nie powinni przebywać w silnie ogrzewanych pomieszczeniach oraz powinni unikać suchego powietrza. Jeśli oskrzela są zablokowane śluzem, picie pomaga upłynnić śluz i umożliwia jego odkrztuszanie. Inhalacje służą temu samemu celowi, a delikatne oklepywanie klatki piersiowej również ma działanie wykrztuśne. Inne objawy, takie jak gorączka i ból głowy, mogą być złagodzone przez zastosowanie łagodnych leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych.
Środki wykrztuśne, hamujące kaszel i inne środki farmakologiczne przeciwko zapaleniu oskrzeli
Skuteczność tak zwanych środków wykrztuśnych na kaszel nie została odpowiednio udowodniona. Należy również unikać środków przeciwkaszlowych, szczególnie w przypadku występowania śluzu w oskrzelach. Preparaty te mogą pomóc zasnąć osobom z suchym, drażniącym kaszlem, ale powinny być przyjmowane tylko w porozumieniu z lekarzem.
Lekarz przepisuje antybiotyki, jeśli wirusowemu zapaleniu oskrzeli towarzyszy ciężka infekcja bakteryjna, która może prowadzić do zapalenia płuc. Czasami działanie antybiotyków jest wspomagane przez podanie kortyzonu w celu przyspieszenia procesu zdrowienia.
Pytania i odpowiedzi
Kiedy należy natychmiast zgłosić się do lekarza, jeśli mam zapalenie oskrzeli?
Pacjenci z osłabionym układem odpornościowym, alergicy i astmatycy powinni już przy pierwszych objawach skonsultować się z lekarzem, aby nie dopuścić do ciężkiego przebiegu choroby. To samo dotyczy osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP).
Jak leczy się zapalenie oskrzeli u dzieci?
U najmłodszych dzieci może wystąpić spazmatyczny kaszel z wyraźną dusznością. Po zdiagnozowaniu zapalenia oskrzeli pediatra wypisuje receptę na aerozole lub inhalacje, które znacznie złagodzą objawy i przyspieszą proces leczenia.
Co należy zrobić, jeśli kobieta zachoruje na zapalenie oskrzeli, będąc w ciąży?
Choroba powinna być w porę zdiagnozowana i leczona przez specjalistę odpowiednimi lekami, ponieważ silne i uporczywe napady kaszlu oraz wysoka gorączka mogą zagrażać nienarodzonemu dziecku.
Źródła
- Susan M Smith i inni, Antibiotics for acute bronchitis, „Cochrane Database of Systematic Reviews”, 2017.
- Witold S. Gumułka., Wojciech Rewerski, Encyklopedia zdrowia, wyd. 6, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
- Albert, RH (1 December 2010). „Diagnosis and treatment of acute bronchitis”. American Family Physician. 82.
Przeczytaj także o: