Dyskopatia
Dyskopatia (wypadnięcie dysku) występuje najczęściej u osób pomiędzy 30 a 50 rokiem życia. Często nie powoduje ona żadnego dyskomfortu. W niektórych przypadkach powoduje jednak silny ból pleców, zaburzenia czucia, a nawet paraliż.
Jak TELEMEDI może pomóc Ci w przypadku dyskopatii?
Jeśli podejrzewasz u siebie wypadnięcie dysku, nie zwlekaj i natychmiast skontaktuj się z lekarzem, ponieważ odpowiednie leczenie, we właściwym czasie jest tutaj kluczowe. Skorzystaj z wideokonsultacji ze specjalistą TELEMEDI, który ustali dalsze kroki postępowania oraz w razie potrzeby wystawi zwolnienie lekarskie.
Podstawowe informacje
- Objawy: W zależności od poziomu i rozległości dyskopatii, np. ból pleców promieniujący do nogi lub ręki, zaburzenia czucia (mrowienie, szczypanie, drętwienie) lub paraliż w dotkniętej nodze lub ręce, zaburzenia w opróżnianiu pęcherza i jelit.
- Przyczyny i czynniki ryzyka: Najczęściej zużycie spowodowane wiekiem i stresem, także brakiem ruchu i nadwagą; rzadziej urazy, wrodzone deformacje kręgosłupa lub wrodzone osłabienie tkanki łącznej.
- Leczenie: Środki zachowawcze (takie jak lekkie lub umiarkowane ćwiczenia, sport, ćwiczenia relaksacyjne, ciepłe okłady, leki) lub operacja chirurgiczna.
- Diagnoza: Badanie fizykalne i neurologiczne, tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI), elektromiografia (EMG), elektroneurografia (ENG), badania laboratoryjne.
- Przebieg i rokowanie: Objawy zwykle ustępują samoistnie lub z pomocą leczenia zachowawczego; zabieg chirurgiczny nie zawsze jest skuteczny, możliwe są także powikłania i nawroty choroby.
Co to jest dyskopatia?
Dyskopatia to choroba kręgosłupa, w której miękkie jądro miażdżyste (nucleus pulposus) wystaje z dysku znajdującego się pomiędzy dwoma sąsiadującymi kręgami. Normalnie znajduje się ono wewnątrz twardego pierścienia włóknistego (annulus fibrosus), który w przepuklinie dysku jest uszkodzony lub niestabilny. W rezultacie jądro miażdżyste wybrzusza się z dysku lub nawet przechodzi przez pierścień.
Jeśli oderwane części jądra miażdżystego przesuwają się do kanału kręgowego, diagnozą jest sekwestracja krążka międzykręgowego (dysku). Jeśli jądro miażdżyste wychodzi z krążka międzykręgowego, często prowadzi to do ucisku nerwów wychodzących spomiędzy kręgów (nerwów rdzeniowych) lub rdzenia kręgowego leżącego w kanale kręgowym. Powoduje to ból i zaburzenia czynnościowe rdzenia kręgowego.
Należy rozróżnić wypadnięcie dysku i wybrzuszenie dysku (uwypuklenie dysku). W tym przypadku wewnętrzna tkanka dysku przesuwa się na zewnątrz, bez rozerwania pierścienia włóknistego dysku. Niemniej jednak mogą pojawić się dolegliwości takie jak ból i zaburzenia czucia. Dobrze znanym przykładem jest lumbago (postrzał), które jest ostrym, silnym bólem w okolicy lędźwiowej.
Jak rozpoznać dyskopatię?
Dyskopatię można rozpoznać przede wszystkim po bólu i objawach neurologicznych. U niektórych pacjentów dyskopatia wywołuje objawy takie jak: piekący ból, mrowienie lub szczypanie w rękach lub nogach, drętwienie, a nawet paraliż kończyn.
Nie każdy przypadek dyskopatii powoduje typowe objawy, takie jak ból czy paraliż. Często jest ona wtedy wykrywana dopiero przypadkowo, podczas badania dotyczącego innych dolegliwości.
Objawy ucisku na korzenie nerwowe
Objawy dyskopatii występujące w momencie ucisku na korzeń nerwowy zależą od tego, na jakim odcinku kręgosłupa znajduje się dotknięty nią korzeń nerwowy – w odcinku szyjnym, piersiowym czy lędźwiowym.
Dyskopatia szyjna
Dyskopatia szyjna (wypadnięcie dysku w odcinku szyjnym) jest schorzeniem występującym w odcinku szyjnym kręgosłupa. Kręgosłup szyjny składa się z siedmiu pojedynczych kręgów, a pomiędzy trzonami kręgowymi, od drugiego do siódmego trzonu znajduje się jeden krążek międzykręgowy. W dyskopatii miękkie jądro dysku wystaje i uciska na nerwy rdzeniowe lub rdzeń kręgowy, często powodując ból lub zaburzenia czucia.
Czym objawia się dyskopatia szyjna?
Dyskopatia szyjna występuje najczęściej w dolnej części kręgosłupa szyjnego, czyli między piątym a szóstym (kręg szyjny 5/6) lub między szóstym a siódmym kręgiem szyjnym (kręg szyjny 6/7). Są to segmenty o największej mobilności. W górnych odcinkach kręgosłupa szyjnego – na przykład między kręgiem drugim a trzecim (kręg szyjny 2/3) lub trzecim a czwartym (kręg szyjny 3/4) – dyskopatia zdarza się rzadko.
Dyskopatia szyjna nie zawsze powoduje objawy. Jeśli jednak podrażnia ona lub uciska korzenie nerwowe, osoby dotknięte tym problemem często zgłaszają przeszywający ból, parestezje lub mrowienie w miejscu, gdzie znajduje się korzeń nerwowy. Obejmuje to na przykład uczucie drętwienia palców. Inne objawy ostrej dyskopatii szyjnej to:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- bolesne ograniczenie ruchu w obrębie kręgosłupa szyjnego,
- utrata siły lub paraliż poszczególnych mięśni.
Lekarze nazywają tę przypadłość radikulopatią szyjną.
W rzadszych przypadkach dyskopatia szyjna wywiera nacisk na rdzeń kręgowy, co może mieć czasem poważne konsekwencje, takie jak objawy niewydolności rąk i nóg, zaburzenia chodu, zaburzenia opróżniania pęcherza moczowego i paraplegia (paraliż, w którym dochodzi do porażenia pary kończyn).
Ból szyi i ramion to jedne z możliwych objawów dyskopatii szyjnej, podobnie jak zaostrzanie się objawów w nocy.
Jak leczy się dyskopatię szyjną?
Jeśli ostra dyskopatia szyjna powoduje objawy, to jeśli jest to możliwe, leczy się ją zachowawczo – czyli bez operacji. Objawy mogą być zwykle wyeliminowane lub przynajmniej złagodzone w ciągu kilku tygodni. W zależności od stopnia dyskopatii i występujących objawów proces leczenia może, w niektórych przypadkach, trwać nawet kilka miesięcy, ale zazwyczaj jest korzystny, tak że osoby dotknięte dyskopatią szyjną są wkrótce zdolne do powrotu do pracy.
Możliwe elementy terapii to na przykład podawanie leków (przeciwbólowych, rozluźniających mięśnie), noszenie, przez krótki czas, kołnierza ortopedycznego i stosowanie ciepła (zimno jest zwykle mniej skuteczne). Ćwiczenia fizjoterapeutyczne pod okiem fizjoterapeuty również łagodzą objawy dyskopatii szyjnej. Należą do nich na przykład ćwiczenia relaksacyjne i rozluźniające.
Zaleca się ostrożność w stosowaniu chiropraktyki. Zwiększa ona ryzyko, że niewielka, łagodna forma dyskopatii szyjnej przekształci się w poważną dyskopatię uciskającą rdzeń kręgowy.
W przypadku długotrwałych dolegliwości w obrębie kręgów szyjnych (z promieniowaniem lub bez promieniowania do głowy lub ramion) przydatne są ćwiczenia wytrzymałościowe, siłowe i gibkościowe mięśni szyi.
Operacja dyskopatii szyjnej
Jeśli terapia zachowawcza nie przynosi rezultatów lub jeśli dyskopatia szyjna powoduje wyraźne lub narastające oznaki uszkodzenia nerwów (np. paraliż), w większości przypadków konieczna jest operacja chirurgiczna. Operacja jest zwykle wykonywana od przodu (pozycja brzuszna), czyli przez poprzeczne nacięcie skóry na wysokości krtani. Stamtąd uzyskuje się dostęp do przedniej części kręgosłupa szyjnego i do kręgu, w którym znajduje się przepuklina dyskowa. Chirurg usuwa dysk i zazwyczaj zastępuje go dystansem.
Co wywołuje dyskopatię szyjną?
Wypadnięcie dysku w kręgosłupie szyjnym jest często spotykane u osób starszych, w wieku 50-60 lat, u których występują już zaawansowane oznaki zużycia krążków międzykręgowych w obszarze kręgosłupa szyjnego. Z wiekiem stawy kręgów zmieniają się i rozluźniają, a krążki międzykręgowe coraz bardziej się zużywają. To zwiększa ryzyko powstania przepukliny krążka międzykręgowego w obszarze kręgosłupa szyjnego.
Oprócz tego występuje również ostra przepuklina krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym kręgosłupa. Zwykle jest to wynik niewielkiego urazu, takiego jak gwałtowny ruch skrętny głowy. Występuje ona także u osób młodszych.
Dyskopatia w odcinku piersiowym kręgosłupa
Dyskopatia w odcinku piersiowym kręgosłupa jest bardzo rzadka i w większości przypadków dotyczy od ósmego do dwunastego kręgu piersiowego. Jest jednak możliwa także w innych kręgach piersiowych aż do pierwszego kręgu lędźwiowego (kręg 13 do 1).
Objawy to ból pleców, który zwykle jest ograniczony do dotkniętego odcinka kręgosłupa. Bywa szczególnie odczuwalny, gdy ucisk wywierany jest na odpowiednie korzenie nerwowe.
Dyskopatia w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa
Objawy dyskopatii zawsze mają swoje źródło w kręgosłupie lędźwiowym, ponieważ ciężar ciała wywiera szczególnie silny nacisk na kręgi i krążki międzykręgowe w tym miejscu. Lekarze mówią o przepuklinie krążka lędźwiowego lub o „wypadnięciu krążka lędźwiowego”. Symptomy są zwykle spowodowane przepukliną krążka między czwartym a piątym kręgiem lędźwiowym lub między piątym kręgiem lędźwiowym a pierwszym kręgiem kości ogonowej.
Ucisk na korzenie nerwowe w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa wywołuje czasami silny ból w dolnej części pleców, który niekiedy promieniuje do nóg (wzdłuż obszaru zaopatrywania dotkniętego korzenia nerwowego). Możliwe są również deficyty neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia (np. uczucie chodzenia mrówek po skórze, drętwienie) oraz paraliż w tym obszarze.
Jest to szczególnie nieprzyjemne, gdy dyskopatia dotyka nerwu kulszowego. Jest to najgrubszy nerw w ciele. Składa się on z czwartego i piątego korzenia nerwowego kręgosłupa lędźwiowego oraz dwóch pierwszych korzeni nerwowych kości krzyżowej.
Ból, który pojawia się, gdy nerw kulszowy jest uciśnięty, jest często opisywany przez pacjentów jako przeszywający lub piorunujący. Biegnie od pośladków przez tylną część uda aż do stopy. Objawy często nasilają się podczas kaszlu, kichania lub ruchu. Lekarze określają tę dolegliwość jako rwa kulszowa (ischialgia).
Symptomy ucisku na rdzeń kręgowy
Rdzeń kręgowy rozciąga się od tylnego końca pnia mózgu – anatomicznie jest to najniżej położona część mózgu – do pierwszego lub drugiego kręgu lędźwiowego. Jeśli krążek międzykręgowy uciska na rdzeń kręgowy, często pojawia się silny ból w jednej nodze lub ręce, a także zaburzenia czucia (mrowienie, drętwienie), podobnie jak w przypadku zmiażdżenia korzeni nerwowych. Narastające osłabienie obu rąk lub nóg to także możliwe konsekwencje dyskopatii.
Kolejnymi oznakami tego, że krążek międzykręgowy uciska bezpośrednio na rdzeń kręgowy, są dysfunkcje zwieraczy pęcherza moczowego i jelit. Towarzyszy im drętwienie w okolicy odbytu i genitaliów i są one uznawane za stan alarmowy – pacjent musi natychmiast udać się do szpitala!
Symptomy ucisku na „ogon koński” (łac. cauda equina)
Rdzeń kręgowy jest kontynuowany w dolnej części w odcinku lędźwiowym w wiązce włókien nerwowych zwanych „ogonem końskim” (cauda equina). Rozciąga się on aż do kości krzyżowej. Jest to ta część kręgosłupa, która łączy dwie kości miednicy.
Ucisk na „ogon koński” (zespół cauda equina) może powodować problemy z oddawaniem moczu i stolca. Ponadto osoba dotknięta chorobą nie ma już żadnego czucia w okolicy odbytu i genitaliów, a także po wewnętrznej stronie ud. Czasami sparaliżowane są nogi. Pacjenci z takimi objawami również powinni natychmiast udać się do szpitala.
Rzekome objawy dyskopatii
Dyskopatia nie zawsze powoduje objawy takie jak ból pleców – nawet jeśli zdjęcie rentgenowskie pokazuje przepuklinę. Czasami przyczyną rzekomych objawów przepukliny krążka międzykręgowego są napięcia, zmiany w kręgosłupie (takie jak zużycie, zapalenie) lub choroby neurologiczne. Ból w nodze również nie jest jednoznacznym znakiem – wypadnięty dysk z uciskiem na korzeń nerwowy jest tylko jednym z kilku możliwych wyjaśnień. Czasami stoi za tym zablokowanie stawu między kością krzyżową a miednicą (zablokowanie stawu krzyżowo-biodrowego). W większości przypadków ból nóg przy bólu pleców nie może być przypisany korzeniowi nerwowemu.
Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka?
Przyczyną wypadnięcia dysku jest zazwyczaj związane z wiekiem i obciążeniem zużycie (degeneracja) łącznotkankowego pierścienia krążka międzykręgowego: traci on swoją funkcję stabilizującą i pęka pod dużym obciążeniem. Jądro miażdżyste częściowo wydostaje się na zewnątrz i uciska korzeń nerwowy lub rdzeń kręgowy.
Uciśnięte nerwy rdzenia kręgowego (nerwy rdzeniowe) są przez to silnie drażnione i przekazują do mózgu zwiększone sygnały bólowe. W przypadku masywnego stłuczenia przekazywanie impulsów nerwowych może być zaburzone do tego stopnia, że dochodzi do paraliżu.
Częstotliwość występowania dyskopatii maleje ponownie od 50. roku życia, ponieważ jądro miażdżyste dysku z wiekiem „wysycha” i dlatego rzadziej przedostaje się na zewnątrz.
Ponadto brak ruchu i nadwaga są znaczącymi czynnikami ryzyka przepukliny krążka międzykręgowego. Mięśnie brzucha i pleców są wtedy zazwyczaj również osłabione. Taka niestabilność ciała sprzyja niewłaściwemu obciążaniu krążków międzykręgowych, ponieważ tylko silne mięśnie tułowia odciążają kręgosłup.
Inne możliwe przyczyny wypadnięcia dysku to zła postawa, szarpane ruchy i sporty, w których kręgosłup jest wstrząsany (jazda konna, kolarstwo górskie) lub skręcany (tenis, squash). To samo dotyczy ciężkiej pracy fizycznej, takiej jak podnoszenie dużych ciężarów. Jednak samo to nie powoduje jeszcze dyskopatii. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy dysk wykazuje już znaczne oznaki zużycia.
Rzadziej przyczyną dyskopatii są urazy (np. podczas upadku ze schodów lub wypadku drogowego) oraz wrodzone deformacje kręgosłupa.
W niektórych przypadkach genetycznie uwarunkowane osłabienie tkanki łącznej, stres oraz niezrównoważona lub nieprawidłowa dieta także sprzyjają rozwojowi dyskopatii.
Co pomaga w wypadku dyskopatii?
Większość pacjentów jest głównie zainteresowana tym, co pomaga na wypadnięty dysk. Odpowiedź zależy głównie od objawów. Dla ponad 90 procent pacjentów wystarczające jest zachowawcze leczenie dyskopatii, czyli terapia bezoperacyjna. Jest to szczególnie istotne, jeśli dyskopatia powoduje ból lub lekkie osłabienie mięśni, ale nie ma innych lub poważniejszych objawów.
Te poważniejsze objawy to paraliż i zaburzenia funkcji pęcherza lub odbytnicy. W takich przypadkach zwykle wykonuje się zabieg chirurgiczny. Operacja może być również rozważona, jeśli objawy utrzymują się pomimo leczenia zachowawczego przez co najmniej trzy miesiące.
Leczenie nieoperacyjne
W ramach zachowawczego leczenia dyskopatii lekarze obecnie rzadko zalecają unieruchomienie lub odpoczynek w łóżku. Jednak w przypadku dyskopatii szyjnej konieczne może być unieruchomienie kręgosłupa szyjnego za pomocą kołnierza ortopedycznego. W przypadku silnego bólu spowodowanego dyskopatią odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa krótkotrwałe pozostawanie w łóżku jest czasem pomocne.
W większości przypadków zachowawcza terapia dyskopatii polega na wykonywaniu lekkich lub umiarkowanych ćwiczeń. Zwykła codzienna aktywność – na tyle intensywna, na ile pozwala na to ból – jest więc wskazana. Wielu pacjentów korzysta z fizjoterapii jako części rehabilitacji ambulatoryjnej lub szpitalnej. Terapeuta ćwiczy z pacjentem wzorce ruchowe o niskim poziomie bólu i daje wskazówki dotyczące wykonywania codziennych czynności.
W przypadku dyskopatii w dłuższej perspektywie bardzo ważne są również regularne ćwiczenia fizyczne. Z jednej strony naprzemienne obciążanie i odciążanie krążków międzykręgowych sprzyja utrzymaniu ich w dobrej formie. Z drugiej strony aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie tułowia, co odciąża krążki międzykręgowe. Dlatego ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców i brzucha są bardzo zalecane w przypadku dyskopatii. Fizjoterapeuci pokazują pacjentom te ćwiczenia w ramach zajęć rehabilitacyjnych. Po tym czasie pacjenci powinni sami regularnie ćwiczyć.
Z dyskopatią można i trzeba uprawiać sport, ale pod warunkiem, że jest on przyjazny dla kręgosłupa. Dotyczy to na przykład aerobiku, biegania, pływania, narciarstwa biegowego i tańca. Mniej korzystne dla krążków międzykręgowych są na przykład: tenis, narciarstwo zjazdowe, piłka nożna, piłka ręczna i siatkówka, golf, hokej na lodzie, judo, karate, gimnastyka, kajakarstwo, kręgle, zapasy, wioślarstwo i squash.
Ci, którzy nie chcą zrezygnować ze sportu, który jest szkodliwy dla krążków międzykręgowych, powinni wykonywać ćwiczenia fizyczne i siłowe, by to zrekompensować, np. regularne bieganie, jazda na rowerze czy pływanie. Jeśli pacjenci nie są pewni, powinni przedyskutować rodzaj i zakres aktywności sportowej ze swoim lekarzem lub fizjoterapeutą.
Wiele osób cierpiących na ból pleców spowodowany dyskopatią (lub z innych powodów) korzysta z ćwiczeń relaksacyjnych. Pomagają one rozluźnić, spowodowane bólem, napięcie mięśni.
Ten sam efekt przynosi terapia ciepłem, która często jest częścią zachowawczego leczenia dyskopatii.
Jeśli to konieczne, stosuje się leki. Należą do nich przede wszystkim leki przeciwbólowe, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, diklofenak itp.). Oprócz uśmierzania bólu mają one także działanie przeciwzapalne. Mogą być stosowane inne leki, takie jak inhibitory COX-2 (cyklooksygenazy-2) i kortyzon. Mają też działanie przeciwzapalne i uśmierzające ból. Jeśli ból jest bardzo silny, lekarz przepisuje na krótki czas opiaty.
Terapia przeciwbólowa dyskopatii jest ściśle monitorowana przez lekarza, aby uniknąć poważnych efektów ubocznych. Najlepiej, by pacjenci szczegółowo stosowali się do zaleceń lekarza przy stosowaniu środków przeciwbólowych.
W niektórych przypadkach lekarz przepisuje leki rozluźniające mięśnie (muscle relaxants), ponieważ mięśnie stają się napięte i stwardniałe z powodu bólu i postawy obronnej przed bólem. Czasami, w przypadku silnego lub przewlekłego bólu, przydatne są też antydepresanty.
Kiedy musi być przeprowadzona operacja?
Lekarz i pacjent wspólnie decydują, czy należy przeprowadzić operację przepukliny krążka międzykręgowego. Kryteria dla operacji dyskopatii to:
- symptomy wskazujące na ucisk na rdzeń kręgowy (szybka lub natychmiastowa operacja),
- ciężki paraliż lub narastający paraliż (natychmiastowa operacja),
- symptomy wskazujące na ucisk na ogon konia (cauda equina) (natychmiastowa operacja),
- zmniejszanie bólu i pogłębianie się paraliżu (szybka operacja, ponieważ istnieje ryzyko, że korzenie nerwowe są już obumarłe).
Istnieją różne techniki chirurgicznego leczenia dyskopatii. Obecnie standardem są zabiegi mikrochirurgiczne. Zmniejszają one ryzyko powstawania blizn. Alternatywnie w niektórych przypadkach można rozważyć minimalnie inwazyjne procedury.
Operacja: discektomia mikrochirurgiczna
Najpowszechniej stosowaną techniką w leczeniu operacyjnym dyskopatii jest mikrochirurgiczna discektomia (discus = krążek międzykręgowy, ektomia = usunięcie). Uszkodzony dysk jest usuwany przy pomocy mikroskopu chirurgicznego i bardzo małych, specjalnych instrumentów. Ma to na celu odciążenie tych nerwów rdzeniowych, które są zwężone przez przepuklinę dysku i powodują dyskomfort.
Do wprowadzenia narzędzi chirurgicznych potrzebne są jedynie niewielkie nacięcia skóry. Dlatego technika operacji mikrochirurgicznych jest jedną z procedur małoinwazyjnych.
Dzięki mikrochirurgicznej discektomii można usunąć wszystkie przepukliny krążków – niezależnie od kierunku, w którym dana część krążka się przesunęła. Ponadto chirurg może bezpośrednio zobaczyć, czy nerw rdzeniowy został uwolniony od ucisku.
- Przebieg zabiegu discektomii: Mikrochirurgiczna discektomia wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. Pacjent znajduje się na stole operacyjnym, w pozycji klęczącej, z górną częścią ciała na wyższym poziomie. Zwiększa to odległość między poszczególnymi kręgami i ułatwia otwarcie kanału kręgowego.
Na początku chirurg wykonuje małe nacięcie skóry nad miejscem, w którym znajduje się chory dysk. Następnie ostrożnie odsuwa mięśnie pleców na bok i częściowo przecina (tylko w takim stopniu, w jakim jest to bezwzględnie konieczne) więzadło żółte (ligamentum flavum), które łączy trzony kręgów. Daje to chirurgowi możliwość zajrzenia bezpośrednio do kanału kręgowego za pomocą mikroskopu. Czasami musi on usunąć mały kawałek kości z łuku kręgu, aby poprawić widoczność.
Za pomocą specjalnych narzędzi, kontrolując położenie nerwu rdzeniowego, rozluźnia on wypadniętą tkankę dysku i usuwa ją za pomocą kleszczy chwytnych. Większe ubytki w pierścieniu włóknistym krążka międzykręgowego mogą być zaszyte mikrochirurgicznie. W ten sposób usuwa się również fragmenty dysku, które zsunęły się do kanału kręgowego (sekwestr). W ostatnim etapie operacji chirurg zamyka nacięcie za pomocą kilku szwów.
- Możliwe powikłania: Podczas mikrochirurgicznej operacji dysku może dojść do uszkodzenia nerwu, który ma zostać odciążony. Możliwymi konsekwencjami są zaburzenia czucia i ruchu nóg, zaburzenia czynnościowe pęcherza i jelit oraz zaburzenia funkcji seksualnych. Takie powikłania są jednak rzadkie.
Jak w przypadku każdej operacji, tak i w przypadku operacji dysku istnieje pewne ryzyko związane ze znieczuleniem, a także ryzyko infekcji, problemów z gojeniem się ran i krwawienia pooperacyjnego.
Niektórzy pacjenci, nawet po optymalnej operacji dysku i usunięciu wypadniętego dysku, po tygodniach lub miesiącach ponownie doświadczają bólu ciągnącej nogi lub mrowienia. Ta późna konsekwencja nazywana jest „syndromem nieudanej operacji kręgosłupa”.
- Po operacji: Jak w przypadku każdej operacji przeprowadzanej pod narkozą – w pierwszym dniu po operacji czasami konieczne jest opróżnienie pęcherza moczowego za pomocą cewnika. Jednak po krótkim czasie funkcje pęcherza i jelit normalizują się. Zazwyczaj pacjent jest w stanie wstać z łóżka już wieczorem w dniu operacji.
W pierwszym dniu po operacji pacjent z dyskopatią rozpoczyna ćwiczenia fizjoterapeutyczne. Ma to na celu ponowne wzmocnienie jego aparatu mięśniowego i więzadłowego. Psycholodzy, dietetycy i terapeuci zajęciowi również uczestniczą w rehabilitacji pacjenta po operacji wypadniętego dysku.
Pobyt w szpitalu trwa zazwyczaj tylko kilka dni. Sześć lub dwanaście miesięcy po mikrochirurgicznej discektomii sprawdza się długoterminowy sukces operacji dysku. Pomagają w tym procedury obrazowania medycznego.
Operacja: otwarta discektomia
Przed wprowadzeniem mikroskopu operacyjnego dyskopatia była często operowana konwencjonalną techniką otwartą, z zastosowaniem większego podejścia (większego nacięcia). Obecnie rzadko wykonuje się otwartą discektomię. Dzieje się tak na przykład w przypadku występujących deformacji kręgosłupa. Wyniki tego zabiegu są porównywalne z wynikami discektomii mikrochirurgicznej. Częściej jednak zdarzają się poważne powikłania.
- Przebieg operacji: Otwarta discektomia jest zasadniczo tym samym, co mikrochirurgiczna operacja dyskopatii, ale wykonuje się większe nacięcia, a obszar operacyjny jest oceniany z zewnątrz, a nie przez mikrooptykę chirurgiczną.
- Możliwe powikłania: Możliwe powikłania otwartej discektomii są porównywalne z powikłaniami discektomii mikrochirurgicznej, ale występują częściej.
- Po operacji: W pierwszej dobie po zabiegu otwartej discektomii czasami pęcherz musi być opróżniony za pomocą cewnika. Jednak funkcje pęcherza i jelit wracają do normy w bardzo krótkim czasie.
Pacjentowi zazwyczaj pozwala się wstać z łóżka już wieczorem w dniu operacji. Następnego dnia zazwyczaj rozpoczyna on ćwiczenia fizjoterapeutyczne, aby ponownie wzmocnić mięśnie i więzadła pleców. Pacjent zazwyczaj pozostaje w szpitalu tylko przez kilka dni.
Operacja: endoskopowa discektomia
Oprócz metody mikrochirurgicznej, do minimalnie inwazyjnych technik operacji dyskopatii zalicza się również tzw. przezskórne metody endoskopowe. W tym przypadku dysk jest usuwany za pomocą endoskopu, systemów wizyjnych i mikroinstrumentów (niektóre z nich są napędzane silnikiem), które są wprowadzane przez małe nacięcia w skórze. Pacjent jest zwykle w stanie półprzytomnym i w znieczuleniu miejscowym. Dzięki temu jest on w stanie komunikować się z chirurgiem.
Endoskopowa operacja dyskopatii nie jest możliwa do wykonania u każdego pacjenta. Na przykład jest ona nieodpowiednia, jeśli części dysku oderwały się (sekwestrowana dyskopatia) i przesunęły się w górę lub w dół w kanale kręgowym. Endoskopowa discektomia nie zawsze jest też możliwa do zastosowania w przypadku dyskopatii w obszarze przejściowym między kręgosłupem lędźwiowo-krzyżowym a kością krzyżową. Dzieje się tak dlatego, że grzebień biodrowy blokuje w tym miejscu drogę dla instrumentów.
Metody endoskopowe mogą być użyte nie tylko do usunięcia całego krążka międzykręgowego (discektomia), ale także, jeśli to konieczne, tylko części galaretowatego jądra miażdżystego (nucleus). Lekarze mówią wtedy o przezskórnej endoskopowej nukleotomii.
- Przebieg operacji: Podczas endoskopowej operacji dysku pacjent leży na brzuchu. Skóra nad dotkniętą częścią kręgosłupa zostaje zdezynfekowana i miejscowo znieczulona.
Jedna lub dwie małe metalowe rurki są wprowadzane do przestrzeni dyskowej przez jedno lub dwa małe nacięcia pod kontrolą aparatu rentgenowskiego. Są to kanały robocze o średnicy od trzech do ośmiu milimetrów. Można przez nie wprowadzić do przestrzeni dyskowej narzędzia, takie jak małe kleszcze chwytające czy endoskop. Ten ostatni posiada specjalne oświetlenie i optykę. Obrazy z operowanego obszaru są wyświetlane na monitorze, gdzie może je zobaczyć dokonujący operacji chirurg.
Chirurg usuwa tkankę dysku, która uciska na nerw. Po endoskopowej operacji dysku zszywa nacięcia jednym lub dwoma szwami lub stosuje specjalne plastry.
- Możliwe powikłania: W przypadku endoskopowej operacji dysku odsetek powikłań jest stosunkowo niski. Niemniej jednak istnieje pewne ryzyko uszkodzenia nerwów. Możliwymi konsekwencjami są zaburzenia czucia w nogach, jak również zaburzenia czynnościowe pęcherza i jelit.
Poza tym istnieje – jak w przypadku każdej operacji – ryzyko infekcji, zaburzeń gojenia się ran i krwawienia pooperacyjnego.
W porównaniu z mikrochirurgiczną discektomią – w przypadku endoskopowej operacji dyskopatii odsetek nawrotów jest wyższy.
- Po operacji: Jeśli endoskopowa operacja dyskopatii przebiegła bez komplikacji, pacjent jest w stanie wstać z łóżka już w ciągu trzech godzin i opuścić szpital tego samego dnia lub następnego ranka. Ćwiczenia fizjoterapeutyczne rozpoczynają się zazwyczaj dzień po operacji.
Operacja przepukliny krążka międzykręgowego z nienaruszonym pierścieniem włóknistym
Jeśli u kogoś występuje tylko łagodne wypuklenie dysku, w którym pierścień włóknisty jest nadal nienaruszony, czasami możliwe jest zmniejszenie lub obkurczenie uszkodzonego dysku w obszarze jądra miażdżystego poprzez minimalnie inwazyjną operację. W ten sposób zmniejsza się nacisk na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy. Technika ta może być również stosowana w przypadku wybrzuszeń dysków (tutaj pierścień włóknisty jest zawsze nienaruszony).
Zaletą chirurgii minimalnie inwazyjnej jest to, że wymaga ona jedynie niewielkich nacięć skóry, jest mniej ryzykowna niż chirurgia otwarta i zazwyczaj wykonywana jest w warunkach ambulatoryjnych.
- Przebieg operacji: W tej minimalnie inwazyjnej operacji dysku skóra nad dotkniętym segmentem kręgosłupa jest najpierw dezynfekowana i miejscowo znieczulana. Czasami stosowana jest analgosedacja (forma znieczulenia przy jednoczesnym stosowaniu leków uspokajających i nasennych). Następnie lekarz ostrożnie wprowadza pustą igłę (kaniulę) do środka uszkodzonego dysku. Lekarz wprowadza instrumenty przez wydrążony kanał, aby zmniejszyć lub obkurczyć tkankę jądra miażdżystego.
W tym celu używa on na przykład lasera i za pomocą pojedynczych błysków światła odparowuje jądro miażdżyste wewnątrz krążka międzykręgowego (laserowa dekompresja krążka). Jądro miażdżyste składa się w ponad 90 procentach z wody. Odparowanie tkanki jądra miażdżystego zmniejsza jego objętość. Dodatkowo ciepło niszczy „receptory bólu” (nocyceptory).
W przypadku zastosowania termolezji (zabieg niszczenia struktur nerwowych przez zastosowanie prądu o wysokiej częstotliwości) chirurg, pod kontrolą aparatury rentgenowskiej, wprowadza termokateter do wnętrza krążka międzykręgowego. Cewnik jest podgrzewany do temperatury 90 stopni Celsjusza, dzięki czemu część tkanki dysku ulega zniszczeniu. W tym samym czasie zewnętrzny pierścień włóknisty powinien się zestalić pod wpływem ciepła. Niektóre z nerwów przewodzących ból również ulegają zniszczeniu.
W procedurze zwanej nukleoplastyką (zabieg chirurgiczny przy użyciu specjalnej elektrody wytwarzającej plazmę) lekarz wykorzystuje plazmę do wytworzenia ciepła i odparowania tkanki.
W chemonukleolizie wstrzykiwany jest enzym chymopapaina, który chemicznie upłynnia jądro miażdżyste wewnątrz dysku. Po pewnym czasie, oczekiwania upłynniona masa jądra miażdżystego jest usuwana przez kaniulę. Bardzo ważne jest, aby pierścień włóknisty danego dysku był całkowicie nienaruszony. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że agresywny enzym wydostanie się na zewnątrz i spowoduje poważne uszkodzenia otaczających go tkanek (np. tkanki nerwowej).
- Możliwe powikłania: Jednym z możliwych powikłań minimalnie inwazyjnej operacji dysku jest bakteryjne zapalenie dysku (spondylodiscitis). Może ono rozprzestrzenić się na cały kręgosłup. Z tego powodu, jako środek zapobiegawczy, pacjentowi zwykle podaje się antybiotyk.
- Po operacji: W ciągu pierwszych kilku tygodni po małoinwazyjnej operacji dysku pacjent powinien zachować spokój. Czasami pacjentowi, aby go odciążyć, przepisuje się na ten okres gorset ortopedyczny.
Operacja dyskopatii: implanty
W ramach chirurgicznego leczenia wypadniętego dysku, aby zachować ruchomość kręgosłupa, zużyty dysk jest czasami zastępowany protezą. Implant dysku jest zaprojektowany tak, aby utrzymać odległość pomiędzy kręgami i ich normalną ruchomość oraz aby złagodzić ból.
Jak dotąd nie wiadomo, którzy pacjenci odnoszą korzyści z wszczepienia implantu dysku i jakie są długoterminowe rezultaty. Trwające badania wykazały jak dotąd pozytywne rezultaty. Jednak prawdziwych, długoterminowych rezultatów wciąż brakuje, zwłaszcza że większość pacjentów w momencie operacji dysku jest w średnim wieku, co oznacza, że zwykle mają jeszcze wiele życia przed sobą.
- Implant jądra miażdżystego: We wczesnych stadiach zwyrodnienia dysku możliwe jest zastąpienie lub podtrzymanie jądra miażdżystego. Lekarze zazwyczaj używają poduszek hydrożelowych jako rodzaju sztucznego jądra. Ten żel jest bardzo zbliżony do biochemicznych i mechanicznych właściwości naturalnego jądra miażdżystego, ponieważ jest on w stanie wchłaniać płyn.
W zależności od rozległości zmian i sposobu postępowania, do operacji krążka międzykręgowego często wystarcza znieczulenie miejscowe lub krótkie znieczulenie. Hydrożel jest zwykle wprowadzany za pomocą wydrążonej igły (pod kontrolą aparatury rentgenowskiej). Pacjenci często są w stanie wstać z łóżka tego samego dnia i poruszać się swobodnie następnego dnia. Procedura ta jest dalej rozwijana i obserwowana w badaniach klinicznych na całym świecie. Niewiele wiadomo o długoterminowych rezultatach.
Proteza dysku międzykręgowego
W przypadku całkowitej wymiany dysku lekarz usuwa dysk oraz części sąsiednich kręgów.
- Procedura operacji: Usuwany jest stary dysk, a także część chrząstki sąsiednich kręgów. Za pomocą fluoroskopii rentgenowskiej można określić wielkość krążka międzykręgowego i dobrać odpowiedni implant. W zależności od modelu chirurg wycina małe, pionowe szczeliny w podstawie sąsiadujących kręgów. Służą one do zakotwiczenia protezy. Następnie chirurg wstawia element zastępujący dysk. Nacisk kręgosłupa stabilizuje implant. W ciągu trzech do sześciu miesięcy materiał kostny zrasta się.
Już pierwszego dnia po operacji pacjent jest w stanie wstać. W ciągu pierwszych kilku tygodni nie może podnosić ciężkich rzeczy i musi unikać ekstremalnych ruchów. Do stabilizacji służy gorset ortopedyczny.
Proteza dysku międzykręgowego nie jest odpowiednia dla pacjentów cierpiących na osteoporozę (zanik kości) lub dla tych, których kręgi są niestabilne.
Dyskopatia: badania i diagnoza
Jeśli odczuwasz niesprecyzowany ból pleców, najpierw udaj się do swojego lekarza rodzinnego. Jeśli podejrzewasz wypadnięcie dysku, skieruje cię on do specjalisty, np. neurologa, neurochirurga lub ortopedy.
Aby zdiagnozować dyskopatię, zwykle najpierw przeprowadza się wywiad z pacjentem (anamneza) oraz dokładne badanie fizykalne i neurologiczne. Tylko w niektórych przypadkach konieczne są procedury obrazowania medycznego, takie jak rezonans magnetyczny (MRI).
Rozmowa lekarza z pacjentem
Aby wyjaśnić podejrzenie dyskopatii, lekarz najpierw przeprowadza wywiad z pacjentem (anamnezę). Pyta on na przykład:
- Jakie masz dolegliwości? Gdzie dokładnie się one pojawiają?
- Od jak dawna masz te objawy i co je spowodowało?
- Czy ból nasila się, gdy kaszlesz, kichasz lub poruszasz się?
- Czy masz problemy z oddawaniem moczu lub kału?
Informacje te pomagają lekarzowi zawęzić przyczynę dolegliwości i ocenić, z której części kręgosłupa mogą one pochodzić.
Badanie fizykalne i neurologiczne
Następnym krokiem jest badanie fizykalne i neurologiczne. Lekarz przeprowadza badania palpacyjne, dotykowe i uciskowe w obszarze kręgosłupa i mięśni pleców, aby wykryć nieprawidłowości lub punkty bólu. Sprawdza również zakres ruchu kręgosłupa. Ponadto badana jest siła mięśni, czucie w dotkniętych chorobą rękach lub nogach oraz odruchy. Rodzaj i umiejscowienie dolegliwości często dają już lekarzowi wskazówkę, na jakim poziomie kręgosłupa znajduje się przepuklina krążka międzykręgowego.
Procedury obrazowania medycznego
Tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny (MRI) uwidaczniają przepuklinę dysku. Lekarz może wtedy zobaczyć, jak duże jest przepuklenie i w którym kierunku nastąpiło. W większości przypadków mamy do czynienia z przepukliną dysku przyśrodkową. W tym przypadku przepuklina jądra miażdżystego wsunęła się między otwory międzykręgowe a kanał kręgowy.
Boczne przepukliny krążka międzykręgowego można rozpoznać po tym, że jądro miażdżyste zsunęło się na bok i wydostaje się do otworów międzykręgowych. Jeśli uciska ono na korzeń nerwowy po stronie dotkniętej chorobą, skutkiem tego jest jednostronny dyskomfort.
Przepuklina dysku przyśrodkowego jest mniej powszechna. W tym przypadku galaretowata masa jądra miażdżystego dysku przedostaje się centralnie do tyłu, w kierunku kanału rdzenia kręgowego i może uciskać bezpośrednio na rdzeń kręgowy.
Kiedy przy przepuklinie krążka międzykręgowego konieczne są procedury obrazowania medycznego?
Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny są konieczne tylko wtedy, gdy konsultacja lekarska lub badanie przedmiotowe wykazały istnienie istotnej klinicznie przepukliny krążka międzykręgowego. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy wystąpi paraliż jednej lub obu nóg, zaburzona zostanie funkcja pęcherza lub jelit albo gdy poważne objawy utrzymują się, pomimo leczenia, przez wiele tygodni. W takich przypadkach MRI jest zwykle najczęściej wybieranym rozwiązaniem.
Wykonanie badania obrazowania medycznego jest również konieczne, jeśli bólowi pleców towarzyszą objawy wskazujące na możliwość wystąpienia guza nowotworowego (gorączka, nocne poty lub utrata wagi). W tych rzadkich przypadkach konieczne jest obrazowanie przestrzeni pomiędzy rdzeniem kręgowym a workiem oponowym za pomocą rentgenowskiego środka kontrastowego (mielografia lub myelo-CT).
Przy podejrzeniu przepukliny krążka międzykręgowego zwykłe badanie rentgenowskie jest zwykle nieprzydatne, ponieważ pokazuje ono tylko kości, a nie struktury tkanek miękkich, takich jak krążki międzykręgowe i tkanka nerwowa.
Procedury obrazowania medycznego nie zawsze są pomocne
Nawet jeśli dyskopatia zostanie wykryta w badaniu rezonansem magnetycznym lub tomografem komputerowym, to nie ona musi być przyczyną dolegliwości, które skłoniły pacjenta do wizyty u lekarza. W wielu przypadkach dyskopatia nie powoduje żadnych objawów (przebiega bezobjawowo).
Co więcej, procedury obrazowania medycznego czasami przyczyniają się do tego, że ból pacjenta staje się przewlekły. Dzieje się tak dlatego, że, jak pokazują badania, samo patrzenie na obraz własnego kręgosłupa ma w niektórych przypadkach negatywny efekt psychologiczny. Szczególnie w przypadku rozproszonego bólu pleców, bez objawów neurologicznych (takich jak zaburzenia czucia czy paraliż), zaleca się więc, by poczekać na rozwój wypadków. Dopiero gdy dolegliwości nie ustępują po 6 – 8 tygodniach, wskazane jest wykonanie badania obrazowego.
Pomiar aktywności mięśni i nerwów
Jeśli wystąpi paraliż lub zaburzenia czucia w rękach lub nogach i nie jest jasne, czy są one bezpośrednim skutkiem przepukliny krążka międzykręgowego, pewność może dać elektromiografia (EMG) lub elektroneurografia (ENG). Przy EMG lekarz prowadzący mierzy aktywność elektryczną poszczególnych mięśni za pomocą igły. W przypadkach wątpliwych ENG ujawnia dokładnie, które korzenie nerwowe są uciskane przez przepuklinę dysku lub czy występuje inna choroba nerwów, np. polineuropatia.
Badania laboratoryjne
W rzadkich przypadkach niektóre choroby zakaźne, takie jak borelioza czy półpasiec, powodują objawy podobne do dyskopatii. Jeśli badania obrazowe nie wykażą niczego, lekarz ma możliwość pobrania od pacjenta próbki krwi i ewentualnie próbki płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF). Próbki te są badane w laboratorium na obecność czynników zakaźnych, takich jak Borrelia burgdorferi czy wirusy półpaśca.
Jeśli to konieczne, lekarz zleci oznaczenie ogólnych parametrów krwi. Obejmują one wartości stanu zapalnego, takie jak liczba leukocytów i białko C-reaktywne (CRP). Są one ważne na przykład wtedy, gdy dolegliwości są prawdopodobnie spowodowane stanem zapalnym krążka międzykręgowego i przyległych trzonów kręgów (spondylodiscitis).
Przebieg choroby i rokowanie
U około 90 na 100 pacjentów ból i ograniczenia ruchowe spowodowane ostrą przepukliną dysku ustępują samoistnie w ciągu sześciu tygodni. Przypuszczalnie przemieszczona lub nieszczelna tkanka dysku jest usuwana przez organizm lub przesuwana tak, aby zmniejszyć nacisk na nerwy lub rdzeń kręgowy.
Jeśli konieczne jest leczenie, zwykle wystarczają środki zachowawcze. Dlatego są one najczęściej stosowanym sposobem leczenia. Czas trwania rehabilitacji i szanse na powrót do pełnego zdrowia zależą od stopnia zaawansowania dyskopatii.
Nawet po skutecznym leczeniu możliwe jest, że pojawi się nowa przepuklina na tym samym dysku lub pomiędzy innymi trzonami kręgów. Dlatego po pokonaniu dyskopatii wskazane jest regularne ćwiczenie mięśni tułowia i stosowanie się do innych wskazówek lekarza, które mogą zapobiec ponownemu wystąpieniu dyskopatii.
Po operacji
Operacja na dyskopatie powinna być starannie rozważona. Często kończy się ona sukcesem, ale zawsze są też tacy pacjenci, u których operacja nie przynosi pożądanej ulgi w dłuższej perspektywie.
Lekarze mówią wtedy o syndromie nieudanej operacji kręgosłupa lub syndromie po przebytej dyscektomii. Pojawia się on, ponieważ operacja nie usunęła rzeczywistej przyczyny bólu lub stworzyła nowe przyczyny bólu. Są to na przykład stany zapalne i blizny w miejscu operowanym.
Innym możliwym powikłaniem operacji dysku jest uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych podczas zabiegu.
Jeśli po operacji dysku pacjent czuje się gorzej niż przed operacją, może to mieć różne przyczyny. Ponadto czasami konieczne są operacje uzupełniające. Dzieje się tak również wtedy, gdy przepuklina krążka międzykręgowego pojawi się u operowanych pacjentów ponownie w późniejszym okresie.
Przepuklina krążka międzykręgowego powinna być operowana tylko wtedy, gdy jest to pilnie konieczne, np. dlatego, że powoduje paraliż. Ponadto spodziewana korzyść powinna być znacząco większa niż ryzyko związane z operacją. W celu poprawienia wyników wielu pacjentów po operacji kontynuuje pobyt w klinikach rehabilitacyjnych.
Jak dotąd nie ma sposobu, aby z góry określić, którzy pacjenci z dyskopatią odniosą największe korzyści z operacji chirurgicznej.
Czy można zapobiegać dyskopatii?
Zdrowa, silna muskulatura tułowia jest warunkiem koniecznym, by ciało mogło sprostać codziennym wyzwaniom. Środki zapobiegawcze obejmują:
- Uważaj na wagę ciała: nadwaga obciąża kręgosłup i sprzyja wypadaniu dysku.
- Ćwicz regularnie: szczególnie korzystne dla pleców są wędrówki piesze, jogging, bieganie na nartach, czołganie się i pływanie na plecach, taniec, gimnastyka w wodzie i inne rodzaje gimnastyki, które wzmacniają mięśnie pleców.
- Niektóre techniki relaksacyjne, takie jak joga, tai-chi i pilates również promują dobrą postawę i pomagają wzmocnić tułów i plecy.
- Jeśli to możliwe, siedź w pozycji wyprostowanej. Często zmieniaj pozycję.
- Przedmioty, których często używasz, umieść na wysokości, do której łatwo sięgnąć: odciąża to ramiona oraz zapobiega przeciążeniu kręgosłupa szyjnego. Jest to również ważne w miejscu pracy.
- Unikaj niskich i miękkich siedzeń.
- Pracuj w pozycji stojącej: stanowisko pracy musi być na tyle wysokie, byś mógł stale stać przy biurku w pozycji wyprostowanej.
- Nigdy nie podnoś bardzo ciężkich przedmiotów z wyprostowanymi nogami i zgiętym kręgosłupem: zamiast tego ugnij kolana, utrzymuj kręgosłup w pozycji wyprostowanej i podnoś ciężar „z nóg”.
- Rozłóż ciężar na obie ręce tak, by kręgosłup był obciążony równomiernie.
- Podczas noszenia ciężarów trzymaj ramiona blisko ciała: nie przesuwaj ciężaru ciała do tyłu.
- Upewnij się, że twój kręgosłup nie wygina się podczas snu. Rozsądnie jest spać na dobrym materacu (jego twardość powinna odpowiadać wadze ciała), stosuj stelaż z listewek i ewentualnie małą poduszkę, by podtrzymywać naturalny kształt kręgosłupa.
Wskazówki te skierowane są szczególnie do osób, które już przeszły dyskopatię.
Pytania i odpowiedzi
Czy wypadnięty dysk może samoistnie ustąpić?
U większości ludzi przepuklina dysku goi się sama w ciągu sześciu tygodni. Do tego czasu dostępnych jest wiele metod leczenia, które pomagają złagodzić ból i poprawić mobilność.
Gdzie pojawia się ból przy dyskopatii?
Zazwyczaj uszkodzony jest krążek międzykręgowy położony między czwartym a piątym kręgiem lędźwiowym lub między piątym kręgiem lędźwiowym a kością ogonową. Przez ten obszar przebiega również nerw kulszowy. Jeśli przepuklina dysku uciska ten nerw, ból pleców często promieniuje do pośladków lub nóg.
Jak długo trwa ból przy wypadnięciu dysku?
Nie każdy przepuklina krążka międzykręgowego powoduje ból. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy tkanka jądra miażdżystego, która wydostała się na zewnątrz, uciska na nerw. Jeśli tak jest, dyskomfort zwykle ustępuje samoistnie po 6 – 8 tygodniach.
W jakiej pozycji najlepiej spać z wypadniętym dyskiem?
W przypadku ostrego bólu pleców skuteczna jest pozycja schodkowa, w której osoby dotknięte chorobą leżą na plecach i, w zależności od swojej wygody, unoszą dolne partie nóg na poduszkach lub złożonych kocach. Taka pozycja przynosi ulgę kręgosłupowi i łagodzi ból.
Czy jazda na rowerze jest dobra dla kręgosłupa?
Podczas jazdy na rowerze trenowane są przede wszystkim dolne partie pleców i małe grupy mięśni wokół kręgosłupa. Te małe mięśnie, które łączą poszczególne kręgi, nie mogą być świadomie trenowane w żaden inny sposób. Tak więc jazda na rowerze jest zdecydowanie korzystna dla pleców.
Który sport jest dobry dla pleców?
Zasadniczo odpowiednie są sporty wytrzymałościowe, które prowadzą do równomiernego obciążenia pleców i mięśni brzucha. Równomierne i odpowiednie obciążenie chroni stawy i wzmacnia mięśnie. Najlepsze dla kręgosłupa sporty to pływanie, taniec, jazda na rowerze, nordic walking i jogging.
Źródła
- William Jason Mixter, Joseph Seaton Barr: Rupture of the intervertebral disc with involvement of the spinal canal. In: New England Journal of Medicine. Band 211.
- O. Airaksinen, J. I. Brox, C. Cedraschi et al.: European guidelines for the management of chronic nonspecific low back pain. In: Eur Spine J. 15, 2006.
- Jon D. Lurie, Tor D. Tosteson, Anna N. A. Tosteson, Wenyan Zhao, Tamara S. Morgan, William A. Abdu, Harry Herkowitz, James N. Weinstein: Surgical Versus Nonoperative Treatment for Lumbar Disc Herniation. In: Spine. 39.
Przeczytaj także o: